Όταν έφυγε ο Μάνος Χατζιδάκις

Ο Μάνος Χατζιδάκις έφυγε σαν σήμερα, στις 15 Ιουνίου του 1994 αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο αλλά και ένα κενό δυσαναπλήρωτο. Η μουσική του, ο στοχασμός του και η παρουσία του μαζί με τη γενιά του ’30 τον κατέστησαν μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας.

Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε το 1925 στην Ξάνθη και πέθανε

το 1994 στην Αθήνα.  Η μητέρα του καταγόταν από την Ανδριανούπολη ενώ ο πατέρας του από το Ρέθυμνο της Κρήτης. Μεγάλωσε σε αστική οικογένεια μιας και ο πατέρας του ήταν δικηγόρος.

Τα επτά πρώτα χρόνια της ζωής του τα έζησε στην Ξάνθη όπου και πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου. Στα μέσα της δεκαετίας του ’30 μαζί με την οικογένειά του κατεβαίνουν στην Αθήνα όπου και εγκαθίστανται μόνιμα.

Εκεί, γνωρίζεται με έναν ευρύ κύκλο διανοουμένων και καλλιτεχνών που επιδρούν σημαντικά στη μετέπειτα δημιουργική του πορεία.

Το 1944 και σε ηλικία 19 ετών γράφει για πρώτη φορά μουσική για το Θέατρο Τέχνης και έκτοτε ήταν συνέχεια δημιουργικά παρών σε όλη τη μεταπολεμική μουσική ζωή του τόπου, εκτός από την περίοδο 1966 ως το 1972 όταν έζησε και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.

Στις δεκαετίες του ’40 και του ’50 στην ελληνική μουσική σκηνή κυριαρχούν ρυθμοί και μελωδίες που μας έχουν έρθει κυρίως από την Αμερική και την Ευρώπη.

Από τα τραγούδια αυτά απουσιάζουν τα καυτά κοινωνικά προβλήματα, το πάθος και το μεράκι του έλληνα. Απουσιάζει δηλ. η ελληνική ψυχή.

Το 1948 και σε ηλικία 23 ετών, ο Μάνος Χατζιδάκις, σε διάλεξη που δίνει με αφορμή το ανέβασμα ενός θεατρικού έργου του οποίου έχει γράψει τη μουσική, αποκαλύπτει την αξία και τον πλούτο που κρύβουν τα ρεμπέτικα και γενικότερα τα παλιά λαϊκά μας τραγούδια.

Παράλληλα επισημαίνει ότι τα “Ελαφρά Τραγούδια” της εποχής εκείνης δεν έχουν ελληνικό χαρακτήρα και υπογραμμίζει την ανάγκη να στραφεί το ελληνικό κοινό στα παλιά λαϊκά τραγούδια, που τα θεωρεί γνήσια και αυθεντικά.

Η θέση αυτή του Μάνου Χατζιδάκι, προκαλεί μεγάλη αναστάτωση και ποικίλες αντιδράσεις στον τότε πνευματικό κόσμο.

Κανείς ακόμα δεν είχε καταλάβει το ρόλο που θα έπαιζαν τα τραγούδια αυτά στη διαμόρφωση και εξέλιξη του ελληνικού τραγουδιού.

Δέκα χρόνια αργότερα και αφού ο Μάνος Χατζιδάκις είχε ήδη πυροδοτήσει το μηχανισμό, ξεσπά, με μπροστάρη τον Μίκη Θεοδωράκη, μια μουσική επανάσταση στην Ελλάδα, η οποία θα εκτοξεύσει το ελληνικό τραγούδι σε μία από τις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως.

Έτσι, οι Μάνος Χατζιδάκις και Μίκης Θεοδωράκης, σπάνε το τσόφλι θα λέγαμε και από μέσα ξεπηδάει αναγεννημένη η καθαρή ελληνική μουσική, βαπτισμένη από τη βυζαντινή, δημοτική και λαϊκή μας παράδοση.

Το έργο που μας άφησε ο Μάνος Χατζιδάκις είναι τεράστιο τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Αυτήν την τεράστια μουσική – και όχι μόνο – κληρονομιά που μας άφησε και που άνοιξε τα φτερά της ελληνικής μουσικής να πετάξει πάνω και πολύ μακριά, πέρα από τα σύνορα της χώρας μας.

Συνολικά, ως το θάνατό του το έτος 1994 είχαν κυκλοφορήσει περισσότεροι από 110 δίσκοι του