Η Ορθοδοξία στο… κόκκινο!

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων και το Πατριαρχείο Μόσχας που φιλοδοξεί να ανατρέψει μία παράδοση αιώνων, εξαγοράζοντας τις οικονομικά ασθενέστερες Εκκλησίες

Του Σωτήρη Μιχαήλ Τζούμα

Ο αείμνηστος μεγάλος εθνάρχης Κωνσταντίνος Καραμανλής, μολονότι δεν ήταν ιδιαίτερα θρησκευόμενος, είχε αναπτυγμένο πολιτικό κριτήριο και αισθητήριο, διότι διέθετε κοινό νου και έβλεπε πολύ μακριά, ακόμη και σε θέματα εκκλησιαστικής πολιτικής και τάξεως. Μάλιστα, η πολιτική οξυδέρκεια που τον διέκρινε τον καθοδηγούσε να λέει συχνά ότι «η εκτός των

συνόρων της χώρας μας Ορθοδοξία -εννοούσε κατ’ αρχάς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τα πρεσβυγενή μας Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και τις λοιπές Αυτοκέφαλες Εθνικές Εκκλησίες Κύπρου και Αλβανίας- πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι μόνον με κριτήρια εκκλησιαστικά, αλλά πρωτίστως πολιτικά και εθνικά, διότι αποτελούν έναν εθνικό πλούτο, ένα εθνικό κεφάλαιο, το οποίο πρέπει να προστατεύσουμε πάση θυσία».
Και -φευ- δεν είχε άδικο… Επρεπε να περάσουν 35 χρόνια, από τότε που το είπε, για να το καταλάβουμε. Κι όμως, μέχρι σήμερα εξακολουθούμε να αδιαφορούμε και να αντιμετωπίζουμε το θέμα με ψυχρή αδιαφορία και ασχετοσύνη, περιοριζόμενοι οι κατά καιρούς καθ’ ύλην αρμόδιοι υπουργοί σε μερικά ταξιδάκια αναψυχής για να υποβάλουν τα σέβη τους στους προκαθημένους, να πάρουν την ευχή τους και να βγάλουν τις σχετικές φωτογραφίες για την ιστορία.
Δεν έχει γίνει ποτέ μέχρι σήμερα ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός που να αφορά τα Πατριαρχεία και να γνωρίζουν οι μόνιμοι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών (πρέσβεις, λοιποί διπλωμάτες, νομικοί κ.ά.) ποια είναι η μία και σταθερή πολιτική της χώρας μας, για τον ευαίσθητο αυτόν τομέα, με την τεράστια εθνική και γεωπολιτική σημασία και πώς υλοποιείται αυτή η πολιτική σταδιακά, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα κυβερνά τη χώρα.

Το πρώτο πάθημα… που δεν έγινε «μάθημα» στην εξωτερική μας πολιτική

Το πρώτο μάθημα το πήραμε το 1979, μα δεν μάθαμε, δυστυχώς, απ’ αυτό. Ισως γιατί στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών υπηρετούν άνθρωποι άσχετοι με το αντικείμενο και γι’ αυτό αδιαφορούν. Οταν το 1979 εχήρευσε το Πατριαρχείο Αντιοχείας, με τον θάνατο του Πατριάρχη Ηλία, του τελευταίου Ελληνα στο γένος και στην καταγωγή Πατριάρχη Αντιοχείας, εξελέγη στις 12 Ιουλίου 1979 ως διάδοχός του ο αραβικής καταγωγής Ιγνάτιος. Ο Ιγνάτιος υπήρξε ο πρώτος μη Ελλην Πατριάρχης Αντιοχείας, ενός Πατριαρχείου που στα διακριτικά γνωρίσματά του, ακόμη και στις πινακίδες που υπάρχουν προ των κτηριακών του εγκαταστάσεων, υπάρχει το… Greek Orthodox Church, δηλαδή η ένδειξη της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας.

Οταν τότε φανήκαμε ανίκανοι να δούμε το πρόβλημα εκ των προτέρων και να ασχοληθούμε με το θέμα επηρεάζοντας τις διαδικασίες με εκλογή Ελληνα κληρικού στο πηδάλιο του σημαντικού και πρεσβυγενούς αυτού Πατριαρχείου, ο τότε πρωθυπουργός Κων/νος Καραμανλής, άμα τω ακούσματι της πληροφορίας, «άστραψε και βρόντηξε» κατά των ανεγκεφάλων του υπουργείου Εξωτερικών, που ήταν αρμόδιοι για το θέμα και αποδείχθηκαν ανίκανοι να παρακολουθήσουν τη διαδικασία εκλογής νέου Πατριάρχη. «Το χάσαμε το Πατριαρχείο», είχε αποφανθεί τότε προφητικά ο Καραμανλής, «κι εφεξής θα εκλέγονται Αραβες πλέον Πατριάρχες! Και αυτό δεν είναι πλήγμα μόνο για τη χώρα, αλλά και για το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο». Και είχε απόλυτο δίκιο…

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο: ελεύθερο πολιορκημένο

Οταν ο Μακαριστός Χριστόδουλος είχε πει κάποτε σε ένα κυριακάτικο κήρυγμά του ότι το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και ο Πατριάρχης του Γένους και οι λοιποί Ιεράρχες του μαρτυρικού θρόνου του Φαναρίου είναι «οι σύγχρονοι ελεύθεροι πολιορκημένοι», ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε κατ’ αρχάς δυσφορήσει. Λίγο αργότερα, υιοθέτησε πλήρως τον χαρακτηρισμό και τον χρησιμοποιούσε ευκαίρως-ακαίρως και ο ίδιος.
Σήμερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει κάνει φοβερά βήματα προόδου χάρη στον επίμονο και αγωνιστικό χαρακτήρα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος είχε τη φαεινή ιδέα να διεθνοποιήσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το Πατριαρχείο. Η κατάσταση αυτή έχει φέρει σε δύσκολη θέση την Τουρκία και μάλιστα την τουρκική κυβέρνηση, η οποία από τη μία δείχνει προς τον έξω κόσμο ότι κάνει βήματα εκσυγχρονισμού και από την άλλη εσωτερικά, δείχνει ένα σκληρό και οπισθοδρομικό πρόσωπο. Βεβαίως, ο πρώτος και κυρίαρχος στόχος της Πατριαρχίας του Βαρθολομαίου να ανοίξει η Θεολογική σχολή της Χάλκης εξακολουθεί να παραμένει μέχρι σήμερα, 22 χρόνια μετά, ανεκπλήρωτος…
Οι Τούρκοι για να ικανοποιήσουν το ανώδυνο γι’ αυτούς αίτημα του Πατριαρχείου και να ανοίξουν τη Χάλκη ζητούν χωρίς αιδώ, κατά την προσφιλή τους μέθοδο, «αντισταθμιστικά οφέλη» για τους μουσουλμάνους της Ελλάδας, τα οποία κάθε φορά φροντίζουν να τα αυξήσουν. Εκτός από τους κινδύνους που διατρέχει το Πατριαρχείο από τους Τούρκους, οι οποίοι δεν είχαν ποτέ «μπέσα» και λόγο τιμής, υπάρχουν κι άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Οσα ανήκουν στη σφαίρα των διεκκλησιαστικών σχέσεων, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει την ικανότητα και την αρμοδιότητα, που απορρέει εκ των Οικουμενικών Συνόδων, να τα διευθετεί και να τα επιλύει.
Μία ανοιχτή πληγή η οποία κινδυνεύει να απλωθεί στο Ιερό Σώμα της καθόλου Ορθοδοξίας είναι η σχέση με το Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο χάρη στην οικονομική του υπεροχή θέλει να καταπατήσει μία παράδοση αιώνων και να πάρει τα ηνία της Ορθοδοξίας, τα οποία κρατάει αιώνες τώρα, κατά τρόπο προνομιακό και μάλιστα βασιζόμενο στην αρχή του primus inter paris, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο.
Στην προσπάθειά της αυτή, η Εκκλησία της Ρωσίας προσπαθεί να προσεταιρισθεί με τεράστια οικονομικά ανταλλάγματα, όχι μόνο τα όμορα σε αυτήν, εθνικά Πατριαρχεία Γεωργίας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και την ευάλωτη Εκκλησία της Τσεχίας, αλλά και τα δικά μας πρεσβυγενή Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Ο ήχος του χρήματος πάντοτε λειτουργούσε παρακινητικά προς τους οικονομικά αδυνάτους.
Επιπροσθέτως, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έρχεται πολύ συχνά αντιμέτωπο και με έναν ακόμη παράγοντα που δυσχεραίνει τη θέση του: τις επιλογές λάθος προσώπων σε θέσεις-κλειδιά που απαιτείται σκληρή δουλειά, καλές δημόσιες σχέσεις, ισχυρές γνωριμίες και ασφαλώς όραμα. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν δημιουργηθεί Μητροπόλεις σε όλο τον κόσμο για να μην καπελωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο από το Πατριαρχείο Μόσχας και να μην έχουν οι Μητροπολίτες ούτε τα προς το ζην για να επιβιώσουν. Πολλώ δε μάλλον, να δημιουργήσουν και να παράγουν ιεραποστολικό έργο.

Πατριαρχείο Αλεξανδρείας: Αλληθωρίζει επικίνδυνα προς τη Μόσχα

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, που ηγείται της μαύρης ηπείρου, είναι το δεύτερο τη τάξει Πατριαρχείο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο εκάστοτε Αλεξανδρείας είχε παραδοσιακά πάντα πολύ καλές σχέσεις με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, δεδομένου ότι στις πανορθόδοξες συνδιασκέψεις και συνόδους, απουσιάζοντος του Οικουμενικού, προεδρεύει ο Αλεξανδρείας. Και οι κατά καιρούς διατελέσαντες Πατριάρχες Αλεξανδρείας είχαν πάντα πολύ καλές έως άριστες σχέσεις με το Φανάρι. Από την εποχή του Μακαριστού Πατριάρχη Αλεξανδρείας Χριστοφόρου και στη συνέχεια επί των ημερών των Πατριαρχών Νικολάου, Παρθενίου και του εσχάτως αδικοχαμένου Πέτρου, οι σχέσεις με το Φανάρι ήταν πάντα ιδανικές. Ο νυν Πατριάρχης Θεόδωρος αποτελεί την εξαίρεση. Η υπηρεσία του ως Εξάρχου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στη Μόσχα, προ ετών, τον έκανε όπως είναι φυσικό «φιλορώσο». Κανείς δεν περίμενε, πάντως, ότι ο… Θοδωράκις, όπως αποκαλούν τον Αλεξανδρείας «χαϊδευτικά» οι συνεπίσκοποί του, θα φερόταν τόσο ανιστόρητα και ατιμωτικά προς το Φανάρι.
Αντί πινακίου φακής τα έδωσε όλα στη Μόσχα. Είναι, μάλιστα, τόσες οι ενοχές του, λένε οι εκκλησιαστικοί παρατηρητές, που δεν τόλμησε να παραστεί στην ιστορική εκδήλωση που οργάνωσε το Πατριαρχείο Σερβίας για την υπογραφή του Διατάγματος των Μεδιολάνων, στην οποία παρέστησαν όλοι σχεδόν οι Προκαθήμενοι και ο Οικουμενικός. Απουσίαζε, όμως, ο Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ο οποίος προτίμησε να μην παραστεί, φοβούμενος τη δίκαιη οργή του Οικουμενικού.
Το θέμα, όμως, όπως είναι φυσικό, δεν έχει ακόμη εκτονωθεί. Το Φανάρι δεν χάνει ποτέ και περιμένει τον «άτακτο» Αλεξανδρείας στη γωνία για να τον επαναφέρει στην τάξη.
Στο μεταξύ, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος είναι και αυτός για πρώτη φορά αντιμέτωπος με προβλήματα εσωτερικά εξαιτίας των πολλών κακών επιλογών του σε πρόσωπα που προήγαγε εις βάρος των πραγματικά αξίων που διέθετε το Πατριαρχείο και εργάζονταν υποδειγματικά και με αφοσίωση για το Πατριαρχείο, οι οποίοι, όμως, στη συνέχεια το εγκατέλειψαν μετά τις τελευταίες μεταθέσεις, μετακινήσεις και προαγωγές… Προς το παρόν, το κοινό συμφέρον και οι καρέκλες κρατούν ενωμένη την ομάδα των ισχυρών Ιεραρχών του Πατριαρχείου. Ολα ακολουθούν έναν περίεργο δρόμο λεπτών ισορροπιών, που όμως δεν απέχει πολύ από την… έκρηξη!

Πατριαρχείο Αντιοχείας: Δίνει τη μάχη της επιβίωσης

Δεν θα διστάσει, ωστόσο, να αποσπάσει την Ιορδανία από το Ιεροσολύμων
Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας, όπως αποκαλείται από συστάσεώς του, η Ελλάδα το έχασε νωρίς. Από το 1979 η διοίκησή του έχει περιέλθει σε χέρια Αράβων ορθοδόξων, ενώ τα έξοδά του, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα κάλυπτε εξ ολοκλήρου η Ελλάδα. Οι δύο τελευταίοι Πατριάρχες, Ιγνάτιος και Ιωάννης, μολονότι Αραβες, είναι φιλέλληνες. Μάλιστα, ο Ιωάννης ομιλεί πολύ καλά την ελληνική γλώσσα. Σήμερα, το Πατριαρχείο προσπαθεί να επιβιώσει από έναν πόλεμο που το έχει ρημάξει κυριολεκτικά. Οι Ρώσοι καιροφυλακτούν, αλλά ο Πατριάρχης Ιωάννης διακρίνεται για το γνήσιο και σωστό εκκλησιολογικό πνεύμα του.
Επιπροσθέτως, το Πατριαρχείο έχει να αντιμετωπίσει από τη μία τον Ασαντ, που μολονότι είναι στυγνός δικτάτορας, δεν έκρυψε ποτέ τα φιλοχριστιανικά του αισθήματα και την προνομιακή μεταχείριση προς τους ορθοδόξους που υπάρχουν στη Συρία. Γι’ αυτό οι Ρώσοι τον στηρίζουν. Από την άλλη, υπάρχει η κίνηση των ακραίων και φανατικών ισλαμιστών, η Ανοιξη του Ισλάμ, που θέλει να επιβληθεί και να εξαφανίσει τον Ασαντ και να σφάξει όλους τους χριστιανούς. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το Πατριαρχείο Αντιοχείας δέχεται εξ οικείων τα βέλη.

Ο ανιστόρητος Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος, για να εξυπηρετήσει τον ισχυρό φίλο του Εμίρη του Κατάρ, δημιούργησε τη Μητρόπολη Κατάρων και εξέλεξε και Μητροπολίτη τον εκεί Εξαρχο Μακάριο. Το Κατάρ είναι μία περιοχή με πολλούς Αραβόφωνους χριστιανούς, που παραδοσιακά ανήκει στο Πατριαρχείο Αντιοχείας, ενώ το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων είχε εκεί πάντα Εξαρχο. Και ο Θεόφιλος, ως Αρχιμανδρίτης, επί Πατριάρχη Διοδώρου, είχε διατελέσει Εξαρχος του Πατριαρχείου στο Κατάρ, όπου γνώρισε τον Εμίρη και τον Αμερικανό Πρέσβη Πατρίκιο Θέρο (χιακής καταγωγής), ο οποίος τον επέβαλε στη συνέχεια για Πατριάρχη.

Παρά τις παρακλήσεις και τις συστάσεις του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων εξακολουθεί να επιμένει, να προκαλεί και να κρατάει εν ενεργεία τη νεοσύστατη Μητρόπολη Κατάρων. Αποτέλεσμα αυτής της ακραίας και ανερμάτιστης συμπεριφοράς ήταν η διακοπή των σχέσεων των δύο Πατριαρχείων. Μάλιστα, όσο ο Ιεροσολύμων επιμένει τόσο δυσχεραίνει τη θέση του, διότι η επόμενη κίνηση του Αντιοχείας θα είναι να αποσπάσει την Ιορδανία από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και να την προσαρτήσει στο Πατριαρχείο Αντιοχείας. Και στην κίνηση αυτή θα έχει ο Αραβόφωνος Πατριάρχης Αντιοχείας τη βοήθεια και τη σύμφωνη γνώμη του Βασιλιά της Ιορδανίας.
Μία τέτοια εξέλιξη θα τινάξει στον αέρα το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, η σύσταση και υπόσταση του οποίου βασίζεται στις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις: Ισραήλ, Ιορδανία και Παλαιστινιακή Αρχή. Αν η Ιορδανία φύγει από τη δικαιοδοσία του Ιεροσολύμων, τότε παύει να υπάρχει Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.
Συνεχίζεται… Την επόμενη εβδομάδα… Αιχμή του δόρατος: το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, τα εθνικά Πατριαρχεία (Ρωσίας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας) και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες (Κύπρου, Ελλάδος, Πολωνίας, Αλβανίας και Τσεχίας).

Αποκαλυπτικό εκκλησιαστικό ρεπορτάζ από το ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ που κυκλοφορεί

The post Η Ορθοδοξία στο… κόκκινο! appeared first on Paraskhnio.gr.