Έντονο παρασκήνιο για την ΑΟΖ

Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΟΥΤΣΗΣ

Τις προθέσεις της κυβέρνησης σχετικά με την ανακήρυξη της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) γνωστοποίησε ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, στον Τούρκο ομόλογό του, Τ. Ερντογάν, κατά τη συνάντησή τους στο Κατάρ, σύμφωνα με πληροφορίες από το Μέγαρο Μαξίμου. Με τη διπλωματική ονομασία «θαλάσσια δικαιώματα» έθεσε ο Αντ. Σαμαράς

στον Τ. Ερντογάν το θέμα της ελληνικής ΑΟΖ στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ο Τούρκος πρωθυπουργός, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, επανέλαβε στον Αντ. Σαμαρά την κάθετη διαφωνία της Τουρκίας στα ελληνικά σχέδια.
Παρ’ όλα αυτά, οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν στη σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (High - Level Cooperation Council), που θα γίνει 5-6 Μαρτίου σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη. Ουσιαστικά, πρόκειται για συνεδρίαση κοινού Υπουργικού Συμβουλίου με τη συμμετοχή υπουργών (Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Οικονομικών, Ανάπτυξης, Παιδείας κ.ά), στο οποίο θα συμπροεδρεύσουν οι δύο πρωθυπουργοί.
Η συνεδρίαση εκκρεμεί από την εποχή του Γ. Παπανδρέου. Αιτία της αναβολής ήταν η κρίση στις σχέσεις Άγκυρας και Λευκωσίας, με αφορμή τις υποθαλάσσιες γεωτρήσεις στην ΑΟΖ Κύπρου, τις οποίες η Άγκυρα θεωρούσε και θεωρεί παράνομες. Φυσικά και η ασταθής πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα δεν επέτρεψε τη διεξαγωγή του 2ου Συμβουλίου Συνεργασίας (το 1ο είχε γίνει στην Αθήνα υπό την προεδρία των Γ. Παπανδρέου και Τ. Ερντογάν).
Σύμφωνα με πληροφορίες, το περιεχόμενο της συνάντησης Σαμαρά και Ερντογάν στο Κατάρ συζητήθηκε τη Δευτέρα 28 Ιανουαρίου, στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών και καταγράφεται ως ο 54ος γύρος των διερευνητικών ελληνοτουρκικών επαφών, με τη συμμετοχή των Π. Αποστολίδη και Φεριντούν Σινιρλίογλου.
Το τελευταίο διάστημα έχουν πυκνώσει οι αναφορές κορυφαίων υπουργών στο θέμα της ανακήρυξης της Ελληνικής ΑΟΖ. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Π. Παναγιωτόπουλος, είπε ότι «ο πρωθυπουργός θα σταθμίσει τα δεδομένα, τους συσχετισμούς και τις συγκυρίες και θα υλοποιήσει τις συγκεκριμένες αποφάσεις σε σχέση με την ΑΟΖ όταν πρέπει και τη στιγμή που επιβάλλει το εθνικό συμφέρον». Πιο επιφυλακτικός είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Δ. Αβραμόπουλος, που επιμένει στη συμφωνία με τα γειτονικά κράτη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Είναι προφανές ότι οι εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο και τη Β. Αφρική διαμορφώνουν μια δυναμική κοσμογονικών γεωπολιτικών και γεωοικονομικών αλλαγών στην περιοχή. Αυτή η δυναμική θα υποχρεώσει, μάλλον σύντομα, την ελληνική κυβέρνηση να πάρει σημαντικές αποφάσεις στον ενεργειακό τομέα, προκειμένου να προστατεύσει ζωτικά εθνικά συμφέροντα. Ωστόσο, για να υπάρξει «περιχαράκωση» του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της χώρας, θα πρέπει, έκτος των άλλων, να ανακηρυχτεί και η ΑΟΖ, όπως υποστηρίζουν συνεργάτες του πρωθυπουργού.
Το θέμα θα συζητηθεί στην επόμενη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών που στηρίζουν την κυβέρνηση και αναμένεται απόφαση που θα εξουσιοδοτεί τον πρωθυπουργό να την υλοποιήσει σε εύθετο χρόνο. Πάντως, ο πρωθυπουργός υποστηρίζει, όπως επιμένουν να λένε οι συνεργάτες του, ότι η κυβέρνηση πρέπει να ακολουθήσει «σκληρή γραμμή», ώστε να διασφαλιστεί η αξιοποίηση του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου.
Γι’ αυτό ακριβώς, η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, προτίθεται άμεσα να καταθέσει στον ΟΗΕ τις γεωγραφικές συντεταγμένες της ΑΟΖ. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ελληνική πρωτοβουλία (εφόσον επιβεβαιωθούν οι σχετικές πληροφορίες), αφού συνιστά έμμεση ή και άμεση διασύνδεση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τα πιθανολογούμενα υποθαλάσσια ενεργειακά αποθέματα και με την διαχείριση των ενεργειακών πηγών στο Αιγαίο.

Το Καστελόριζο
Κορυφαίο θέμα, που πρέπει να επιλυθεί, είναι το Καστελόριζο. Το σύμπλεγμα των 13 ελληνικών νησίδων στην περιοχή του Καστελόριζου είναι καθοριστικής στρατηγικής σημασίας για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Οι διαφωνίες Ελλάδας και Τουρκίας, για το αν το Καστελόριζο διαθέτει ή όχι ΑΟΖ, είναι αγεφύρωτες, τουλάχιστον προς το παρόν.
Η Τουρκία διατείνεται ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο, αλλά στην Αν. Μεσόγειο. Η τουρκική διπλωματία υποστηρίζει ακόμη ότι το σύμπλεγμα των 13 νησίδων της περιοχής του Καστελόριζου διέπεται από ειδικό καθεστώς των αποκομμένων νησίδων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Άρα, δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και δική τους υφαλοκρηπίδα!
Αν, όμως, γίνει αποδεκτή η τουρκική άποψη, τότε το Καστελόριζο αποκόπτεται από τον εθνικό κορμό και το επόμενο βήμα θα είναι η αμφισβήτηση της κυριαρχίας του. Και το σημαντικότερο, αν γίνει δεκτό ότι το Καστελόριζο δεν διαθέτει ΑΟΖ, τότε η Ελλάδα δεν θα έχει δυνατότητα οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Κύπρο, αφού θα παρεμβάλλεται η ΑΟΖ της Τουρκίας.
Το Καστελόριζο, έχοντας δική του ΑΟΖ, ως κατοικούμενο νησί, αποτελεί σημείο οριοθέτησης της ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Κύπρο. Δηλαδή, η Τουρκία δεν θα έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο. Γι’ αυτό η Άγκυρα αρνείται να δεχθεί ότι το Καστελόριζο διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Ωστόσο, ασκούνται σοβαρές πιέσεις, κυρίως από την αμερικανο-βρετανική διπλωματία, σε Αθήνα και Άγκυρα, ώστε να προχωρήσουν σε μια καταρχήν συμφωνία, για συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου του Αιγαίου και της Αν. Μεσογείου. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η συνεδρίαση του ελληνοτουρκικού Ανωτάτου Συμβουλίου στην Άγκυρα αποκτά εξαιρετικό πολιτικό ενδιαφέρον. Ίσως να είναι η αφετηρία συνολικής οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και της ελληνικής ΑΟΖ!

ΙΜΙΑ 1996: Η αλήθεια για τη δραματική νύχτα

Συμπληρώθηκαν 17 χρόνια (30-31 Ιανουαρίου 1996) από τη θυελλώδη, κυριολεκτικά και μεταφορικά, νύχτα των Ιμίων. Τη νύχτα εκείνη η Ελλάδα πόνεσε, μάτωσε, διασύρθηκε, προδόθηκε, μίκρυνε! Και κανείς μέχρι σήμερα, είτε πολιτικός, είτε στρατιωτικός, δεν λογοδότησε για την ταπείνωση που υπέστη η Ελλάδα στο σύμπλεγμα των βραχονησίδων Ίμια στο ανατολικό Αιγαίο.
Η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη μια δύσκολη πολιτική συγκυρία για την Ελλάδα (είχε παραιτηθεί ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και ο νέος πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, δεν είχε πάρει καν ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή), πραγματοποίησε στρατιωτική απόβαση επί αφύλαχτου ελληνικού εδάφους. Στη συνέχεια, εφηύρε την καινοφανή θεωρία των «γκρίζων ζωνών», δηλαδή περιοχών, νησίδων, βραχονησίδων και νησιών του Αιγαίου που είναι αδιευκρίνιστης εθνικής κυριαρχίας! Στην ουσία, η Τουρκία, μετά τα Ίμια και μέχρι σήμερα, αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε δεκάδες ελληνικά νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου. Είναι το τίμημα μιας φοβικής ελληνικής ηγεσίας (πολιτικής και στρατιωτικής), που δεν τόλμησε να υπερασπιστεί τη νύχτα των Ιμίων ελληνικό έδαφος… Και το χειρότερο, ανέθεσε στους Αμερικάνους την εκτόνωση της ελληνο-τουρκικής κρίσης, με τον Κ. Σημίτη από του βήματος της Βουλής να λέει το αλήστου μνήμης «ευχαριστώ τους Αμερικάνους»!
Από την άλλη πλευρά, η υπηρεσιακή πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, τόλμησε και έδωσε εντολή στρατιωτικής κατάληψης της δυτικής πλευράς των Ιμίων. Ποιος, όμως, ενθάρρυνε ή κάλυψε την κα Τσιλέρ να πάρει μια απόφαση που θα μπορούσε να είχε εξελιχτεί σε γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο; Σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει κάποτε να δοθεί απάντηση.

Βόμβες στο… ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

• «Οι Έλληνες αξιωματικοί έχουν μάθει να αποσυνδέουν τα όποια προβλήματα, τα όποια δίκαια παράπονα, τα όποια αιτήματα από τη φιλοπατρία, το καθήκον προς το έθνος, το καθήκον προς τον λαό και την πατρίδα» δήλωσε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Π. Παναγιωτόπουλος, στη σεμνή τελετή μετονομασίας του αμφιθεάτρου της Σχολής Ικάρων στο «Αμφιθέατρο Υποσμηναγού (Ι) Νικολάου Σιαλμά». Τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων είναι γνωστό ότι είναι αφοσιωμένα στο καθήκον τους. Τι κάνει, όμως, η κυβέρνηση για μην πένονται οι στρατιωτικοί και οι οικογένειές τους; Τι είχατε υποσχεθεί προεκλογικά, κ. υπουργέ, στους στρατιωτικούς;
• «Τα θέματα που αφορούν στη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη τα χειρίζεται με υπευθυνότητα η ελληνική πολιτεία, στο πλαίσιο των αρχών της ισονομίας, της ισοπολιτείας και της ελεύθερης άσκησης των θρησκευτικών δικαιωμάτων της μειονότητας. Αυτό επιβεβαιώνει η πρόσφατη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων», ήταν η απάντηση του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Γρ. Δελαβέκουρα, σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με δηλώσεις που αποδίδονται στον Τ. Ερντογάν αναφορικά με το καθεστώς των μουσουλμάνων ιεροδιδασκάλων στη Θράκη. Ο Τούρκος πρωθυπουργός με τις δηλώσεις του επεμβαίνει σε εσωτερικό θέμα της Ελλάδας και αυτό είναι απαράδεκτο!
• «Η Ελλάδα ήταν υπόδειγμα στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Δεν είναι πια, αλλά θα ξαναγίνει. Η κρίση ανοίγει πάλι ένα δρόμο. Εκεί που είμαστε τα τελευταία χρόνια το μαύρο πρόβατο, είμαι βέβαιος ότι δεν θα αργήσει η μέρα που η Ελλάδα θα προβάλλεται ως η πρόταση για το πώς μία χώρα μπορεί να ξαναβρεί τον βηματισμό, τον προσανατολισμό και το κύρος της». Η αισιόδοξη αυτή άποψη περιλαμβάνεται στον χαιρετισμό του υπουργού Εξωτερικών, Δ. Αβραμόπουλου, στην τελετή έναρξης λειτουργίας του Κέντρου Έρευνας και Καινοτομίας της Procter & Gamble. Λέτε να επιβεβαιωθεί;
• Η είδηση της εβδομάδας που πέρασε: Ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, στρατηγός ε.ά., Παναγιώτης Καράμπελας, επισκέφθηκε το Αρχηγείο Στόλου, καθώς και εγκαταστάσεις του Ναυστάθμου Σαλαμίνας. Ευτυχώς, διότι «λύθηκαν» όλα τα προβλήματα…