«Αποστολή εξετελέσθη» για το Ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο Ηerschel

Έχοντας εξαντλήσει τα αποθέματα υγρού αζώτου που το κρατούσαν στη «ζωή» σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Hershel σταμάτησε να λειτουργεί, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η ευρωπαϊκή υπηρεσία Διαστήματος ESA.

Η κληρονομιά που αφήνει πίσω του είναι χιλιάδες εικόνες και «τόνοι» δεδομένων που θα συνεχίσουν να απασχολούν τους επιστήμονες για αρκετά ακόμα χρόνια.

Το τηλεσκόπιο Herschel, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009 με κόστος γύρω στο ένα δισ. ευρώ, παίρνει το όνομα του Ουίλιαμ

Χέρσελ, του Βρετανού αστρονόμου που ανακάλυψε την υπέρυθρη ακτινοβολία στα τέλη του 18ου αιώνα.

Το τροχιακό παρατηρητήριο κατέγραφε την άπω υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τα νέφη αερίου και σκόνης στο Διάστημα και μεταφέρει πληροφορίες για τα πρώτα στάδια σχηματισμού των άστρων.

H ακτινοβολία αυτό μπορεί να ανιχνευθεί μόνο από την απειροελάχιστη αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλούσε όταν έπεφτε πάνω στον μεγάλο καθρέπτη του τηλεσκοπίου. Για το λόγο αυτό, τα όργανα του Herschel έπρεπε να διατηρούνται σε θερμοκρασία 0,3 βαθμών Κέλβιν, κοντά στο απόλυτο μηδέν (-273,15 βαθμοί Κελσίου).
Τα 2.300 λίτρα υγρού ήλιου που μετέφερε το Herschel κατά την εκτόξευση σταδιακά εξατμίστηκαν, και η άνοδος της θερμοκρασίας άφησε το τηλεσκόπιο ουσιαστικά τυφλό.

Το Herschel προσέφερε σημαντικά νέα στοιχεία για τη γέννηση των άστρων και την παρουσία νερού στους δίσκους αερίων και σκόνης μέσα στους οποίους σχηματίζονται νέα πλανητικά συστήματα.

Μελετώντας την αμυδρή υπέρυθρη ακτινοβολία μακρινών γαλαξιών, το Herschel επιβεβαίωσε ότι το νεαρό Σύμπαν παρήγαγε άστρα με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό από ό,τι σήμερα.

Ανίχνευσε επίσης νερό στους δίσκους που περιβάλλουν νεογέννητα άστρα, και έδειξε ότι ο πάγος νερού που μεταφέρει ο κομήτης Hartley-2 έχει ίδια αναλογία ισοτόπων με τους ωκεανούς της Γης. Η ανακάλυψη προσέφερε νέα στήριξη στη θεωρία που θέλει το νερό της Γης να έφτασε στον πλανήτη μας με κομήτες.