Τα 101α «γενέθλια» του Ελύτη

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά καταγόταν από την Μυτιλήνη. Ήταν γιος του εργοστασιάρχη σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Είχε τέσσερις αδερφούς και μια αδερφή τη Μυρσίνη, που πέθανε σε ηλικία είκοσι χρόνων το 1918.

Το 1914 το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στον Πειραιά

και η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Λόγω των βενιζελικών φρονημάτων του ο Παναγιώτης Αλεπουδέλης φυλακίστηκε και η οικογένειά του διώχτηκε το 1920. Ο Οδυσσέας φοίτησε στο ιδιωτικό λύκειο Δ.Ν. Μακρή (1917-1924) με δασκάλους μεταξύ άλλων τους Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Ι.Θ. Κακριδή και Γιάννη Αποστολάκη. Από το 1927 άρχισε να ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία. Το 1929 ήταν χρονιά ορόσημο για τη ζωή του αφού τότε ήρθε σε επαφή με τον υπερρεαλισμό, μέσω της ποίησης του Λόρκα και του Ελιάρ και έγραψε τα πρώτα του ποιήματα.

Τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1933 έγινε μέλος της Ιδεοκρατικής Φιλοσοφικής Ομάδας του Πανεπιστημίου, μαζί με τους Κωνσταντίνο Τσάτσο, Π. Κανελλόπουλο, Θεόδωρο Συκουτρή και άλλους.

Ο Οδυσσέας Ελύτης ανήκει στη λεγόμενη γενιά του 30 και στην αρχή παρουσιάστηκε στην ποίηση ως σουρεαλιστής με την ποιητική συλλογή «Προσανατολισμοί».

Μέσα στην κατοχή κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «Ήλιος ο Πρώτος». Η θάλασσα,  ο ουρανός, ο ήλιος κι ο έρωτας είναι τα κεντρικά στοιχεία που προβάλλονται κι εξυμνούνται σε όλα τα ποιήματά του. Αλλά ο Ελύτης δεν είναι μόνο ένας φυσιολάτρης, είναι κι ένας θερμός πατριώτης.

Μετά την απελευθέρωση θα κυκλοφορήσει το έργο «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», που αποτελεί ένα μήνυμα για την  ελευθερία. Στη συνέχεια αφού εκδώσει το βιβλίο «Η καλοσύνη στις Λυκοπαριές», θα σιωπήσει για αρκετά χρόνια, ενώ μάλιστα θα φύγει από τη χώρα και θα εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου θα σπουδάσει και θα μεταφράσει πολλά ποιήματα Γάλλων ποιητών. Αργότερα θα εκδώσει νέες ποιητικές συλλογές και μάλιστα το πιο αντιπροσωπευτικό έργο της λογοτεχνικής του παραγωγής, το «Αξιον Εστί».

Στη συνέχεια ο Ελύτης θα εκδώσει τα : «Έξι και μια τύψεις για τον ουρανό», «Ήλιος ο ηλιάτορας», «Τα ρω του έρωτα», «Το φωτόδεντρο και η 14η Ομορφιά», «Το μονόγραμμα» και «Τα ετεροθαλή».

Κυκλοφόρησε επίσης τα δοκίμια «Ο ζωγράφος Θεόφιλος» και «Ανοιχτά χαρτιά», καθώς και πολλά άλλα. Ακόμη μετέφρασε με επιτυχία ποιήματα των: Λόρκα, Ελιάρ και Λοτρεαμόν. Το 1976 κυκλοφόρησαν τρία ακόμα βιβλία του με τους τίτλους : «Δεύτερη γραφή», «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη» και «Σηματολόγιο». Τα έργα του Ελύτη μεταφράστηκαν και σε πολλές ξένες γλώσσες.

Ο Ελύτης ήταν ένας σπουδαίος ποιητής με παγκόσμια ακτινοβολία, που αναγνωρίστηκε  όπως του άξιζε. Το 1979 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το έργο του «Άξιον εστί».