Ψυχολογία και δερματικά νοσήματα

Της Τάνιας Βλαδένη*

Μια σημαντική πλευρά του θέματος είναι ο τρόπος με τον οποίο συναισθηματικές αντιδράσεις ή ψυχιατρικές διαταραχές πυροδοτούν ή επιδεινώνουν δερματικές ασθένειες ή ακόμη και επηρεάζουν την έκβαση μιας θεραπείας.

Ένα παράδειγμα της πρώτης περίπτωσης είναι η δερματίτιδα στα χέρια που προκαλείται από ιεροτελεστίες πλυσίματος των χεριών (συνεχές πλύσιμο χεριών) που ακολουθούν όσο παρουσιάζουν παθολογικές εμμονές. Λιγότερο προφανή παραδείγματα και ο ρόλος των διαταραγμένων σχέσεων παιδιών – γονιών στο αθεράπευτο σχεδόν ατοπικό έκζεμα ή πυροδότηση άλλων μορφών δερματίτιδας

από το άγχος και ο τρόπος με το οποίο η επιτυχία της θεραπείας των μυρμηγκιών μπορεί να εξαρτηθεί από τις ιδιομορφίες της προσωπικότητας του ασθενούς (αυθυποβολή).

Αυτές επηρεάζονται ή εκλύονται από παράγοντες που ανήκουν στην ψυχική σφαίρα (stress). Άλλες λόγω της χρονιότητας τους ή του αισθητικού προβλήματος επηρεάζουν την ψυχική υγεία του ασθενούς (πχ. Λεύκη, ψωρίαση). Επίσης άλλες φορές ενώ δεν υπάρχει πραγματική δερματική νόσος, ψυχιατρικές παθήσεις οδηγούν τον ασθενή να προκαλεί βλάβες στο δέρμα του.

Ο δερματολόγος με ειδικές γνώσεις προετοιμάζει τον ασθενή του ώστε να δεχθεί ψυχολογική εξέταση με στόχο την ενίσχυση της διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισής του.

Σήμερα η γνώση μας γύρω από τους ψυχοδυναμικούς και περιφερειακούς μηχανισμούς που εμπλέκονται είναι υποτυπώδης. Το νέο θέμα της ψυχονευροανοσολογίας μπορεί να προσθέσει πολλά.

Πολλές καταστάσεις σχηματίζουν ομάδες που η μία σκιάζει διαδοχικά την επόμενη.

Ένα τέτοιο φάσμα καλύπτει περιπτώσεις από το φυσιολογικό άγχος μέχρι και παραμορφωτικές δερματίτιδες περνώντας από την ανάλογα μεγάλη ανησυχία για απλά ψεγάδια/κηλίδες σε διαταραχές της εικόνας του σώματος που οδηγούν τον ασθενή σε έμμονες ιδέες σχετικά με το δέρμα του.

Συμπτώματα όπως κνησμός, που χειροτερεύει κάτω από το στρες, υπερβολική εφίδρωση, επακόλουθο άγχους είναι μόνιμα διερευνώντας χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ασθενούς.

Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι είναι αναγκαία και η ψυχολογική προσέγγιση του ασθενή από τους δερματολόγους ώστε να γίνει εισαγωγή της ψυχολογικής διάστασης του αντικειμένου της.

*Dr Τάνια Βλαδενη Δερματολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΙΑΣΩ Παίδων