Μεγάλες προσδοκίες από τις κρουαζιέρες και το γιώτινγκ

Το ζητούμενο είναι πως η Ελλάδα θα αξιοποιήσει αυτή την δυναμική της παγκόσμιας κρουαζιέρας προκειμένου να ενισχύσει την εθνική της οικονομίας. Πριν από δύο χρόνια απελευθερώθηκε η κρουαζιέρα στη χώρα μας και για τα κρουζιερόπλοια τρίτων χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως όλα τα πλοία που διέθετε με ελληνική σημαία η Louis Hellenic Cruisesτhn υπέστειλαν, ενώ σήμερα Home

Σε τέσσερα επίπεδα επικεντρώνεται η κυβερνητική πολιτική για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας στην Ελλάδα: Στην αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών, στην ασφάλεια των λιμένων, στις μεταφορές και στην τοπική κοινωνία. Το τετράπτυχο αυτό αποτελεί τον βασικό άξονα, όπως επισημαίνει ο υπουργός Ναυτιλίας Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ώστε η κρουαζιέρα «να δείξει ότι η Ελλάδα, δεν είναι, πλέον, μια χώρα ελκυστική μόνο σε φυσική ομορφιά, είναι μια χώρα ελκυστική σε λιμάνια, σε υπηρεσίες, σε νομικό πλαίσιο, σε καταρτισμένο προσωπικό, σε ασφάλεια και είναι μια χώρα που ξέρει να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, έτοιμη να ανταπεξέλθει στο διεθνή ανταγωνισμό και να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα». Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι «η επιτυχία του εγχειρήματος στην κρουαζιέρα απαιτεί καταρχάς σχεδιασμό, βούληση, ετοιμότητα και πάνω από όλα συνεργασία, σε ένα κοινό εθνικό όραμα και ό, τι σχεδιάζει ο ένας να μην έρχεται να ανατρέψει ο άλλος». Ο ίδιος τονίζει ότι «ο ελλαδικός χώρος, είναι γεγονός ότι απορροφά το 17% των επισκεπτών στα ευρωπαϊκά λιμάνια από μια παγκόσμια αγορά 20 εκατομμυρίων τουριστών και πλέον, η οποία συνεχώς διευρύνεται και εμείς, θέλουμε να μεγαλώσουμε αυτήν την πίτα».

Εξάλλου, το υπουργείο Ναυτιλίας επισπεύδει τις διαδικασίες για την ψήφιση από την Βουλή ενός νέου σχεδίου νόμου για τον θαλάσσιο τουρισμό και το γιώτινγκ, το οποίο, κατά τον Μ. Βαρβιτσιώτη «εισάγει μία σειρά νεωτερισμών και καινοτομιών που στοχεύουν στο να ανοίξει η αγορά των σκαφών αναψυχής και κυρίως με ένα φιλελεύθερο πνεύμα να αρθούν μία σειρά περιορισμών και γραφειοκρατικών εμποδίων που είχαν εγκλωβίσει τα σκάφη αναψυχής σε μία αντιαναπτυξιακή λογική». Εξάλλου, ο υπουργός Ναυτιλίας υποστηρίζει την άποψη ότι «ορισμένοι αγνοούν ότι για κάθε σκάφος αναψυχής που κινείται, διατηρούνται ή δημιουργούνται 4 – 5 θέσεις εργασίας, δεδομένου ότι για τη συντήρηση τους θα δουλεύει ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας, ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας της τοπικής αγοράς στο λιμάνι που θα υποδέχεται τα σκάφη αλλά και ο ίδιος ο κλάδος θα στερεωθεί πιο δυναμικά στον διεθνή ανταγωνισμό που είναι αμείλικτος». Για το λόγο αυτό, τονίζει ο Μ. Βαρβιτσιώτης «πρωταρχικός στόχος μας σήμερα είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και ελκυστικού θεσμικού πλαισίου, ενός πλαισίου που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής σημαίας στα σκάφη αναψυχής, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας στους συναφείς κλάδους και απλοποιεί τις γραφειοκρατικές διαδικασιών».

Στόχος επίσης του σχεδίου νόμου για το γιώτινγκ είναι «να αυξηθεί η προσέλκυση ιδιωτικών και επαγγελματικών πλοίων αναψυχής για κυκλοφορία και ελλιμενισμό για όσο το δυνατόν περισσότερους μήνες τον χρόνο, αλλά και η προσέλκυση μεγάλων επαγγελματικών σκαφών για να χρησιμοποιούνται και να παραμένουν στην Ελλάδα, ακόμη και καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, εάν αυτό είναι δυνατόν».

Έσοδα και αριθμοί

Ενθαρρυντικά είναι τα οικονομικά στοιχεία που αφορούν στις αφίξεις και επιβιβάσεις τουριστών από την κρουαζιέρα. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, το 9μηνο του τρέχοντος έτους επισκέφθηκαν το λιμάνι του Πειραιά με κρουαζιερόπλοιο 1.776.470 επιβάτες, έναντι 1.579.342 επιβάτες που ήρθαν στο αντίστοιχο περσινό χρονικό διάστημα. Με άλλα λόγια οι επιβάτες κρουαζιέρας αυξήθηκαν κατά 227.494 και σε ποσοστό 12,48%. Ωστόσο, μείωση παρατηρήθηκε στο Home Porting, παρά το γεγονός ότι απελευθερώθηκε η επιβίβαση και η αποβίβαση σε ελληνικά λιμάνια. Συνολικά με το Home Porting επισκέφθηκαν 30.366 επιβάτες στο 9μηνο, σε σύγκριση με το περσινό διάστημα. Ειδικότερα το 9μηνο του 2012 είχαν επιβιβασθεί από το λιμάνι του Πειραιά 262.474 επιβάτες και εφέτος 232.108 επιβάτες, δηλαδή η μείωση ήταν κατά 11,57%. Αντίθετα στο επιβάτες transit είχαμε αύξηση κατά 17,28%, δεδομένου ότι ήρθαν στο 9μηνο του 2013 συνολικά 1.544.362 επιβάτες, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του 2012 ήρθαν 1.316.868 επιβάτες. Εξάλλου, με στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδος αυξήθηκαν τα έσοδα από την κρουαζιέρα στο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Η εκτίμηση για το πρώτο εξάμηνο του 2013 είναι ότι ανήλθαν οι συνολικές εισπράξεις σε 185 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 9,5% σε σχέση με τα αντίστοιχα στοιχεία του 2012, που ήταν 169 εκατ. ευρώ. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας συγκεντρώθηκα από 14 λιμένες της χώρας όπου αφίχθησαν το 85% των κρουαζιερόπλοιων, ενώ τα αντίστοιχα στοιχεία για τα υπόλοιπα λιμάνια αντλήθηκαν από την Ένωση Λιμένων Ελλάδος. Συνολικά το 2012 πραγματοποιήθηκαν 4.737 αφίξεις πλοίων με 5,4 εκατ. εξόδους επιβατών. Το 2012 οι συνολικές εισπράξεις από ταξιδιώτες κρουαζιέρας ανήλθαν στα 519,4 εκατ. Ευρώ. Επίσης επισημαίνεται ότι το 91,3% των επισκεπτών αφορά διερχόμενους επισκέπτες οι οποίοι κατά μέσο όρο πραγματοποιούν τρεις στάσεις σε ελληνικά λιμάνια. Οι συνολικοί επισκέπτες κρουαζιέρας το 2012 εκτιμώνται σε 1,7 εκατομμύρια ταξιδιώτες και οι συνολικές διανυκτερεύσεις που πραγματοποίησαν εκτός κρουαζιερόπλοιων εκτιμώνται σε 3,3 εκατομμύρια. Οι εννέα σημαντικότεροι λιμένες αφίξεως κρουαζιερόπλοιων καλύπτουν το 92,8% των συνολικών αφίξεων επιβατών

Τα πλεονεκτήματα

Στα συμπεράσματα της πρόσφατης μελέτης της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας επισημαίνεται ότι οι ξένες ναυτιλιακές εταιρείες κρουαζιέρας επιλέγουν την Ελλάδα για τις ήπιες κλιματολογικές συνθήκες, την πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορία της. Ωστόσο, οι βασικότεροι παράγοντες επιλογής ενός λιμένα από τους ξένους ναυτιλιακούς κολοσσούς είναι η ασφάλεια και η ποιότητα των λιμενικών εγκαταστάσεων και υποδομών, καθώς και τα νέα τουριστικά προϊόντα , που είναι οι θεματικές εκδρομές, θεματικά πάρκα, σύνδεση τοπικής παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων με τον επισκέπτη. Επίσης διαπιστώνεται έλλειψη ενεργειών διαφήμισης και προβολής της χώρας.

Στα βασικά πλεονεκτήματα του ελλαδικού χώρου, η έρευνα συμπεριλαμβάνει: τις κλιματολογικές συνθήκες, το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα και την ιστορία της χώρας, η γεωγραφική θέση και το φυσικό περιβάλλον, το θαλάσσιο περιβάλλον, η πλήρης άρση του καμποτάζ, η πολιτική αστάθεια στην περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και η εγγύτητα των ελληνικών λιμένων κρουαζιέρας σε περιοχές και υποδομές χειμερινού τουρισμού.

Αντίθετα, τα βασικά μειονεκτήματα είναι: η έλλειψη κατάλληλων λιμενικών υποδομών, απουσία δημόσιου φορέα προώθησης και προβολής της κρουαζιέρας, έλλειψη καταρτισμένων και εξειδικευμένων ανθρώπινων πόρων σε θέματα κρουαζιέρας, εποχικότητα τουρισμού, απουσία τεχνολογιών προώθησης και προβολής του τουριστικού προϊόντος και γραφειοκρατία του Δημόσιου Τομέα.

Ως ενδεικτικές προτάσεις ανάπτυξης της χειμερινής κρουαζιέρας, η έρευνα της ΕΛΙΜΕ επισημαίνει ότι απαιτείται βελτίωση και ανάπτυξη κατάλληλης λιμενικής υποδομής και ανωδομής, δημιουργία νέων και βελτίωση υφισταμένων τερματικών σταθμών επιβατών, δημιουργία γραφείων τουριστικών πληροφοριών καιHelp Desk στους χώρους υποδοχής κρουαζιέρας, συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην περιοχή υποδοχής της κρουαζιέρας, αναβάθμιση προσόντων και δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού, κοινό σχέδιο μάρκετινγκ για τις περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου ( Πειραιάς, Ρόδος, Ηράκλειο, Έφεσος, Λεμεσός, Πόρτ Σάιντ, Αλεξάνδρεια και Χάϊφα) και της περιοχής Ιονίου Πελάγους και Αδριατικής (Πάτρα, Κατάκολο, Κέρκυρα, Ντουμπρόβνικ, Σπλιτ και Βενετίας).

Επίσης προτείνεται ότι να αναδειχθούν οι θεματικές διαδρομές και οι αρχαιολογικοί περίπατοι. Στην Κέρκυρα η πρόταση περιλαμβάνει την πόλη, το Μνημείο Πολιτικής Κληρονομιάς Unesco, το Αχίλλειον, το ταφικό μνημείο για τον Μενεκράτη και τον Ναό της Αρτέμιδος Γοργούς. Για το Κατάκολο προτείνεται ο Αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Ολυμπίας και το Μουσείο Ιστορίας των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων. Για το Ηράκλειο προτείνεται το Μινωικό Παλάτι της Κνωσού, την Φαιστό, το Γόρτυνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Τέλος, για το λιμάνι του Πειραιά προτείνεται η Ακρόπολη και του Μουσείο της Ακρόπολης, το Καλλιμάρμαρο και το Ολυμπιείο.

Ωστόσο, η πολιτική αστάθεια και οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες σε Συρία, Λιβύη και Αίγυπτο, το αυξανόμενο κόστος των αεροπορικών εισιτηρίων και η οικονομική κρίση που πλήττει τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες είναι η κύρια αιτία που αποχωρούν ή περιορίζουν τον αριθμό των κρουαζιεροπλοίων τους από τη Μεσόγειο και γενικότερα από την Ευρώπη οι ναυτιλιακοί κολοσσοί της κρουαζιέρας. Επισημαίνεται ότι τρεις εταιρείες, η Regent Seven Seas, η Carnival και RoyalCarribbean γνωστοποίησαν τις αποφάσεις τους να αναδρομολογήσουν τα πλοία τους. Η Regent Seven Seas ανακοίνωσε ότι τον επόμενο έτος αποσύρει από την Μεσόγειο τα πλοία της Seven Seaws Mariner Seven Seaws Voyager και θα πραγματοποιεί κρουαζιέρες στην Καραϊβική και στον Ινδικό Ωκεανό. Εξάλλου και ηCarnival προγραμμάτισε τα κρουαζιερόπλοια της για τα λιμάνια της Αμερικής, ενώ μόνο το Carnival Legent θα ξεκινάει από τα λιμάνια της Αυστραλίας. Επίσης, ηPrincess Cruises έκανε γνωστό ότι θα αποσύρει δύο πλοία στην Ευρώπη.

Υπενθυμίζεται ότι κάθε χρόνο επισκέπτονται με κρουαζιερόπλοια τη Μεσόγειο 6 εκατομμύρια τουρίστες και είναι ο δεύτερος δημοφιλέστερος προορισμός κρουαζιέρας. Στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Τουρκία, Κροατία, Αλβανία, Μαυροβούνιο, χώρες Μαύρης Θάλασσας), κατευθύνονται 2 εκατομμύρια τουρίστες, οι οποίοι αποφέρουν 99 ευρώ ανά επιβάτη στις εθνικές οικονομίες.

Ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, ολοκλήρωσε την κατασκευή του δεύτερου επιβατηγού σταθμού κρουαζιέρας με συνολικό εμβαδόν 5.600 τ.μ. και θα εξυπηρετεί τα πλοία που θα ελλιμενίζονται στους Αλκίμου, Παλατάκι και Θεμιστοκλέους και ήδη δόθηκε σε λειτουργία. Το νέο τέρμιναλ θα εξυπηρετεί ημερησίως μέχρι 25.000 επιβάτες με τον πλέον σύγχρονο και άνετο τρόπο από δύο διαφορετικά σημεία εισόδου-εξόδου.

Τι αλλάζει στα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια

Mέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το σχέδιο νόμου που επιγράφεται «τουριστικά πλοία και άλλες διατάξεις».Ειδική μνεία υπάρχει για τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια που αναφέρεται ότι το ημερήσιο θαλάσσιο ταξίδι διενεργείται εντός είκοσι τεσσάρων ωρών από επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, σημαίας ελληνικής ή άλλου κράτους – μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., μεταξύ λιμένων, ακτών και όρμων της ελληνικής επικράτειας, με δυνατότητα προέκτασής του στην αλλοδαπή, υπό την προϋπόθεση της επιστροφής του

πλοίου και των επιβατών στο σημείο από το οποίο ξεκίνησαν. Η επιβίβαση και η αποβίβαση των επιβατών μπορεί να πραγματοποιείται και από πλοίο που βρίσκεται αγκυροβολημένο σε λιμένα ή όρμο. Σκοπός του ημερήσιου θαλάσσιου ταξιδιού είναι η αναψυχή των επιβατών με τη διενέργεια θαλάσσιας εκδρομής ή θαλασσίου λουτρού ή με την περιήγηση μέσω προκαθορισμένου προγράμματος που έχει εκ των προτέρων δημοσιοποιηθεί, το οποίο περιλαμβάνει τουριστικές δραστηριότητες στους διάφορους λιμένες ή όρμους ή ακτές. Για το ημερήσιο θαλάσσιο ταξίδι εκδίδεται ατομικό εισιτήριο ή ομαδικό εισιτήριο συνοδευόμενο από ονομαστική κατάσταση επιβατών, ενιαίο για το σύνολο του πλου από την επιβίβαση μέχρι και την τελική αποβίβαση των επιβατών. Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου μπορεί να ρυθμίζεται η έκδοση εισιτηρίων με ηλεκτρονικό τρόπο. Ο πλοιοκτήτης ή ο εφοπλιστής ή ο ιδιοκτήτης ή νόμιμα εξουσιοδοτημένο από αυτούς

πρόσωπο, δηλώνει εγγράφως στη Λιμενική Αρχή, στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται το σημείο εκκίνησης του ημερήσιου θαλάσσιου ταξιδιού, την περιοχή στην οποία πρόκειται να δραστηριοποιηθεί το επαγγελματικό τουριστικό ημερόπλοιο. Όμοια δήλωση απαιτείται για οποιαδήποτε τροποποίηση. Η Λιμενική Αρχή, εγκρίνει, την περιοχή άσκησης της δραστηριότητας του επαγγελματικού τουριστικού ημερόπλοιου, σύμφωνα με το ισχύον 15 Πρωτόκολλο Γενικής Επιθεώρησης (Π.Γ.Ε.) ή το Πιστοποιητικό Ασφαλείας (Π.Α.) ή την Άδεια Εκτέλεσης Πλόων.

Με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου ορίζονται τα δικαιολογητικά που

συνυποβάλλονται, ο τύπος της έγκρισης, οι λόγοι και η διαδικασία ανάκλησης της και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.

Όταν το ημερήσιο θαλάσσιο ταξίδι εκκινεί από λιμένα, ο επιβάτης υποχρεούται να

παρακολουθεί το επαγγελματικό τουριστικό ημερόπλοιο σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, μπορεί όμως να αποβιβάζεται από αυτό και να παραμένει στη ξηρά για όσο διάστημα διαρκεί η παραμονή του επαγγελματικού τουριστικού ημερόπλοιου σε κάθε λιμένα ή ακτή ή όρμο. Απαγορεύεται η παραλαβή και η οριστική αποβίβαση επιβατών στους ενδιάμεσους λιμένες, εκτός αν επιβάλλεται για λόγους ασφάλειας ή απρόβλεπτων συμβάντων.

Κατ΄ εξαίρεση, λόγω έλλειψης ή ανεπάρκειας και ιδιομορφίας των υφιστάμενων συγκοινωνιακών εξυπηρετήσεων και συνθηκών και με σκοπό την εξυπηρέτηση της τουριστικής κίνησης, επιτρέπεται με έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου μετά από αίτηση του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή ή νόμιμα εξουσιοδοτημένου από αυτούς προσώπου:

- η παραλαβή επιβατών από ενδιάμεσους ελληνικούς λιμένες, εφόσον η τελική αποβίβασή τους γίνεται στον ενδιάμεσο λιμένα από τον οποίο επιβιβάσθηκαν.

- η αποβίβαση επιβατών σε ενδιάμεσους ελληνικούς λιμένες και η επιστροφή τους στο σημείο επιβίβασής τους κατά την ίδια ή διαφορετική ημερομηνία. υπό την προϋπόθεση ότι το ταξίδι αποτελεί μέρος ενός συνόλου τουριστικών υπηρεσιών (πακέτο).

- η εκτέλεση ταξιδιού, το οποίο εκτελείται με συνδυασμό χερσαίων μέσων και επαγγελματικού τουριστικού ημερόπλοιου υπό τις εξής προϋποθέσεις: α) το χερσαίο και το θαλάσσιο ταξίδι αποτελούν μέρος του ίδιου συνόλου τουριστικών υπηρεσιών (πακέτο) και β) η συνολική χρονική διάρκεια του ταξιδιού δεν υπερβαίνει τις είκοσι τέσσερις (24) ώρες. Στην περίπτωση αυτή η έγκριση της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου αφορά στο θαλάσσιο σκέλος του ταξιδιού.

Επιτρέπεται εξάλλου, η εκτέλεση ταξιδιού, το οποίο διαρκεί περισσότερο από είκοσι τέσσερις (24) ώρες και περιλαμβάνει τη διανυκτέρευση των επιβατών σε κατάλυμα της ξηράς υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις α) το ταξίδι αποτελεί μέρος ενός συνόλου τουριστικών υπηρεσιών (πακέτο) και β) κατά τη διάρκεια της παραμονής των επιβατών στην ξηρά, το πλοίο παραμένει στο λιμένα ή αγκυροβολεί σε σημείο που καθορίζεται από το φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης του λιμένα ή της λιμενικής εγκατάστασης ή, αν δεν υπάρχει τέτοιος, από τον προϊστάμενο της Λιμενικής Αρχής. Για την περίπτωση αυτή, η έγκριση χορηγείται μετά από σύμφωνη γνώμη των Λιμενικών Αρχών στην περιοχή αρμοδιότητας των οποίων θα διανυκτερεύσουν πλοίο και επιβάτες. Εάν το πλοίο δεν διαθέτει χώρους ενδιαίτησης για το πλήρωμα, κατά τη διανυκτέρευση των επιβατών στην ξηρά, με την μεταξύ του πληρώματος και πλοιοκτήτη καταρτιζόμενη σύμβαση ρητά προβλέπεται η διασφάλιση κατάλληλου καταλύματος για το πλήρωμα από τον πλοιοκτήτη ή εφοπλιστή, εκτός αν πρόκειται για τον τόπο κατοικίας του ναυτικού. Ως κατάλληλο κατάλυμα θεωρείται εκείνο που, ως προς τον κλιματισμό, τους κοιτώνες, τις κλίνες και τους χώρους υγιεινής, είναι τουλάχιστον ισοδύναμο με αυτό που καθορίζεται από τις αντίστοιχες διατάξεις της οικείας νομοθεσίας για την ενδιαίτηση του πληρώματος.

Τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια αγκυροβολούν ή παραβάλουν για αναμονή, επιβίβαση και αποβίβαση των επιβατών στους χώρους που ορίζονται από το φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης του λιμένα ή της λιμενικής εγκατάστασης ή, αν δεν υπάρχει τέτοιος, από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής.

Σε περίπτωση ανεπάρκειας των χώρων και λειτουργικής αδυναμίας εξυπηρέτησης των επαγγελματικών τουριστικών ημερόπλοιων, ο φορέας διοίκησης και εκμετάλλευσης του λιμένα ή της λιμενικής εγκατάστασης ή, αν δεν υπάρχει τέτοιος, ο προϊστάμενος της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής, καθορίζει τα αναγκαία μέτρα για την αγκυροβολία ή παραβολή ή θέση αναμονής, την επιβίβαση και την αποβίβαση.

Για όλα τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια ολικής χωρητικότητας κάτω των 650 gt υπό σημαία κράτους – μέλους της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., όλα τα θέματα σχετικά με τη στελέχωση ρυθμίζονται από τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, εξαιρουμένων των οικείων διατάξεων περί ελληνομάθειας και ασφάλισης των ναυτικών.