Η …εθιστική φιλοσοφία του gaming

Της Δήμητρας Καψώχα

Κατά καιρούς ακούγονται οι λέξεις gaming και gamer. Πολλοί είναι εκείνοι όμως που δεν έχουν ιδέα τι ακριβώς περιγράφουν αυτές οι λέξεις. Πρόκειται λοιπόν για ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της ποπ κουλτούρας όπως έχει εξελιχθεί με βάση την τεχνολογική ανάπτυξη.

Εικονικές πραγματικότητες κατασκευασμένες ώστε να προσφέρουν διασκέδαση και ψυχαγωγία καθ’ όλη την διάρκεια ενασχόλησης με αυτές. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που εμπίπτουν στην γενικότερη κατηγορία των παιχνιδιών, έχουν μια ιστορία χρόνων. Χρησιμοποιούνται

σαν έκφραση της ανθρώπινης φύσης. Άνθρωποι μικρής αλλά και μεγάλης ηλικίας έχουν εντάξει στην καθημερινότητα τους την ενασχόληση με τα βίντεο παιχνίδια, δημιουργώντας έτσι την κοινότητα των gamers.

«Η βάση είναι καθαρά και μόνο για την διασκέδαση. Έτσι ξεκινάς» λένε οι δυο gamers Νικόλας Φασόης και Μήτσος. Ο Νίκος και ο Μήτσος (ή όπως αυτοαποκαλούνται σαν δίδυμο ΝON-gamers must die) έχουν αρκετά χρόνια εμπειρίας πάνω στα παιχνίδια. Είναι και οι δύο 23 ετών και φοιτητές και περνούν τον ελεύθερό τους χρόνο κάνοντας βίντεο στο προσωπικό τους κανάλι στο YouTube, με περιεχόμενο που αφορά τα παιχνίδια και επαγγελματικές απόψεις πάνω σε αυτά.

Οι δυο νέοι, που μέχρι προσφάτως είχαν δική τους εκπομπή σε ραδιοφωνικό σταθμό πάνω στο gaming, κάνουν λόγο για ένα είδος διασκέδασης στην οποία ο καθένας ξεκινά από όποια ηλικία του δοθεί η ευκαιρία. Χωρίς να είναι κάτι στάνταρτ η ενασχόληση με τα games μπορεί να ξεκινήσει είτε στα τρία είτε στα επτά είτε στα δεκαοχτώ. Όσον αφορά τις δεξιότητες που θεωρητικά θα αντιστοιχούσαν σε όσους ασχολούνται με αυτή την δραστηριότητα οι Νίκος και Μήτσος ήταν ξεκάθαροι. «Δεν απαιτούνται κάποιες δεξιότητες. Οποιοσδήποτε μπορεί να παίξει. Οι δεξιότητες αναπτύσσονται όσο παίζεις. Όσο ασχολείσαι γίνεσαι κ καλύτερος. Αυτό άλλωστε ισχύει για όλα τα πράγματα.»

Στην ερώτηση για το πόσες ώρες μπορεί ένας gamer να παίζει, οι δύο φοιτητές έκαναν σαφές πως δεν υπάρχει όριο. «Από 10 λεπτά έως και δύο μέρες σερί ή όσο αντέχει κανείς. Μέχρι και να σε πάρει ο ύπνος πάνω στον υπολογιστή. Τα όρια τα τοποθετεί ο καθένας μόνος του.»

Κατά καιρούς, στην προσπάθεια να εξηγηθεί και να αναλυθεί το φαινόμενο του gaming πολλοί θεωρητικοί έχουν θέσει ερωτήματα για το κατά πόσο τα παιχνίδια αυτού του είδους προσφέρουν μια κοινωνική δραστηριότητα για όσους ασχολούνται. Η γενικότερη αντίληψη, έκτος των εξαιρέσεων κάνει λόγω για παιδιά που κρύβονται στα δωμάτια τους χωρίς να έχουν καμία επαφή με το περιβάλλον τους. Πάνω σε αυτή την άποψη οι NON-gamers must die , που είναι ζωντανό κομμάτι της κοινότητας των gamer, μιλούν για μια διττή κατάσταση. Από την μια μπορεί κανείς να γίνει άμεσα κοινωνικός, ερχόμενος σε επαφή μέσω του παιχνιδιού με άτομα ακόμα και στην Αυστραλία, αλλά από την άλλη μπορεί να χαθεί και από τον κόσμο. «Αυτό έχει να κάνει με την παιδεία. Τι έχει πάρει κανείς από τους γονείς του, από την κοινωνία από το σχολείο. Υπάρχουν παιδιά, σε χαμηλά ποσοστά, που δεν καταλαβαίνουν ότι πρέπει να κάνουν κ άλλα πράγματα. Να βγουν έξω να παίξουν.Να βγουν στην κοινωνία. Αν ένα παιδί κλείνεται μέσα στο σπίτι και δεν κάνει τίποτα άλλο μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρνουν και οι γονείς.»

Πάνω στην ίδια θέση τοποθετείτε και ένας ακόμη gamer ο Κωνσταντίνος Σολιδάκος. Ο 17 χρόνος Κωνσταντίνος, μαθητής της Β” Λυκείου λέει χαρακτηριστικά: «Είμαι της άποψης ότι αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τον χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου και ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί ένας κοινωνικός χαρακτήρας να αρχίσει να αντί-κοινωνικοποιείται εξ’αιτίας των games. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις αντικοινωνικών ανθρώπων που κλείστηκαν περισσότερο στον εαυτό τους παίζοντας games, όμως υπάρχουν ακόμα περισσότερες περιπτώσεις που τέτοιοι άνθρωποι άρχισαν να ανοίγονται με τη βοήθεια των games».

Ο Κωνσταντίνος έχοντας μια απόλυτα φυσιολογική ζωή και πλήρως εντεταγμένος σε κοινωνικές δραστηριότητες θεωρεί πως η ενασχόληση του με τα παιχνίδια όχι μόνο δεν τον επιβαρύνει ψυχολογικά αλλά αντιθέτως τον βοηθά να χαλαρώσει να ηρεμήσει και να απολαύσει το παιχνίδι που παίζει.

Ωστόσο λόγω της ψυχολογικής φόρτισης που τυχόν δημιουργείται από τα βιντεοπαιχνίδια έχουν καταγραφεί κατά καιρούς βίαια περιστατικά μέσα στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον των gamers.

Οι δύο gamers Νίκος και Μήτσος παραδέχονται την ύπαρξη τέτοιων γεγονότων τα οποία όμως όπως χαρακτηριστικά λένε είναι μεμονωμένα και συνδέονται τις περισσότερες φορές με βαθύτερους ψυχολογικούς παράγοντες. «Όταν έχεις ψυχολογικά προβλήματα λόγω άλλων παραγόντων τότε μπορείς να γίνεις βίαιος. Όχι γιατί το παιχνίδι είναι βίαιο αλλά γιατί μπορεί να έχεις νεύρα για κάποιον άλλον λόγο.Μπορεί να ξεσπάσεις στο game που το βλέπεις σαν μια διέξοδο.Δεν σκοτώνεις στο παιχνίδι και λες μακάρι να το έκανα και στην πραγματικότητα.Δεν επηρεάζεσαι αν δεν είσαι ήδη επηρεασμένος από κάτι άλλο. Έχουν σημειωθεί περιστατικά παγκοσμίως όπου π.χ. δυο συγκάτοικοι τσακώθηκαν για ένα παιχνίδι και ο ένας σκότωσε τον άλλον. Μια μητέρα πήρε το παιχνίδι από το παιδί της λόγω κακών βαθμών στο σχολείο και εκείνο την δολοφόνησε. Όλα αυτά είναι πραγματικά μεμονωμένα γεγονότα που όπως αποδείχθηκε αργότερα είχαν βαθύτερα ψυχολογικά αίτια.»

Ένα ακόμη σοβαρό θέμα που προκύπτει στην βάση του gaming είναι και η εξάρτηση των ατόμων που παίζουν από τις κονσόλες. Οι NON-gamers must die μιλούν για έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο που καιροφυλαχτεί πίσω από την γενικότερη δραστηριότητα. «Το θέμα της εξάρτησης είναι υπαρκτό και μεγάλο. Είναι καθαρά προσωπικό. Για αυτό από μικρές ηλικίες οι γονείς πρέπει να παίζουν με τα παιδιά και να τους εξηγούν πότε και γιατί πρέπει να σταματήσουν.»

Ο δεκαοχτάχρονος Χριστόφορος Κονταξάκης όντας gamer στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μοιράζεται την εμπειρία του πάνω σ’ αυτό το θέμα. «Σε μικρότερη ηλικία το gaming για μένα ήταν η ώθηση να διαβάσω! Θυμάμαι με έπεισαν οι γονείς μου να γραφτώ αγγλικά, σταματώντας να μου μεταφράζουν τι έπαιζα, οπότε «αναγκαστικά» πήγα αγγλικά και διάβαζα όσο περισσότερο μπορούσα για να μπορώ να παίζω χωρίς κάποιον να μου μεταφράζει κάποια δυσνόητα παιχνίδια ή «πίστες». Μεγαλώνοντας δεν με άφηναν να παίξω μέχρι να τελειώσω το διάβασμα και όλες τις υποχρεώσεις μου! Μέχρι μια ηλικία με βοήθησε το gaming! Αλλά όταν έφτασα περίπου 14 που έπρεπε να συνειδητοποιήσω ότι διαβάζω για μένα για τους βαθμούς και δεν είχα κάποιον να με ελέγχει, προτιμούσα να παίζω από το να διαβάσω και όλο αυτό έφτασε στο σημείο να βαριέμαι να ακουμπήσω βιβλίο. Με επηρέασε πάρα πολύ αρνητικά! Βαριόμουνα τα πάντα!»

Ο Χριστόφορος που εργάζεται στην επιχείρηση των γονιών του έκανε λόγο και για το θέμα της σύγχυσης πραγματικότητας και βιντεοπαιχνιδιών. «Θεωρώ ότι ένας έμπειρος gamer δεν θα είχε πότε θέμα σύγχυσης! Αντιθέτως ένας αρχάριος gamer θα είχε θέμα! Αρχάριος για μένα θεωρηθείτε αυτός που είδε ένα παιχνίδι που του άρεσε χωρίς να είχε άλλη επαφή με το gaming και ξαφνικά καθόταν δωδεκάωρα στο παιχνίδι. Όταν έγιναν γνωστά τα mmo (τύπος παιχνιδιού στο Ίντερνετ) στην Ελλάδα κάθε άκυρος άσχετου ηλικίας «έλιωνε» μέχρι και 24 ώρα σε ένα μόνο παιχνίδι και τότε ήταν που εμφανίστηκε το θέμα σύγχυσης.»

Αν και μέχρι πρόσφατα το gaming θεωρούταν υποκουλτούρα παρατηρείται τελευταία μια στροφή της γενικότερης προσοχής πάνω του. Πλέον μια ολόκληρη βιομηχανία έχει στηθεί γύρω από αυτό. Ίντερνετ,τηλεόραση μουσική και ταινίες συνδέονται άμεσα και στενά με τα παιχνίδια.Είναι σαφές λοιπόν ότι στην βάση αυτής της ανάπτυξης βρίσκεται η επαγγελματική αποκατάσταση που προσφέρεται μέσω του gaming. Η δημιουργικότητα και η φαντασία ανταμείβονται. «Διακρίνονται άτομα με ταλέντο π.χ στη μουσική, το σχέδιο την πρωτότυπη ιδέα. Άνθρωποι με η χωρίς σπουδές έχουν ευκαιρίες να δείξουν το ταλέντο τους και να κάνουν κάτι που αγαπούν, που σε διαφορετικές συνθήκες κάτι τέτοιο δεν θα ήταν εφικτό.» Πλέον τα παιχνίδια σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε οι φαν τους να μπορούν να προσλαμβάνουν κρίσιμα μηνύματα για την κοινωνία. Αντιρατσιστικά μηνύματα,μηνύματα κατά του ρατσισμού και υπέρ του εθελοντισμού,μηνύματα ανάδειξης πολιτισμού και κουλτούρας είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικά των games. Έρευνες έχουν αποδείξει πως το gaming αποβαίνει ιδιαίτερα ευεργετικό για την ανάπτυξη της ευφυίας αλλά και των αντανακλαστικών ιδιαίτερα των μικρών παιδιών.

Οι περισσότεροι gamers τονίζουν ότι η θετική πλευρά της ενασχόλησης τους δεν έχει αναδειχθεί αρκετά. «Ο κόσμος ειδικά στην Ελλάδα δεν είναι σωστά και αρκετά ενημερωμένος για τα αρνητικά του θα είναι για τα θετικά;;; Είναι tabοο στην Ελλάδα και ο κόσμος δημιουργεί μια τεράστια προπαγάνδα εναντίον του τονίζοντας τα αρνητικά και μόνο αλλά και προσθέτοντας άλλα τόσο αρνητικά από το κεφάλι τους χωρίς καμιά βάση! Σε παγκόσμιο επίπεδο τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα άλλα και πάλι όχι όπως θα έπρεπε να είναι » λέει ο Χριστόφορος Κονταξάκης. «Στην Ελλάδα πριν κάποια χρόνια το gaming ήταν παράνομο.Τα τουρνουά ήταν κάτι σαν τζόγος. Πλέον είναι νόμιμο άλλα όχι και αναγνωρισμένο. Γενικότερα στην Ελλάδα γίνεται μια προπαγάνδα εναντίον του gaming περισσότερο θα λέγαμε από φόβο για το καινούργιο.Η υπερβολική ανησυχία και η γενίκευση μεμονωμένων περιστατικών έχουν στιγματίσει τα games» λένε οι ΝΟΝ-gamers must die.

Σε κάθε περίπτωση το gaming είναι μια δραστηριότητα που έχει αρχίσει να αφορά όλο και περισσότερα νέα παιδιά. Gamers που περνούν μεγάλο μέρος της καθημερινότητας τους προσηλωμένοι στους υπολογιστές και στις κονσόλες. Είναι αναγκαίο λοιπόν αυτή η ενασχόληση να γίνεται με την πιο υγιή μορφή της. Να υπάρχει ισορροπία σε όλους τους τομείς. Να γίνονται όλα με μέτρο. «Δεν αφιερώνουμε τα πάντα σε αυτό. Δεν κοιτάμε μόνο εκεί. Φροντίζουμε όλες τις υποχρεώσεις μας,και δεν παραμελούμε ποτέ προσωπικές μας σχέσεις.»