Γ. Ζανιάς: Προ των πυλών η ανάπτυξη

Την αισιοδοξία του για την πορεία της οικονομίας υπογράμμισε ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας κ. Γιώργος Ζανιάς μιλώντας στη Γενική Συνέλευση των μετόχων της τράπεζας. Ο κ. Ζανίας αναφέρθηκε σε σειρά μακροικονομικών δεικτών που πιστοποιούν την επάνοδο της χώρας σε θετική πορεία ενώ υπογράμμισε ότι μεγάλο ζητούμενο πλέον είναι η επάνοδος σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

«Πέρυσι, στην τακτική Γενική Συνέλευση της Εθνικής

Τράπεζας, είχα μιλήσει για μια χρονιά κατά την οποία τέθηκαν οι βάσεις για μία αλλαγή πορείας προς την κατεύθυνση εξόδου από την κρίση.

Ένα χρόνο αργότερα, σήμερα δηλαδή, οι αριθμοί επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις. Ήδη από το τέλος του 2013, η ελληνική οικονομία απέκτησε δύο πολύ σημαντικά θετικά πρόσημα. Έτσι, για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια αποκτήσαμε θετικό πρόσημο στο πρωτογενές ισοζύγιο του προϋπολογισμού και μετά από κάποιες δεκαετίες αποκτήσαμε θετικό πρόσημο στο εξωτερικό ισοζύγιο.

Εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι δείχνουν πως το έλλειμμα της ανταγωνιστικότητας το οποίο είχε συσσωρευτεί μετά την ένταξη στη ζώνη του Ευρώ έχει πλέον αποκατασταθεί.

Πολλή σημαντική επίσης, μετά την συσσώρευση μιας κρίσιμης μάζας επιτευγμάτων, είναι η μετάβαση από μια εποχή υπό-επίτευξης στόχων σε μια εποχή υπέρ-επίτευξης στόχων. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα σε αυτή την περίπτωση αποτελεί η επίτευξη πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος έναν χρόνο νωρίτερα από τον προβλεπόμενο από το πρόγραμμα προσαρμογής.

Με αυτά τα επιτεύγματα πιστοποιημένα από τους πιο αυστηρούς κριτές μας, κανείς πλέον δεν μιλάει για έξοδο της χώρας από το ευρώ, ένα ενδεχόμενο που μοιάζει με έναν μακρινό πλέον εφιάλτη. Οι κερδοσκόποι έπαψαν πια να στοιχηματίζουν εναντίον της χώρας και τρέχουν τώρα να επωφεληθούν και αυτοί από τις θετικές προοπτικές της οι οποίες διαγράφονται καθαρά πλέον.

Οι ανωτέρω εξελίξεις αποτελούν τους καταλύτες για την παγίωση της δυναμικής ανάκαμψης της εμπιστοσύνης για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, που ξεκίνησε το 2013 και που μετουσιώνεται σε αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας.

Το μεγάλο ζητούμενο σήμερα είναι η επάνοδος σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι το τρίτο και τελευταίο θετικό πρόσημο το οποίο πρέπει να πετύχει η ελληνική οικονομία και το οποίο αποτελεί τον κοινό παρονομαστή για την επίλυση πολλών προβλημάτων, από την κοινωνία μέχρι και τις τράπεζες, τα οποία συσσωρεύτηκαν κατά την μακρά περίοδο της κρίσης. Η άμεση μετάβαση σε θετικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης αποτελεί επίσης την κρισιμότερη απομένουσα παράμετρο πιστοποίησης της προόδου της χώρας.

Και εδώ μπορούμε να πούμε σήμερα πως, ουσιαστικά, «ξύνουμε τον πάτο» της ύφεσης. Για την ακρίβεια στο σημείο αυτό φτάσαμε κατά το πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρονιάς όταν ο ρυθμός ανάπτυξης από τρίμηνο σε τρίμηνο, και μετά την αφαίρεση των εποχικών διακυμάνσεων, ήταν περίπου μηδενικός. Δηλαδή, στο πρώτο τρίμηνο του 2014 δεν είχαμε ανάπτυξη αλλά ούτε και ύφεση, πράγμα πρωτόγνωρο για όσους ξεκίνησαν να ασχολούνται με τα οικονομικά έξι χρόνια πριν.

Είναι πάρα πολύ πιθανόν πως, στη χρονική στιγμή που γίνεται αυτή η γενική συνέλευση, δηλαδή στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του έτους, να έχει διαμορφωθεί ήδη ένας θετικός ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2014, και αφού βέβαια αφαιρέσουμε και πάλι τις εποχικές διακυμάνσεις.

Πράγματι, η πορεία βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος το 2013 και κατά το 1ο εξάμηνο του 2014 είναι αντιστρόφως ανάλογη με αυτή που διαμορφώθηκε με το ξέσπασμα της κρίσης: Τότε, το λεγόμενο «σπιράλ θανάτου» που απαρτιζόταν από αρνητικές δημοσιονομικές εκπλήξεις, ενισχυόμενη πεποίθηση περί μη διατηρήσιμου εσωτερικού και εξωτερικού χρέους, κατάρρευση εμπιστοσύνης, επιθετικότητα αγορών και εταίρων, έκανε την προσπάθεια σταθεροποίησης ακόμη πιο δυσχερή . Ένας φαύλος κύκλος αβεβαιότητας, δημοσιονομικών αποκλίσεων, νέων μέτρων, επιθετικότητας από το εξωτερικό, συγκεχυμένων μηνυμάτων και υποβαθμίσεων από αξιολογικούς οίκους στα όρια χρεοκοπίας, τροφοδότησαν τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση.

Τώρα που ολοκληρώθηκε η «πτώση» μπορούμε να πούμε πως η ελληνική κρίση είχε σε όρους ύφεσης και ανεργίας, παρόμοια αποτελέσματα με το Great Depression στις ΗΠΑ κατά το 1928-1932.

Τώρα, όμως, η παγίωση, τα τελευταία τρίμηνα, μιας εικόνας αποκατάστασης δημοσιονομικής και εξωτερικής ισορροπίας, ενισχύει την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, προσελκύει σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια φέρνει τις πρώτες αναβαθμίσεις στο αξιόχρεο της οικονομίας και μετακυλύεται σταδιακά στις συνθήκες ρευστότητας, δημιουργώντας αργά αλλά σταθερά τις προϋποθέσεις οικονομικής ανάκαμψης.

Η ελληνική Δημοκρατία, οι τράπεζες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ήδη αποκτήσει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές με σχετικά ικανοποιητικούς όρους.

Η επάνοδος της οικονομίας σε αναπτυξιακό μονοπάτι, σε συνδυασμό με την οριστικοποίηση των διαδικασιών, με τις οποίες θα εξασφαλιστεί πέραν πάσας αμφισβήτησης η μακροχρόνια βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους, μέσω επικουρικών διευκολύνσεων από την Ευρωζώνη, αποτελούν τις δύο βασικές βραχυπρόθεσμες εκκρεμότητες για την ουσιαστική υπέρβαση της κρίσης και την έναρξη του νέου κεφαλαίου για την ελληνική οικονομίας από το 2014.

Οι προκλήσεις δεν εκλείπουν βέβαια και απορρέουν κατά κύριο λόγο από την ανάγκη άμεσης ανακούφισης και σταδιακής επούλωσης του τεράστιου κοινωνικού πλήγματος που επέφερε η κρίση καθώς και από τις έντονες πιέσεις που συνεχίζει να υφίσταται σημαντικό τμήμα του ελληνικού εταιρικού τομέα, η βιωσιμότητα του οποίου συνεχίζει να απειλείται.

Η ανάληψη όλων των απαραίτητων πρωτοβουλιών σε επίπεδο υλοποίησης κρίσιμων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, βέλτιστης χρήσης χρηματοδοτικών πόρων, περαιτέρω βελτιώσεων στο επιχειρηματικό και θεσμικό περιβάλλον αποτελούν βασικές συνιστώσες μιας γενικευμένης ανάταξης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που θα στηρίξει άμεσα την παραγωγή και την απασχόληση. Η έγκαιρη αποδέσμευση από τις μακροχρόνιες στρεβλώσεις του αναξιοποίητου παραγωγικού δυναμικού, των μεγάλων δυνατοτήτων και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας αποτελεί πολύ σημαντικό αναπτυξιακό απόθεμα αλλά και την κατεξοχήν συνθήκη για διατηρήσιμη μακροχρόνια ανάπτυξη».