Διαρθρωτική ακαμψία στις πολιτικές υγείας

Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο στη διαδικασία αυτή να εισαχθούν-πλην των αναγκαίων κρατικών ρυθμίσεων-και μηχανισμοί τιμών (χρήματος και χρόνου) οι οποίοι οφείλουν να υπακούουν στην αρχή «ανάλογα της ανάγκης και αντιστρόφως ανάλογα του εισοδήματος», ώστε αφ’ ενός να υπηρετούνται τα κριτήρια της ισότητας και της αποδοτικότητας και αφ’ ετέρου να καταστεί δυνατή, η καθολική και πλήρης ασφαλιστική κάλυψη του πληθυσμού για την προστασία από τον μείζονα κίνδυνο της ασθένειας και ως εκ τούτου από την απειλή κατάρρευσης και πτώχευσης των νοικοκυριών.

Στην παρούσα φάση, το πρώτιστο πρόβλημα της

εθνικής πολιτικής υγείας συνίσταται στην ασφαλιστική κάλυψη του συνόλου του πληθυσμού και στην αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανεργίας σε σχέση με την υγεία. Η διαπίστωση αυτή, καθίσταται πλέον πρόδηλη από τα διαθέσιμα στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το έτος 2013 ο αριθμός των ατόμων χωρίς ασφαλιστική ικανότητα ανήλθε σε 3.068.000 (33,2% του συνόλου), η ανασφάλιστη εργασία στο 36,2%, ο κίνδυνος φτώχειας στο σύνολο των νοικοκυριών σε 23,1% κι το μέγεθος της αυτοεκτίμησης της χρόνιας νοσηρότητας και της πολυνοσηρότητας η οποία αναφέρεται περίπου στο 38% του πληθυσμού. Ως εκ τούτου, η εισαγωγή τιμών και ειδικότερα ιδίων σχετικών τιμών (συμμετοχή στο κόστος, “εισιτήριο” πρόσβασης και χρήσης) οι οποίες επιβαρύνουν τους χρήστες οφείλει να συνυπολογίσει τις απαραίτητες αναλογίες, πράγμα το οποίο σημαίνει την ρητή εξαίρεση των φτωχών, των ανέργων, των χρονίως πασχόντων, των ηλικιωμένων και των παιδιών.

Σε διαφορετική περίπτωση (όπως διαφαίνεται από διάφορες- μη ποσοτικά προσδιορίσιμες εισέτι-περιπτώσεις) το μέτρο συμμετοχής στο κόστος από αναγκαίο “εργαλείο” ρύθμισης της υπερβάλλουσας ζήτησης μπορεί να μετατραπεί σε εμπόδιο πρόσβασης και χρήσης αναγκαίας φροντίδας υγείας.

Υπό το πρίσμα αυτό, και με τον κίνδυνο λανθασμένης χρήσης των ανάλογων τεχνικών, ενδέχεται η λανθάνουσα, υπόγεια και «βουβή» ροή της πρόωρης και άδικης θνησιμότητας και η αδυναμία χειραγώγησης της θνητότητας μεγάλων κατηγοριών νοσημάτων (καρδιαγγειακά, νεοπλάσματα) να καθίσταται απειλητική για το επίπεδο υγείας αλλά και για τη «νομιμοποίηση» του υγειονομικού συστήματος και της επιστημονικής κλινικής ιατρικής.

Τα -υπό διαμόρφωση- δημογραφικά και επιδημιολογικά μεγέθη τα οποία μπορεί να είναι διαθέσιμα σε μεσοπρόθεσμη προοπτική, πιθανώς να δείξουν και την απώλεια του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου, της κοινωνικής αλληλεγγύης.

Η χώρα οφείλει να αποφύγει αυτό το στίγμα και να διαμορφώσει τους όρους και τα όρια των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών υπέρβασης των πληγμάτων της οικονομικής κρίσης και ταυτοχρόνως να θέσει τα προαπαιτούμενα σχεδιασμού, διαχείρισης και ελέγχου του μέλλοντος.

Αυτή είναι η ευθύνη και το καθήκον των συνιστωσών του πολιτικού συστήματος, αλλά ο χειρισμός αντίστοιχων θεμάτων στην πρόσφατη περίοδο έδειξε ότι τα ενδημικά προβλήματα ιδεολογικής, ρητορικής και πολιτικής κουλτούρας εμποδίζουν την ανάδυση της κατάλληλης στρατηγικής δια της οποίας μπορεί να επιτευχθεί η επιθυμητή απεμπλοκή.

Αναγκαίο υστερόγραφο

Η πρόσφατη «αναταραχή» για την εισαγωγή «εισιτήριου ή εξιτήριου τέλους» ύψους 25€ έδειξε την ανυπέρβλητη δυσχέρεια του πολιτικού συστήματος να κατανοήσει και να διαχειριστεί τις οφειλόμενες αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές. Δηλαδή, ότι η εισαγωγή ανάλογων «εργαλείων» και τεχνικών είναι αναγκαία καθώς επίσης και ότι η χρήση αυτών των εργαλείων οφείλει να συνυπολογίζει στον προσδιορισμό της την ανάγκη υγείας και το εισόδημα των νοικοκυριών. Ακόμη, ότι αυτές οι μέθοδοι –μεταξύ πολλών άλλων- αποσκοπούν στην «επίτευξη» ισορροπίας ανάμεσα στην «περιορισμένη» προσφορά και την «υπέρμετρη» ζήτηση. Η αναζήτηση της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης συνιστά υπόθεση συγκρότησης ασφαλιστικού σχήματος το οποίο προσφέρει πλήρη και καθολική κάλυψη στο σύνολο του πληθυσμού.

Εν κατακλείδι η επαναφορά των πολιτικών υγείας στην αναζήτηση της κοινωνικής αποδοτικότητας προαπαιτεί την υπέρβαση της ενδημικής διαρθρωτικής ακαμψίας.