Αρχίζουν τα Δεκεμβριανά

Δεκεμβριανά, ονομάζονται τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν στην Αθήνα από το Δεκέμβριο 1944 έως τον Ιανουάριο 1945, ανάμεσα στις δυνάμεις αριστερών οργανώσεων (ΕΑΜ-ΕΛΑΣ) και τις Βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις που ανήκαν στο υπόλοιπο πολιτικό φάσμα.

Όλα άρχισαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, από τους πυροβολισμούς των κυβερνητικών και αγγλικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ

To συλλαλητήριο της 3ης Δεκεμβρίου

Στις 2 Δεκεμβρίου του 1944 το Ε.Α.Μ. ζήτησε άδεια για συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις 3 Δεκεμβρίου 1944 στην πλατεία Συντάγματος. Την ίδια μέρα η ηγεσία του ΕΑΜ ανακοίνωσε την κήρυξη γενικής απεργίας, τη διαταγή προς την εαμική πολιτοφυλακή να μη παραδώσει οπλισμό στην κρατική Εθνοφυλακή και την ανασύσταση της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ. Ύστερα από αυτές τις αποφάσεις, αλλά και από πληροφορίες ότι το συλλαλητήριο θα ήταν ένοπλο, η κυβέρνηση παρά την αρχική αποδοχή τελικά το απαγόρευσε κατόπιν εντολής των Βρετανών.

Η διαδήλωση, που είχε μεγάλη συμμετοχή, πνίγηκε στο αίμα όταν αστυνομικοί που βρίσκονταν ακροβολισμένοι στα γύρω κτήρια άρχισαν να πυροβολούν αδιακρίτως προς το πλήθος. Ο απολογισμός της επίθεσης ήταν 28 νεκροί και περισσότεροι από 140 τραυματίες.

Αν και ο Βρετανός αξιωματούχος Γούντχαουζ, υποστήριξε πως δεν ήταν σαφές ποιος άνοιξε πρώτος πυρ, η αστυνομία, οι Βρετανοί ή οι διαδηλωτές,. Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ο αρχηγός της αστυνομίας Αθηνών, Άγγελος Έβερτ, παραδέχτηκε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Ακρόπολη πως ο ίδιος διέταξε την βίαιη διάλυση των διαδηλωτών βάσει διαταγών που είχε λάβει. Επίσης ο Νίκος Φαρμάκης που ανήκε στη αντι-ΕΑΜική οργάνωση “Χ” και συμμετείχε στους πυροβολισμούς μαρτυράει πως το σήμα το εδωσε ο Έβερτ από παράθυρο της Αστυνομικής Διεύθυνσης με ένα μαντήλι.

Την επόμενη μέρα, στις 4 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η γενική απεργία που είχε προκηρύξει το ΕΑΜ από τις 2 Δεκεμβρίου και τελέστηκε η κηδεία των θυμάτων του συλλαλητηρίου της προηγούμενης μέρας.

Η νεκρώσιμη ακολουθία έγινε στη Μητρόπολη της Αθήνας και στη συνέχεια η νεκρική πομπή κατευθύνθηκε προς το Σύνταγμα. Στην κορυφή της πομπής ξεχώριζε ένα πανό το οποίο κρατούσαν τρεις νεαρές γυναίκες και έγραφε «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα» (φωτό).

Η πορεία αυτή χτυπήθηκε ξανά με πυροβολισμούς, κυρίως από μέλη της οργάνωσης Χ, με απολογισμό 100 νεκρούς και τραυματίες.

Ακολούθησαν αιματηρές ένοπλες συγκρούσεις μέσα στην Αθήνα και τον Πειραιά με εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες που αποτέλεσαν και την αρχή του τραγικού Εμφυλίου Πολέμου που υπηρέτησε τα αγγλικά συμφέροντα στην περιοχή και κατέστρεψε ότι είχε απομείνει σε μια διαλυμένη από τους Ναζί χώρα.

Στις 5 Ιανουαρίου οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Αθήνα και στις 7 Ιανουαρίου τον Πειραιά.

Πέντε μέρες αργότερα, στις 11 Ιανουαρίου, δόθηκε τέλος στις μάχες της πρωτεύουσας, μετά από συμφωνία του Ε.Α.Μ. με τον στρατηγό Σκόμπι.

Τα Δεκεμβριανά τερματίστηκαν οριστικά με την υπογραφή της συνθήκης της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945.