Σκωτσέζικο ντουζ στην Ευρώπη

Του Λεωνίδα Παλαβρατζή

Η 18η Σεπτέμβρη του 2014 αναμφίβολα θα αποτελέσει ιστορική ημέρα για τους κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου και ιδιαίτερα για τους σκωτσέζους, οι οποίοι καλούνται, σήμερα, να αποφασίσουν εάν επιθυμούν την αυτονόμησή τους από το Ηνωμένο Βασίλειο ή εάν θα παραμείνουν κομμάτι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Μεγάλης Βρετανίας.

Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η Σκωτία για αρκετό διάστημα υπήρξε ανεξάρτητο κράτος αλλά έπειτα από απειλές της Αγγλίας για εμπάργκο στο εμπόριο και στην ελεύθερη διακίνηση μεταξύ των συνόρων Αγγλίας και Σκωτίας οδήγησαν το 1707 στην δημιουργία του Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας. Έτσι η Σκωτία αποτελεί κομμάτι της Μεγάλης Βρετανίας εδώ και 307 χρόνια κατά την διάρκεια των οποίων τον κυρίαρχο ρόλο στο ομοσπονδιακό αυτό κράτος διαδραματίζει η Αγγλία καθότι αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη κυρίως οικονομικά.
Αν κοιτάξουμε όμως το θέμα γεωπολιτικά και κοινωνικοοικονομικά θα δούμε ότι από την περίοδο της οικονομικής ύφεσης και μετά έχει δημιουργηθεί στην Ευρώπη μια ροπή προς έθνη-κράτη τα οποία θα βασίζονται περισσότερο στον εαυτό τους και λιγότερο σε ενώσεις όπως η ΕΕ ή η Μεγάλη Βρετανία. Έτσι βλέπουμε και άλλες περιοχές πέραν της Σκωτίας να αναζητούν την αυτονόμηση/ανεξαρτησία τους όπως οι Καταλανοί και οι Βάσκοι στην Ισπανία, οι Φλαμανδοί στο Βέλγιο κ.ά.
Τι κοινό έχουν τώρα αυτές οι περιοχές; Πέρα των πολιτισμικών διαφορών με τις υπό ένωση χώρες, αναμφίβολα αποτελούν περιοχές αρκετά πλούσιες και σε περίπτωση απόσχισης θα μπορέσουν να είναι αυτάρκεις και να ορθοποδήσουν οικονομικά. Για το λόγο αυτό θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το 90% της παραγωγής του πετρελαίου της Μεγάλης Βρετανίας προέρχεται από τη Σκωτία κάνοντας εφικτή (τουλάχιστον οικονομικά) την ιδέα ανεξαρτησίας.
Πέραν των άλλων διαφορών μεταξύ της πολιτικής ατζέντας των υποστηρικτών του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, θεωρώ πως το ζήτημα του πετρελαίου αλλά και η γενικότερη εθνικιστική άνθηση που επικρατεί στην Ευρώπη είναι οι κύριοι λόγοι πίσω από την ιδέα της απόσχισης της Σκωτίας. Το πρόβλημα που αναγεννιέται αφορά το σύνολο της Ευρώπης καθώς σε περίπτωση που επικρατήσει το ΝΑΙ και οι υπόλοιποι λαοί με αυτονομιστικές τάσεις στην Ευρώπη θα θελήσουν να αντιδράσουν με τον ίδιο τρόπο και περιοχές που έχουν παράδοση χρόνων στην αυτονομιστική δράση (όπως η Καταλονία) θα βρουν πάτημα και η απόσχιση θα μοιάζει αρκετά πιο εφικτή από τώρα. Επίσης οι ευρωσκεπτικιστές θα αποκτήσουν μεγαλύτερη δύναμη γεγονός που θα προκαλέσει τη δημιουργία τριβών στο χώρο της ΕΕ. Άλλωστε, να μην ξεχνάμε, ότι η Σκωτία ανέκαθεν ήταν το πιο φιλοευρωπαϊκό κομμάτι της Μεγάλης Βρετανίας! Επομένως δεν είναι καθόλου απίθανο το Ηνωμένο Βασίλειο να αποχωρήσει από την ΕΕ και να ταράξει τις ισορροπίες τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.
Η απάντηση στους υποστηρικτές της ανεξαρτησίας στη Σκωτία (αλλά και στις άλλες περιοχές) και στους ευρωσκεπτικιστές είναι η αλλαγή κατεύθυνσης της πολιτικής που χαράζεται στην ΕΕ. Για παράδειγμα, δεν θα πρέπει να υπάρχουν χώρες δύο και τριών ταχυτήτων εκ των οποίων οι ισχυρότερες θα εκμεταλλεύονται τις οικονομικά κατώτερες καθώς με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται περισσότερες αντιθέσεις στο χώρο της Ευρώπης, η οποία αναζητά όπως ποτέ άλλοτε την σύμπλευση των λαών και των πολιτικών αποφάσεων. Σε μια περίοδο, άλλωστε, όπου η παγκοσμιοποίηση είναι το Α και το Ω στη διεθνή οικονομία και πολιτική δεν νομίζω πως οι λαοί στον χώρο της Ευρώπης έχουν να χωρίσουν περισσότερα τώρα από ότι στο παρελθόν.
Χρειαζόμαστε “περισσότερη Ευρώπη” και όχι εσωστρέφεια των χωρών πράγμα που γυρνά πίσω την όποια προσπάθεια ουσιαστικής ενοποίησης μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Μια Ευρώπη στην οποία όλοι θα έχουν τα ίδια ωφέλη αλλά και τις ίδιες υποχρεώσεις και όχι μια ένωση έρμαιο οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων. Μόνο έτσι θα υπάρξει ένα κοινό αίσθημα δικαίου και ισοτιμίας μεταξύ των λαών της ΕΕ και με αυτό τον τρόπο οι ξενοφοβικές φωνές θα μειωθούν στο ελάχιστο έχοντας ως αποτέλεσμα μια ισχυρή οικονομικά και πολιτικά ένωση κάτι το οποίο θα λειτουργήσει ως αντίδοτο στην ύφεση αλλά και στη κρίση αξιών που περνάει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη.