Τουρισμός: Εργασιακή αξιοπρέπεια vs Καλώς ήρθε το δολάριο

Ο τουρισμός είναι αναμφίβολα το δυνατό χαρτί της Ελλάδας και της οικονομίας της, όσο κλισέ και αν ακούγεται πια. Μετά τις απανωτές κρίσεις και κυρίως μετά την πανδημία που είχε παγώσει τα χαμόγελα όλων ο τουρισμός εκτοξεύτηκε με την αισιοδοξία και την ελπίδα να επιστρέφουν.

Τα νούμερα των τουριστών που θα καταφτάσουν και φέτος στη χώρα μας ζαλίζουν. Ωστόσο, στο εργασιακό κομμάτι οι συνθήκες όχι δεν είναι κατάλληλες αλλά αντιθέτως πολύ μακριά από κάθε έννοια βιωσιμότητας με την εργασιακή

Το πρόσφατο περιστατικό με το νεαρό σερβιτόρο, που σχεδόν χάνεται μέσα στη θάλασσα για να πάει την παραγγελία σε πελάτες beach bar στη Ρόδο, φέρνει στο προσκήνιο τα προβλήματα στον κλάδο της τουριστικής βιομηχανίας. Στο βωμό του κέρδους, των επιπλέον φιλοδωρημάτων, μάλιστα ο ίδιος ο σερβιτόρος μίλησε για φιλοδωρήματα 200 ευρώ ημερησίως, καταλύεται η εργασιακή αξιοπρέπεια και οι ευπρεπείς συνθήκες εργασίας. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν όλα αυτά δικαιολογούν αυτό τον τρόπο εργασίας στον τουριστικό τομέα γενικότερα με αφορμή το περιστατικό της Ρόδου. Ένα περιστατικό που αποτελεί μόνο ένα μικρό δείγμα των συνθηκών και αντίστοιχων σκηνικών ή χειρότερων τα οποία όλοι γνωρίζουμε αλλά μάλλον προσποιούμαστε πως δεν τα βλέπουμε. Κυριαρχεί η αντίληψη και η πεποίθηση πως αυτά είναι επακόλουθα της δουλειάς, οι τουρίστες έχουν απαιτήσεις, τα λεφτά είναι καλά.Η αξιοπρέπεια και ο σεβασμός όμως δεν έχουν θέση στις δουλειές του τουριστικού κλάδου;

Οι συνθήκες εργασίας 

Ο τουρισμός αποτελεί τον πιο δυναμικό τομέα οικονομικής δραστηριότητας και για χρόνια εργαζόμενοι έκαναν ουρά για να βρουν μία θέση σε κάποιο νησί που θα τους εξασφάλιζε τα προς το ζην και το χειμώνα που έμειναν χωρίς αντικείμενο εργασίας. Ωστόσο, είναι πλέον ευρέως γνωστό πως οι εργασιακές συνθήκες είναι δυσμενείς και οι μισθοί τελικά δεν είναι τόσο θελκτικοί αφού δεν ανταποκρίνονται στον όγκο και τη δυσκολία της δουλειάς με τα εξαντλητικά και ατελείωτα ωράρια χωρίς ρεπό. Όσο για την διαμονή η κατάσταση είναι και εκεί οριακά εξοργιστική με τους εργαζόμενους να μένουν όλοι μαζί σε ελάχιστα τετραγωνικά καθιστώντας ακόμα και τη διαβίωση τους εκεί μη βιώσιμη.

Τα κενά στις θέσεις εργασίας

Δεν μπορεί να υπάρχει πλέον νοήμων άνθρωπος που να αναρωτιέται γιατί οι νέοι δεν πάνε πια να εργαστούν στα νησιά. Χωρίς μισθολογικά κίνητρα, με τη μαύρη εργασία να κυριαρχεί, με ασυνεπείς εργοδότες και διαμονή στα όρια του εξευτελισμού γιατί να θέλει κάποιος να το υποστεί όλο αυτό; Έτσι οι επιχειρηματίες του τουρισμού έμειναν χωρίς εργατικό δυναμικό και μοιάζουν έκπληκτοι με αυτό που συνέβη. Όλοι είχαμε κλείσει τα μάτια και τα αυτιά και δεν δίναμε σημασία στους εργαζόμενους που χρόνια φώναζαν πως η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο και απαξιώνεται η εργασιακή ζωή των ανθρώπων που εργάζονται στον τουρισμό. 

Το κενό (περίπου 60.000 θέσεις) έτρεξαν να καλύψουν με εργατικά χέρια από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Πακιστάν, η Συρία, η Αίγυπτος και το Αφγανιστάν.

Σερβιτόρος στη Ρόδο που σερβίρει μέσα στη θάλασσα 

Viral έγινε ένας σερβιτόρος σε beach bar της Ρόδου ο οποίος με το νερό να φτάνει μέχρι το στήθος σέρβιρε πελάτες που ήταν ξαπλωμένοι σε πλωτές ξαπλώστρες. Οι αντιδράσεις που ακολούθησαν ήταν θυελλώδεις, μιλώντας για εργασιακό μεσαίωνα και σχόλια που έκαναν λόγο ακόμα και για το ήθος των πελατών που επιλέγουν ” δουλικές” υπηρεσίες καταπατώντας τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα.

Ο ίδιος ο σερβιτόρος βέβαια δήλωσε πως το κάνει με τη θέλησή του γιατί τα φιλοδωρήματα είναι πολύ καλά, υπερασπιζόμενος έτσι και την επιχείρηση στην οποία εργάζεται. Επομένως, αφού το κάνει χωρίς να τον πιέζουν και για τα tips όλα είναι αποδεκτά και πάμε παρακάτω; Αυτό δικαιολογεί παράλογες απαιτήσεις επιχειρηματιών ή πελατών που θέλουν 24/7 ανθρώπους να ικανοποιούν κάθε παράλογη σκέψη τους μόνο και μόνο επειδή πληρώνουν κάτι παραπάνω;

Από την άλλη όμως μήπως κοιτάμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος; Άπειρα περιστατικά μέσα στα χρόνια καταδεικνύουν την εκμετάλλευση των εργαζομένων, τα όρια που ξεπερνιούνται και την εργασιακή αξιοπρέπεια που κάνει περίπατο. Ανέφερα πριν τα εξαντλητικά ωράρια , 12ωρα τουλάχιστον, 7/7, για όλη την τουριστική σεζόν σε άθλιους χώρους διαμονής και με την ψυχολογική πίεση να οδηγεί σε παραίτηση ακόμα και κατά τη διάρκεια της σεζόν αλλά και σε ανθρώπους καταρρακωμένους ψυχολογικά και σωματικά από το βάρος και την ένταση της εργασίας.

Όσο για το περιστατικό στη Ρόδο είναι μόνο μία μικρή εικόνα της κατάστασης στον τουριστικό κλάδο. Όλοι επικεντρώθηκαν στο βίντεο με το σερβιτόρο να κουβαλάει το δίσκο μέσα στη θάλασσα αλλά προσπεράσαμε επιδεικτικά τις κατασκευές μέσα στο νερό και κατά πόσο επιτρέπονται. Αν έχουν άδεια, πόσο επιπλέον μολύνουν τη θάλασσα και φέρνοντας παράλληλα στην επιφάνεια ξανά το θέμα των καταπατήσεων που αποτελούν μάστιγα στα ελληνικά νησιά. Φέτος στη Μύκονο για παράδειγμα έγιναν κατεδαφίσεις σε αυθαίρετους χώρους, αλλά είναι μόνο η αρχή, χρειάζονται πολλά μέτρα και αλλαγές ακόμα, για να υπάρξει εκκαθάριση σε βάθος και να μην λειτουργήσει απλά σαν πυροτέχνημα για λόγους εντυπώσεων.

Μπορεί ο σερβιτόρος στη Ρόδο να μην έχει πρόβλημα με αυτού του είδους την εξυπηρέτηση όμως βάζει άθελά του ίσως τις βάσεις για να υπάρξουν αντίστοιχα περιστατικά μελλοντικά, αγνοώντας πως μπορεί να επηρεαστούν συνάδελφοί του οι οποίοι πιθανόν να μην έχουν την επιλογή αλλά να εξαναγκαστούν να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες. Πόσο μάλλον να γίνουν αντικείμενο σχολιασμού και παρά τη θέλησή τους να βρίσκονται παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι τουρίστες – πελάτες με τις παράλογες απαιτήσεις 

Ιδιοκτήτες, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι είναι η μία εκδοχή της ιστορίας. Στην άλλη εκδοχή υπάρχουν πελάτες τόσο από το εξωτερικό όσο και του εσωτερικού τουρισμού που τελικά γίνονται κομμάτι της ντροπιαστικής κατάστασης που επικρατεί στον τουρισμό. Γελάνε, όχι όλοι προφανώς, με ανθρώπους που μοχθούν και εργάζονται κάτω από δύσκολες συνθήκες, έχοντας απαιτήσεις που ξεπερνάνε τα όρια σεβασμού και αξιοπρέπειας, θέλοντας κάποιον ουσιαστικά να τους (εξ)υπηρετεί και να τρέχει από πίσω τους.

Παράλληλα η χρήση κατασκευών που παρεμβαίνουν και αλλοιώνουν το φυσικό τοπίο δεν μπορεί να μην μας αγγίζει αφού στο τέλος όλα έχουν επίπτωση σε μας με τη φύση να καταστρέφεται και να γινόμαστε συνένοχοι.

Φωτεινά παραδείγματα υπάρχουν δεν είναι όλοι οι εργοδότες κακοί ούτε όλοι οι τουρίστες υπερόπτες, ούτε φυσικά όλοι οι εργαζόμενοι διατεθειμένοι να ρίξουν την αξιοπρέπειά του στα πατώματα μπροστά στο επιπλέον κέρδος. Αυτά τα πρόσωπα και αυτές οι αξίες θα πρέπει να προβληθούν και να αλλάξει το τοπίο στην τουριστική βιομηχανία. Οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ο σεβασμός στον εργαζόμενο αλλά και απέναντι στη φύση, παραλίες, θάλασσες, μνημεία, επιβάλλονται και δεν μειώνουν την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Αντιθέτως ίσως είναι η απάντηση στα προβλήματα που υπάρχουν και τα αποτελέσματα θα είναι θετικά για επιχειρήσει,ς υπαλλήλους και πελάτες. 

Για να συνεχίσει να λειτουργεί σωστά και μακροπρόθεσμα ο βασικός μοχλός της οικονομίας της χώρας χρειάζεται όχι απλά συντήρηση αλλά να τεθούν ξανά σωστές βάσεις για να παραμείνει ο ελληνικός τουρισμός στην κορυφή. Η αλλαγή είναι πιο επιτακτική από ποτέ, διαφορετικά θα φθίνει , θα εξαθλιωθεί και θα οδηγηθεί σε πλήρη απαξίωση. Οι ελλείψεις του εργατικού δυναμικού είναι υψηλές και φέτος έγινε ξεκάθαρο πως οι εργαζόμενοι γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και απαιτούν όσα νόμιμα δικαιούνται και αξίζουν ως άνθρωποι.