Οι τρεις “σωματοφύλακες” της ελληνικής οικονομίας και το ελπιδοφόρο 2024

Με τις καλύτερες προοπτικές ξεκινά το 2024 για την ελληνική οικονομία, λαμβάνοντας ισχυρή στήριξη από μία τριπλέτα θετικών παραγόντων. Συγκεκριμένα, η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, η «εκτόξευση» του Χρηματιστηρίου Αθηνών και η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις συστημικές τράπεζες, αποτελούν τις καλύτερες αποδείξεις για την πρόοδο που έχει επιτύχει

Η πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα

Ένας στόχος που απασχόλησε για πολλά χρόνια την ελληνική πολιτική σκηνή, ήταν η επιστροφή της οικονομίας της χώρας στην λεγόμενη επενδυτική βαθμίδα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λίγο πριν την δεύτερη εκλογή του στον πρωθυπουργικό θώκο, είχε δεσμευτεί ότι αυτό θα συμβεί εντός 100 ημερών από την επανεκλογή του. Η πιο πρόσφατη αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας πραγματοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, ο οποίος έδωσε στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα, αναβαθμίζοντας το αξιόχρεό της στη βαθμίδα BBB- με σταθερές προοπτικές από ΒΒ+.

Είναι ο τέταρτος οίκος που λαμβάνει υπόψη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο οποίος κατατάσσει στην επενδυτική βαθμίδα τα ελληνικά ομόλογα, καθώς είχαν προηγηθεί ο Scope Ratings τον Αύγουστο, ο DBRS τον Σεπτέμβριο και ο S&P τον Οκτώβριο.

Ο Fitch είναι, επίσης, ο δεύτερος από τους τρεις μεγάλους αμερικανικούς οίκους αξιολόγησης, μετά τον S&P, που δίνει την επενδυτική βαθμίδα και αυτό θα επιτρέψει σε περισσότερους θεσμικούς επενδυτές να αγοράζουν τα ελληνικά ομόλογα, αυξάνοντας έτσι τις εισροές κεφαλαίων και συμβάλλοντας περαιτέρω στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού του ελληνικού δημοσίου και των επιχειρήσεων.

Oι βασικοί μοχλοί για την αναβάθμιση, σύμφωνα με ανακοίνωση του Fitch, είναι η ευνοϊκή δυναμική του ελληνικού χρέους, η δέσμευση στη δημοσιονομική προσαρμογή, η ανθεκτική ανάπτυξη, η συνέχεια της πολιτικής και η βελτίωση του τραπεζικού συστήματος.

Κάπως έτσι, η χώρα μας κατάφερε να αφήσει οριστικά πίσω της μία «μαύρη» εποχή για την οικονομία, καταφέρνοντας ένα μικρό θαύμα.

Η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις Eλληνικές Tράπεζες

Πρωταγωνιστικός είναι ο ρόλος που αναλαμβάνει το τραπεζικό σύστημα της χώρας, στην ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Όπως όλα τα στοιχεία μαρτυρούν, οι «δύσκολες εποχές» έχουν περάσει και πλέον ξένοι και Έλληνες επενδυτές έχουν στρέψει το βλέμμα τους στις ελληνικές τράπεζες.

Μετά και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την ελληνική οικονομία, εκτίμηση των ειδικών είναι ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την επίτευξη υψηλής κερδοφορίας, με τις θετικές προοπτικές να καθρεφτίζονται και στα αποτελέσματα εννεαμήνου που ανακοίνωσαν πρόσφατα τα συστημικά πιστωτικά ιδρύματα.

Μέσα σε αυτό το θετικό πλαίσιο, οι τράπεζες βαδίζουν ξανά στον δρόμο των ιδιωτικοποιήσεων, με το ΤΧΣ να προχωρά σε αποεπενδύσεις, αφού επί της ουσίας ολοκλήρωσε τον ρόλο που κλήθηκε να επιτελέσει.

Στις 9 Οκτωβρίου η Eurobank έγινε η πρώτη συστημική τράπεζα που επέστρεψε πλήρως στον ιδιωτικό τομέα,καθώς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας αποδέχθηκε την πρόταση της τράπεζας για επαναγορά του 1,4% του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank, που παρέμενε στον έλεγχό του.

Και μπορεί η εξέλιξη αυτή να ήταν αναμενόμενη, τα όσα ακολούθησαν όμως τις επόμενες εβδομάδες επιβεβαίωσαν την νέα εποχή που χαρακτηρίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Alpha Bank: 100% ιδιωτική μετά την πρώτη ξένη επένδυση σε ελληνική τράπεζα μετά από 17 χρόνια
Ιστορική μπορεί να χαρακτηριστεί η συμφωνία της UniCredit με το ΤΧΣ, για το ποσοστό που κατείχε στην Alpha Bank (8,9781%). Κι αυτό γιατί μετά από 17 χρόνια μια ισχυρή ευρωπαϊκή τράπεζα δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και στην ελληνική οικονομία γενικότερα, επενδύοντας στην Alpha Bank και στις μακροπρόθεσμες προοπτικές.

Η δεσμευτική συμφωνία προβλέπει την πώληση 211.138.299 μετοχών της ελληνικής τράπεζας, έναντι συνολικού τιμήματος €293.482.235,61. Συμπεριλαμβάνει ακόμα μια συμφωνία για τη δημιουργία της 3ης μεγαλύτερης τράπεζας στην αγορά στη Ρουμανία, μέσω της συγχώνευσης των θυγατρικών των δύο τραπεζών όπως και την εμπορική συνεργασία και στην Ελλάδα στα προϊόντα διαχείρισης Χαρτοφυλακίου μέσω της AlphaLife.

Μάλιστα η UniCredit ανέβασε το συνολικό ποσοστό της στην Alpha Bank στο 9,61% καθώς, όπως προκύπτει, προχώρησε στην αγορά 15.000.000 μετοχών που αποκτήθηκαν, μέσω του ταμπλό του Χ.Α. απευθείας από την αγορά.

Εθνική Τράπεζα: Πώληση του 22% με κατώτατη τιμή τα 5,3 ευρώ ανά μετοχή

Εκρηκτική ήταν η ανταπόκριση του επενδυτικού κοινού για τις μετοχές της Εθνικής Τράπεζας. Το βιβλίο προσφορών υπερκαλύφθηκε κατά 8 φορές και τα έσοδα για το Δημόσιο θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ!

Συγκεκριμένα, το Ταμείο έκανε γνωστό ότι ο συνολικός αριθμός των προσφερόμενων μετοχών αυξάνεται από 182.943.031 σε 201.237.334, δηλαδή από το 20% στο 22%, με κατώτερη τιμή στα 5,3 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το εύρος της τιμής για το placement είχε τεθεί αρχικά στα 5 με 5,44 ευρώ και όλα τελικά τοποθετήθηκε στο ανώτατο εύρος τιμών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ανάλογο δρόμο αναμένεται να ακολουθήσει το επόμενο διάστημα και η Τράπεζα Πειραιώς, με τις εξελίξεις να θεωρούνται θέμα χρόνου.

Σε κάθε περίπτωση, η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις ελληνικές τράπεζες αλλά και το μεγάλο ενδιαφέρον των επενδυτών για αυτές, μόνο θετικά αποτελέσματα αποφέρουν για την ελληνική οικονομία.

Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε τράπεζα που περνά στην εποχή της πλήρους ιδιωτικοποίησης παύει πλέον να θεωρείται συστημική. Ένας όρος που επί της ουσίας σημαίνει ότι η πιθανή κατάρρευση μιας τράπεζας, επηρεάζει άμεσα και σε άλλους, με την οικονομία της χώρας να δέχεται μεγάλο πλήγμα.

Αν ανατρέξουμε στην πρόσφατη αλλά και ταυτόχρονα τόσο μακρινή οικονομική ιστορία της χώρας μας, θα διαπιστώσουμε ότι το ΤΧΣ ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2010 -και εισήλθε το 2011 στις τέσσερις τράπεζες μέσω της ενίσχυσης των κεφαλαίων τους- στο πλαίσιο στήριξης που παρείχαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στη χώρα μας. Λειτούργησε λοιπόν ως μία «ασπίδα προστασίας» του τραπεζικού συστήματος -και των καταθέσεων- στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, συμβάλλοντας τα μέγιστα προκειμένου να μη διαταραχθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να εξασφαλιστεί η επαρκής μόχλευση για την υποστήριξη της οικονομίας.

Αποτελεί λοιπόν ισχυρή απόδειξη της πλήρους εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος ότι το ΤΧΣ κρίνει πως έχει έρθει η στιγμή να αποχωρήσει, ανοίγοντας τον δρόμο για την κατά 100% ιδιωτικοποίηση των τραπεζών.

Τι κερδίζει το ελληνικό κράτος

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα οικονομικά οφέλη από την πώληση του 22% της Εθνικής Τράπεζας και του 9% της Alpha Bank που κατείχε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας υπολογίζονται περίπου στα 1,3 δισ. ευρώ.

Αν σε αυτά προστεθούν και τα περίπου 100 εκατομμύρια από την πώληση του 1,4% που κατείχε το ΤΧΣ στην Εurobank, τα συνολικά έσοδα φτάνουν το 1,4 δισεκατομμύριο, δίνοντας μία ισχυρή «ένεση» ρευστότητας στα ταμεία του ελληνικού κράτους.

Το «ράλι» του Χρηματιστηρίου Αθηνών

Εξαιρετική χρονιά αποδείχτηκε το 2023 για το Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των ελληνικών μετοχών σημείωσαν υπερδιπλάσια κέρδη από τους ξένους ομολόγους τους.

Σε μία καλή χρονιά διεθνώς, το ελληνικό χρηματιστήριο ευνοήθηκε σημαντικά από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και την εξαιρετική πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Οι τιμές των μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών σημείωσαν πολύ ισχυρή άνοδο, από την αρχή του 2023 μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου (μεταβολή γενικού δείκτη +38,8%), καταγράφοντας σημαντικά καλύτερη επίδοση από ό,τι οι μετοχές στις ΗΠΑ και στην ευρωζώνη.

Οι τραπεζικές μετοχές παρουσίασαν υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με το γενικό δείκτη του ΧΑ (FTSE/Athex Banks: +65,2%), σε συνάφεια κυρίως με την αναβάθμιση της κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος σε επενδυτική βαθμίδα, την κερδοφορία, τις αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης των τραπεζών και την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Η συναλλακτική δραστηριότητα (μέσος ημερήσιος όγκος συναλλαγών) το διάστημα 1.1 – 15.12.2023 ανήλθε σε 111,7 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 50% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Σημειώνεται ότι το τρέχον έτος έξι εταιρείες διαγράφηκαν από την κύρια αγορά, ενώ τρεις εταιρείες εισήχθησαν στην κύρια αγορά και δύο στην εναλλακτική αγορά.

Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου από εισηγμένες εταιρείες του μη χρηματοπιστωτικού τομέα συνολικού ύψους περίπου 494 εκατ. ευρώ, έναντι περίπου 501 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022.

Οι στέρεες βάσεις για ένα ελπιδοφόρο μέλλον

Με τις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδας για το 2024 να «βλέπουν» ανάπτυξη της τάξης του 2,5% για το 2024, την ανεργία να έχει υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό μετά από μία δεκαετία, και την Ελλάδα να έχει επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα, γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχουν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις για να ατενίζει η ελληνική οικονομία με αισιοδοξία το μέλλον.

Η προσπάθεια αυτή φυσικά έχει και αρκετές προκλήσεις, με βασικότερη την αντιμετώπιση της ακρίβειας που απασχολεί έντονα την ελληνική κοινωνία, είναι κοινή παραδοχή όμως ότι πλέον η χώρα μας βαδίζει σε έναν δρόμο σταθερότητας και εξαιρετικών προοπτικών.