Διογένης: Γάγγραινα, οικονομική και κοινωνική, το στεγαστικό πρόβλημα

– Το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας αποτελεί γάγγραινα για οικονομία και κοινωνία
– Η οικονομική κρίση έφερε κατάρρευση της κατασκευής διαμερισμάτων
– Στο διάστημμα 2001 – 2010, χτίστηκαν στην Αθήνα 304.000 διαμερίσματα, ενώ από το 2011 – 2020 μόλις 48.600!
– Καλή η νέα πλατφόρμα, stegasi.gov.gr, αλλά δεν χτυπά τη ρίζα του προβλήματος
– Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και η αφαίμαξη πόρων έχει πολλαπλές συνέπειες, πέραν του βέβαιου μεγάλου προστίμου
– Λειτουργεί σε βάρος των αγροτών και της ήδη μειωμένης παραγωγής
–   Με το βλέμμα, στο αβέβαιο ακόμα, ειρηνικό μέλλον, η ελληνική επιχειρηματική αποστολή στο Κίεβο
– Ήχηρή προειδοποίηση από την εκτίναξη του πληθωρισμού στο 3,3% τον Μάιο, όταν σε όλη την Ε.Ε. πέφτει
– Παθογένειες των ελεγκτικών μηχανισμών και δομικές αδυναμίες κοστολόγησης σε παραγωγή, μεταποίηση, εισαγωγές
– Παρατάθηκε εκ νέου η διαδικασία λήψης νέων αδειών για τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις
– Η Wall Street τρέχει και ο Τραμπ ανεβάζει τους δασμούς του χάλυβα στο 50%

Στεγαστικό Πρόβλημα: Καλή η πλατφόρμα, αλλά δε ρίχνει τις τιμές

Με ικανοποίηση η αγορά άκουσε χθες από επίσημα κυβερνητικά χείλη, το ενδιαφέρον της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού, για το μέγα πρόβλημα, που εξελίσσεται σε πραγματική γάγγραινα, αυτό της στεγαστικής κρίσης.

Και προς τούτο, ανακοινώθηκε ότι βρίσκεται πλέον στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου μια ειδική ψηφιακή πλατφόρμα, η stegasi.gov.gr, η οποία συγκεντρώνει – για πρώτη φορά – το σύνολο των κρατικών προγραμμάτων στέγασης, δηλαδή και τα 43 στεγαστικά μέτρα ύψους 6,5 δισ. ευρώ που παρέχει η πολιτεία. Απευθύνεται σε όσους αναζητούν πρώτη κατοικία, θέλουν να ανακαινίσουν ακίνητά τους ή να τα αναβαθμίσουν ενεργειακά, σε όσους πληρώνουν ενοίκιο και ενδιαφέρονται για επιδοτήσεις και τέλος σε όσους ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ή σχεδιάζουν την ένταξή τους σε ειδικά στεγαστικά σχήματα (π.χ. Κοινωνικό Μίσθωμα, Φοιτητική Στέγαση, Προγράμματα ΟΑΕΔ κ.ά.).

Είναι αρκετά όλα αυτά για να αναχαιτίσουν την ασύδοτη και εκτός ελέγχου πλέον κατάσταση στην αγορά στέγασης είτε αυτή αφορά σε αγορά κατοικίας είτε σε ενοικίαση; Προφανώς, όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι αφέθηκε η συγκεκριμένη αγορά στην τύχη της κυριολεκτικά, για να μην πούμε ότι πριμοδοτήθηκε κιόλας, με τα αποτελέσματα πλέον να οδηγούν σε μείζονα κοινωνική κρίση, η οποία ακόμα και σήμερα φρονώ ότι υποτιμάται. Όλα τα μέτρα, άλλωστε, κατατείνουν, όχι να μειωθούν οι ήδη απρόσιτες για τους πολλούς τιμές των ακινήτων, αλλά, απλώς για να συγκρατηθούν.

Οι αιτίες που γιγαντώθηκε το θέμα της κατοικίας στη χώρα μας

Δεν είναι τυχαίο που η επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley, παρά τη θετική της κρίση  για τα δημόσια οικονομικά και τη μείωση του χρέους (όπως επισημαίνει και η εαρινή έκθεση της Κομισιόν) βλέπει ως μεγάλη απειλή για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, την έλλειψη στέγης. Αυτό οδηγεί σε αύξηση των ενοικίων, οδηγώντας έτσι τον πληθωρισμό (που μόλις χθες ανακοινώθηκε ότι αυξήθηκε μόνο στην Ελλάδα), μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα και μειώνοντας το ήδη αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη προσοχή στα στοιχεία μελέτης της Alpha Bank για την αγορά κατοικίας, στην οποία το 54% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είναι «αδύνατο» για αυτούς να αγοράσουν το δικό τους σπίτι. Και επιπλέον ότι το 68% περιγράφουν τα ενοίκια ως «απρόσιτα». Ιδιαίτερη σημασία έχουν όμως και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, που δείχνουν ότι οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 72,7% σε εθνικό επίπεδο μεταξύ 2017 και τέλους 2024.

Στην Αθήνα δε, το ποσοστό έφτασε το 92%! Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 22,6%. Αλλά και το πρόγραμμα με την Golden Visa έχει συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στο να απογειωθούν οι τιμές των ακινήτων.

Τιμές ακινήτων και τιμές ενοικίων δημιουργούν ένα εκρηκτικό δίδυμο πρόβλημα

Αλλά το πρόβλημα της στέγης είναι δίδυμο, καθώς τα ενοίκια αυξάνονται μαζί με τις τιμές των ακινήτων. Τα οποία, έχουν σχεδόν διπλασιαστεί κατά μέσο όρο σε όλη τη χώρα από το 2017.

Τον περασμένο Μάρτιο, τα ενοίκια στην Ελλάδα ήταν 10,5% υψηλότερα από το προηγούμενο έτος, δηλαδή τέσσερις φορές το ποσοστό πληθωρισμού. Κατά τη Eurostat, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα δαπανούν κατά μέσο όρο 35,2% του εισοδήματός τους για κατοικίες, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ, καθώς ο μέσος όρος για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ είναι 19,7%.

Συνεπώς, όσοι διατείνονται ότι το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, η απάντηση είναι ότι εδώ η κατάσταση έχει ξεφύγει πλέον και ολοένα και περισσότερο εξελίσσεται όχι μόνο σε μείζον κοινωνικό πρόβλημα, αλλά και σε πολιτικό, με ότι αυτό μπορεί να φέρει αύριο.

Για να έχουμε, όμως, όλη την εικόνα, να επισημάνουμε ότι η μεν Τράπεζα Πειραιώς αναφέρει σε μελέτη της ότι υπάρχει έλλειψη 212.000 διαμερισμάτων. Ενώ αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, βάση των οποίων μεταξύ των ετών 2001 – 2010, χτίστηκαν στην Αθήνα 304.000 διαμερίσματα, ενώ την περίοδο της κρίσης 2011 – 2020 δημιουργήθηκαν μόλις 48.600 διαμερίσματα!

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει πολλαπλές αρνητικές οικονομικές συνέπειες…

Το τι γινόταν επί χρόνια στον ΟΠΕΚΕΠΕ, το γνώριζε η μισή Ελλάδα, πλην των κυβερνήσεων και των εντεταλμένων υπουργών, υφυπουργών, γενικών γραμματέων και όλων των, μελών των διοικήσεων του αμαρτωλού οργανισμού.

«Παθογένειες», που προέρχονται από πολλά χρόνια πίσω, για να σας θυμίσω ανάλογες ιστορίες με την ΚΥΔΕΠ, τα στάρτια και τα καλαμπόκια, μάλιστα ένα εμπλεκόμενο τραπεζίτη, μακαρίτη πλέον, του είχαν φορτώσει δικαίως ή αδίκως.. το προσωνύμιο «καλαμπόκης». Έπρεπε, λοιπόν, να γίνουν επώνυμες καταγγελίες – οι οποίες έγινε τεράστια προσπάθεια να κρυφτούν – και να φτάσει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στο σημείο να ζητήσει τη συνδρομή ειδικών δυνάμεων της Αστυνομίας για να κάνει τους ελέγχους.

Πέραν, όμως, των τεράστιων ποσών – κανείς δεν ξέρει ακόμα το πραγματικό μέγεθος της απάτης και της αρπαχτής – υπάρχει ένα θέμα, που δυστυχώς βλέπω ότι ελάχιστα και πολύ λίγους απασχολεί. Το ένα θέμα είναι ότι το πρόστιμο, που θα μας επιβληθεί με βεβαιότητα, θα το πληρώσουμε όλοι οι φορολογούμενοι, που κάνουμε «το σκ@το μας παξιμάδι», για να υπάρξουν τα πλεονάσματα, από τα οποία θα πληρωθεί το όποιο πρόστιμο μας έρθει επί της κεφαλής μας. 

…Λειτουργεί σε βάρος της αγροτικής  παραγωγής

Υπάρχει, όμως ένα πολύ περισσότερο ουσιώδες και δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι στο όνομα των επίορκων και καταχραστών, δυσφημούνται όλοι οι αγρότες και κτηνοτρόφοι.

Αυτοί, δηλαδή, που αγωνίζονται συνήθως υπό αντίξοες συνθήκες – οικονομικές, αλλά και καιρικές – και τροφοδοτούν τα αστικά κέντρα και τις μεγαλουπόλεις με τα παραγόμενα προϊόντα τους, φυτικά και ζωικά, όπως και τις αντίστοιχες βιομηχανίες και βιοτεχνίες, που στηρίζονται στη δική της ύπαρξη και παρουσία και φυσικά και στην  παραγωγή τους. Θα πρέπει βέβαια να δούμε συνολικότερα το όλο θέμα, καθώς δεν είμαστε…μόνοι μας στην ΕΕ.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και οι κοινοτικές επιδοτήσεις αποτελούν το βασικότερο στήριγμα του αγροτικού κόσμου σε όλη τη Ευρώπη. Αυτό σημαίνει πως σε μία χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου η αγροτική παραγωγή έχει να αντιμετωπίσει συσσωρευμένα προβλήματα, από τις φυσικές καταστροφές, λόγω κλιματικής κρίσης, την ακριβή ενέργεια και τα ακριβά      καύσιμα, μέχρι τις φθηνές εισαγωγές από χώρες εκτός Ε.Ε., η γενικευμένη σπίλωση, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μειώσεις ενισχύσεων, καταστροφικές για τα αγροτικά εισοδήματα και την αγροτική εν γένει παραγωγή.     

Στο Κίεβο ελληνική επιχειρηματική αποστολή, με το βλέμμα, στο αβέβαιο ακόμα, ειρηνικό μέλλον

Βέβαια, ο πόλεμος όχι μόνο δεν τελείωσε στην Ουκρανία, αντιθέτως, με βάση τις τελευταίες εξελίξεις αγριεύει όλο και περισσότερο, αλλά κάποια στιγμή θα σταματήσει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Οπότε, κάθε βήμα, που φέρνει πιο κοντά τις ελληνικές επιχειρήσεις, στη μετά τον πόλεμο εποχή της ανοικοδόμησης αυτής της χώρας με τις κατεστραμμένες υποδομές, είναι φυσικά προς τη σωστή κατεύθυνση. Οπότε, το επιχειρηματικό ταξίδι στο Κίεβο, που οργάνωσε το υπουργείο Εξωτερικών, μελλοντικά θα αποδώσει και για τις ελληνικές επιχειρήσεις και για την ουκρανική οικονομία. Ποιοι συμμετείχαν στην επιχειρηματική αποστολή στην Ουκρανία, που διοργάνωσε το υπουργείο Εξωτερικών, σε συνεργασία με την Enterprise Greece; Από κυβερνητικής πλευράς, ο υφυπουργός Εξωτερικών Τάσος Χατζηβασιλείου και ο Γ.  Γ. Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας, Δημήτρης Σκάλκος, μαζί με εκπροσώπους της Enterprise Greece.

Από επιχειρηματικής πλευράς εκπροσωπούνταν οι εταιρείες ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Metlen Energy & Metals, Onex Shipyards & Technologies Group, Steelmet-Viohalco, Elmon, EFA Ventures, Theon Sensors και Fieldbox.

Tips

– Μετά ολίγων κόπων και βασάνων, στις δημοπρασίες, η αγορά κράτησε και έκλεισε με θετικό πρόσημο, υποστηριζόμενη και από ορισμένα ισχυρά χαρτιά, καθώς οι τράπεζες είχαν κάποια ταλαιπωρία πάλι χθες

– Η Εθνική Τράπεζα έκοψε μέρισμα, αλλά γενικώς έδειξε χαρακτήρα, όπως και η Τράπεζα Πειραιώς, με απώλειες και η Τράπεζα Πειραιώς. Η Eurobank ήταν η μόνη από την τετράδα που είχε ομαλότερη συμπεριφορά. Η Attica Bank την ακολούθησε σε θετικό κλείσιμο, αντιθέτως η Optima δείχνει σε αυτά τα…ανεμοδαρμένα ύψη να δέχεται πιέσεις

– Μετοχές, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η Aegean (έπιασε…13αρι χθες), η ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, ο AKTOR, η Μοτορ Όιλ, η ΜΠΕΛΑ, ο ΟΠΑΠ, η ΔΕΗ, είχαν καλύτερη συμπεριφορά και συνέβαλαν στη σταθεροποίησή της, καθώς οι τάσεις ρευστοποιήσεων έδειχναν κάποιες στιγμές ότι η συνεδρίαση φλέρταρε με νέα πτώση.

– Πολύ καλά τα αποτελέσματα τριμήνου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, δείχνουν τη δυναμική της εταιρείας. Και από κοντά οι θετικές εκθέσεις, που δίνουν μεγάλα περιθώρια στη μετοχή της

– Πέρασε το πακέτο του 5% της Αλουμύλ, που αποτελούσε δέσμευση της διολικησης της εταιρείας, με στόχο όχι μόνο την αύξηση της διασποράς, αλλά τη μείωση των υποχρεώσεών της.

– Αντέδρασε και η μετοχή του Ελλάκτωρα, που βοηθήθηκε και από αγορές ιδίων μετοχών. Άλλωστε, εκεί που είχε βρεθεί, μετά από συνεχείς πτωτικές συνεδριάσεις, «φώναζε»…

– Δεν πάνε καλά τα πράγματα στο μέτωπο του πληθωρισμού, αυτό είναι βέβαιο. Από Αρχές, καλά πάμε, φτιάξαμε και καινούργια, αλλά οι τιμές σε βασικά είδη τροφίμων, στην ενέργεια, στις τιμές των ακινήτων και στα ενοίκια, αλλά και στις υπηρεσίες. Η εκτίναξη, από το 2,6% σε 3,3%, όταν όλη η Ευρώπη είναι κάτω και σε κάποιες χώρες, ακόμα και κάτω του στόχου του 2%, πρέπει να προβληματίσει επιτέλους σοβαρά όσους έχουν την ευθύνη ελέγχου της αγοράς. Είναι βέβαιο ότι κάτι συμβαίνει εδώ…

– Η πτώση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη στο 1,9%, ουσιαστικά δίνει την άνεση στην ΕΚΤ αύριο να μειώσει για μια ακόμα φορά τα επιτόκια. Αυτό λέει η λογική, αλλά για να δούμε, θα το αποφασίσουν τώρα οι τραπεζίτες, ή θα αφήσουν τα γεγονότα (οικονομικά και πολιτικά) να τρέξουν και μετά να λάβουν αποφάσεις…

– Νέα παράταση μέχρι τον ερχόμενο Δεκέμβριο δόθηκε από το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στις άδειες των κατασκευαστικών-εργοληπτικών επιχειρήσεων. Για ποιους άραγε λόγους και ποιοι ευνοούνται ή όχι από αυτή τη δυστοκία (;)

– Σημαντικά κέρδη κατέγραψαν την χθες οι βασικοί δείκτες στη Wall Street, ενισχυμένοι από τα κέρδη της Nvidia και του ευρύτερου τεχνολογικού κλάδου.

– Ο Τραμπ αυξάνει τους δασμούς για τον χάλυβα στο 50% και δημιουργεί νέες αναταράξεις στις αγορές, αλλά και στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ε.Ε., η οποία είναι έτοιμη να απαντήσει. Όποιοι πίστευαν ότι ο Τραμπ ηρέμησε, μάλλον πρέπει να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους.

Το Φανάρι του Διογένη