Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: οι εξελίξεις

Ο κλάδος της αναπαραγωγικής ιατρικής είναι ίσως αυτός που έχει εξελιχθεί ταχύτερα από κάθε άλλον τα τελευταία χρόνια.

Μάλιστα, οι έρευνες συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς, ώστε η όλη διαδικασία να καταστεί ακόμα πιο ασφαλής και περισσότερα ζευγάρια να μπορέσουν να αποκτήσουν παιδί.

 

Του Ιωάννη Μιχαλόπουλου, μαιευτήρος-γυναικολόγου, επιστημονικού συνεργάτη Μαιευτηρίου ΛΗΤΩ

Η γέννηση της Louise Brown το 1978 σηματοδότησε μια νέα εποχή, όχι μόνο στο στενό πλαίσιο της αναπαραγωγικής

ιατρικής αλλά και συνολικότερα της ιατρικής. Ίσως σε κανέναν άλλον ιατρικό κλάδο οι εξελίξεις όπως και τα χειροπιαστά αποτελέσματα δεν ήταν τόσο εντυπωσιακά όσο στον τομέα της ανθρώπινης αναπαραγωγής. Σήμερα περισσότερα από 2.000.000 παιδιά παγκοσμίως έχουν γεννηθεί με τις τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Από τη μεγάλη επιτυχία των Steptoe και Edwards έως τις μέρες μας, μια σειρά επιτεύγματα έχουν αποτελέσει σταθμούς-κομβικά σημεία της αναπαραγωγικής επιστήμης . Όπως είναι φυσικό, οι προσπάθειες συνεχίζονται με εντατικό ρυθμό και αφορούν σε διάφορα πεδία, τα οποία θα εξετάσουμε στη συνέχεια.

Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση

Η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση (PGD χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα για τη θεραπεία φυλοσύνδετων νοσημάτων, της β-μεσογειακής αναιμίας και άλλων μονογονιδιακών νοσημάτων. Σήμερα περισσότερα από 40 κληρονομούμενα νοσήματα μπορούν να διαγνωστούν έγκαιρα με τη μέθοδο αυτή. Στο πλαίσιο της προσπάθειας να αποφύγουμε τη μεταφορά εμβρύων με ανευπλοειδίες, εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια το προεμφυτευτικό screening (PGS), κατά το οποίο μπορούμε να αναγνωρίσουμε παθολογικά χρωμοσώματα με τη βοήθεια του in situ υβριδισμού (FISH).

Με τη μέθοδο αυτή το screening για ανευπλοειδίες έχει επεκταθεί σε 9 χρωμοσώματα (Χ, Υ, 13, 15, 16, 17, 18, 21 και 22). Σήμερα το PGS αποτελεί διαγνωστικό και θεραπευτικό εργαλείο για πληθυσμούς υπογόνιμων ζευγαριών με συγκεκριμένα ευρήματα: προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας, φορείς χρωμοσωμικών μεταθέσεων, καθ' έξιν αποβολές, επανειλημμένες αποτυχίες στο IVF χωρίς εμφανείς λόγους. Παρ' όλα αυτά σήμερα δεν είναι εξακριβωμένο εάν το ποσοστό εμφύτευσης βελτιώνεται με τη χρήση της μεθόδου αυτής. Οι προσπάθειες στον συγκεκριμένο τομέα βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη.

Ιατρικά άλματα

Πρόσφατη ένδειξη για την προεμφυτευτική διάγνωση αποτελεί και η τυποποίηση του συστήματος αντιγόνων HLA. Με τη μέθοδο αυτή μπορεί να γίνει μεταμόσχευση σε πάσχον άτομο βλαστοκυττάρων που προέρχονται από το αίμα ομφαλίου λώρου υγιούς αδελφού ο οποίος προκύπτει από έμβρυο στο οποίο μετά την εξωσωματική γονιμοποίηση έγινε PGD, διά της οποίας επιβεβαιώθηκε ότι το σύστημα HLA είναι ταυτόσημο και δεν φέρει συγκεκριμένη παθολογική μετάλλαξη. Στον τομέα της κρυοβιολογίας οι εξελίξεις είναι σημαντικές.

Με τη μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification) χρησιμοποιούνται κρυοπροστατευτικές ουσίες ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία κρυστάλλων ενδοκυτταρίως. Μελέτες έχουν δ