Τα «ψιλά γράμματα» της επικείμενης συμφωνίας για το χρέος (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Η κυβέρνηση δια στόματος του ίδιου του πρωθυπουργού εκφράζει αισιοδοξία για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, όπως και διάφοροι αξιωματούχοι από την πλευρά των δανειστών, ενώ και η πορεία των δεικτών στην αγορά ομολόγων και μετοχών δείχνουν ότι μάλλον πάμε για συμφωνία -αν όχι στις 22 Μαΐου, το αργότερο στις 15 Ιουνίου.

Όλα δείχνουν ότι το ελληνικό ζήτημα μπαίνει σε μια νέα

φάση και το πραγματικό ερώτημα είναι εάν η φάση αυτή σηματοδοτεί την έξοδο από το τούνελ που έχει μπει η ελληνική οικονομία τα τελευταία επτά χρόνια.

Το θετικό της υπόθεσης είναι ότι εάν επιβεβαιωθούν οι υπάρχουσες πληροφορίες, θα υπάρξει μια ουσιαστικότερη δέσμευση για τα μέτρα που θα ληφθούν για το ελληνικό χρέος.

Ασφαλώς οποιαδήποτε εκτίμηση πριν υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις είναι παρακινδυνευμένη, αλλά από τα ήδη υπάρχοντα δεδομένα προκύπτουν ορισμένα συμπεράσματα.

Είναι για παράδειγμα δεδομένο ότι η Ελλάδα δεσμεύεται να παράγει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, της τάξης του 3,5%του ΑΕΠ για αρκετά χρόνια μετά το 2018 που μπορεί να φτάσουν και τα πέντε.

Είναι πολύ αμφίβολο ότι ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί, ενώ και μόνο η επιδίωξή του θα είναι ανασταλτικός παράγων στην προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Με απλά λόγια η Ελλάδα δεν μπορεί να κινείται με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και ταυτόχρονα να παράγει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Οι δύο αυτοί στόχοι είναι ασύμβατοι.

Και τούτο αποτελεί το διαχρονικό λάθος στο σχεδιασμό των ελληνικών προγραμμάτων, ένα λάθος που επαναλαμβάνεται.

Πέρα από την οικονομική διάσταση του ζητήματος, υπάρχει και η πολιτική, διότι η δυνατότητα της Ελλάδας να παράγει τέτοια πλεονάσματα έχει αμφισβητηθεί από το ίδιο το ΔΝΤ, το οποίο όμως τελικά αποδέχεται το στόχο και συμμετέχει στη συμφωνία.

Η αντίφαση αυτή αποτελεί ένδειξη ότι πιθανόν οι ενέργειες του ΔΝΤ να υπαγορεύονται περισσότερο από πολιτικά κίνητρα και μια διάθεση προσωρινού συμβιβασμού με τη Γερμανία, παρά από την πρόθεση να συμμετάσχει ουσιαστικά σε μια οριστική λύση του ελληνικού ζητήματος.

Με άλλα λόγια, ποιος εμποδίζει το ΔΝΤ να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα σε 1-2 χρόνια, εάν αποδειχθεί τότε ότι η Ελλάδα είναι αδύνατον να παράγει τα πλεονάσματα ή κινείται με αναιμικούς ρυθμούς ανάπτυξης; Πολλώ δε μάλλον που θα έχει πάρει πίσω και το αρχικό κεφάλαιο που δάνεισε στην Ελλάδα, αφού η επιστροφή των χρημάτων στο Ταμείο είναι μια βασική παράμετρος του σχεδίου για το χρέος.

Η Γερμανία, από την άλλη πλευρά, είναι σαφές ότι δεν θέλει να προχωρήσει σε ελάφρυνση και τούτο όχι μόνο για τον προφανή λόγο ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, αλλά και επειδή θεωρεί το χρέος ένα βασικό εργαλείο πίεσης της Ελλάδας προκειμένου να πραγματοποιεί τις αποκαλούμενες “μεταρρυθμίσεις”. Γιαυτό και υποστηρίζει σταδιακά βήματα ελάφρυνσης συνδεδεμένα με προϋποθέσεις και όχι λύση “μια κι έξω” που θα απελευθέρωνε την Ελλάδα.