Κομοτηνή: Η ζωή της Σαρακατσάνας γυναίκας

Τον χειμώνα κατέβαιναν στα χειμαδιά τους. Και την Άνοιξη ανέβαιναν με το κοπάδι τους στα ορεινά. Οι Σαρακατσάνοι ρύθμιζαν τη ζωή τους, ανάλογα με τις ανάγκες των κοπαδιών. Το βαρύ φορτίο της μετεγκατάστασης του νοικοκυριού, αλλά και τη λειτουργία του αναλάμβανε η Σαρακατσάνα γυναίκα. «Πράγματι, πολλά ήταν εκείνα που σήκωναν οι πλάτες της» δηλώνει η κα Παναγιώτα, Σαρακατσάνα με καταγωγή από τους Αμαξάδες της Ροδόπης.

Γυρίζοντας το χρόνο πίσω μιλά για τη ζωή της Σαρακατσάνας γυναίκας. «Ανέβαιναν πάνω στα βουνά και έκαναν τα καλύβια. Ένα καλοκαίρι

έγνεθαν το μαλλί. Από τον Αύγουστο και μετά έπιαναν τον αργαλειό. Στη συνέχεια κατέβαιναν στα χειμαδιά» δηλώνει σημειώνοντας πως τα πρόβατα γεννούσαν τα Χριστούγεννα, τα κατσίκια τον Ιανουάριο ή τον Μάρτιο, αυτά ήταν όλη τους η έγνοια. «Στο σπίτι όλες τις δουλειές τις έκαναν οι γυναίκες. Ήταν απίστευτο άνδρας να κάνει στο σπίτι δουλειά. Οι γυναίκες, όμως, έκαναν δουλειά και στο σπίτι και στο μαντρί. Κουβαλούσαν στις πλάτες τους τις βέργες, τα καλάμια, «λούρα» τα ονόμαζαν, ό,τι χρειαζόταν για να στήσουν το μαντρί. Οι άνδρες έκοβαν τα παλούκια και αυτές τα κουβαλούσαν μαζί με τους άνδρες. Ο άντρας είχε την γκλίτσα και τα πρόβατα, όλες οι άλλες δουλειές ήταν της γυναίκας. Ακόμη και τα ρούχα για να γίνουν, έπρεπε να φροντίσει η γυναίκα. » Ό,τι φορούσε η οικογένεια, περνούσε από τα χέρια της Σαρακαστάνας γυναίκας. «Έπλυνε τα μαλλιά, τα έξαινε, τα πήγαινε στο ποτάμι, τα έπλυνε, τα ύφαινε, τα έβαφε και έφτιαχνε τα ρούχα. Τα σαρακατσάνικα γυναικεία ρούχα ήταν πολύ δύσκολα για να γίνουν, χρειαζόταν προσοχή.»

Η Σαρακατσάνα γυναίκα έπρεπε να τα ξέρει όλα για να μπορέσει να τα καταφέρει. Κι αν τα χέρια της δούλευαν ασταμάτητα, η φωνή των νεαρότερων γυναικών δεν θα έπρεπε να ακούγεται δυνατή. «Στο σπίτι κουμάντο έκανε η μάνα και ο πατέρας» δηλώνει η κα Παναγιώτα προσθέτοντας «Όπου υπήρχε συνεννόηση, μιλούσαν και οι δύο μαζί για τις ασχολίες, το κοπάδι, τις ζωοτροφές.»

Από το 1953 και μετά θυμάται τη ζωή της στεριωμένη πια σε μόνιμη βάση. Στους Αμαξάδες της Ροδόπης με χωράφια, με πρόβατα και γίδια. «Είχαμε χαρά μεγάλη που μπορούσαμε να σπείρουμε και καπνό. Πάλι η δουλειά βάραινε την γυναίκα, όλη μέρα στα χωράφια και μετά δουλειά στο σπίτι». Σήμερα στα 80 και πια τα θυμάται όλα και της φαίνονται σαν ψέμα. Όταν είναι μόνη της, τραγουδάει σαρακατσάνικα τραγούδια. «Όλα είναι βγαλμένα από τη ζωή» λέει και σημειώνει με νόημα. «Όλα αυτά μου φαίνονται σαν παραμύθι.»