Ο συμβολισμός της νίκης της Μέρκελ

Ηταν στις 6 Ιουνίου του 1986, όταν ο σπουδαίος ιστορικός Ernst Nolte δημοσίευσε στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung το άρθρο του με τον τίτλο «ένα παρελθόν που δεν θέλει να παρέλθει». Και βέβαια αναφερόταν στην περίοδο 1933-1945, την οποία ναι μεν θεωρούσε θηριωδία, ταυτόχρονα όμως την αντιμετώπιζε απλά ως μία κακή χρονικά στιγμή μέσα στη σπουδαίας και μεγάλης διάρκειας Ιστορία της Γερμανίας. Εγραφε ότι έπρεπε να κλείσει το θλιβερό αυτό κεφάλαιο του ναζισμού και να πάψει εξαιτίας του η Γερμανία, ήδη οικονομικός γίγαντας, να συμπεριφέρεται σαν «πολιτικός νάνος» στη διεθνή σκηνή. Τόνιζε δε ακόμη ότι ναζισμός και κομμουνισμός ήταν στο ίδιο μήκος κύματος υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι ο εφευρέτης των στρατοπέδων συγκέντρωσης ήταν ο Στάλιν. Αυτές οι θέσεις προκάλεσαν ένα τεράστιο πολιτικό σκάνδαλο στη Γερμανία, και οι εφημερίδες γέμισαν για πολύ καρό από άρθρα επί του θέματος.
Με αφορμή αυτό το άρθρο του Ernst Nolte διαφάνηκαν και οι δύο κυρίαρχες μεταπολεμικές τάσεις ως προς τη γερμανική ταυτότητα. Η πρώτη εκφραζόταν από τον πολιτικό Franz Joseph Strauss, ο οποίος δήλωσε ότι «ήταν πια ώρα» να βγει η Γερμανία «από τα ερείπια του Τρίτου Ράιχ και τις χιτλερικές ακρότητες» και να ξαναγίνει «ένα κανονικό έθνος» όπως τα άλλα γύρω της. Υποστήριξε δε πως «δίχως εθνική ταυτότητα, στην οποία κάποιος βρίσκει τον χώρο του και τα σημεία αναφοράς του», ο γερμανικός λαός δεν θα μπορούσε «να βρεθεί εκ νέου στον κόσμο». Και συμπλήρωσε «δίχως αλαζονεία λέω ότι έχουμε ανάγκη να ξαναβαδίσουμε με ψηλά το κεφάλι». Η δεύτερη, αντίθετη, εκφραζόταν από τον πασίγνωστο παγκοσμίως φιλόσοφο Jürgen Habermas, και υποστήριζε ότι, όσο μισητή και αν ήταν «η συλλογική ενοχή», άλλο τόσο «ήταν χρήσιμη» γιατί άφηνε ζωντανό ένα υπόλοιπο κριτικού πνεύματος στους ανθρώπους. Μία ανοιχτή πληγή θα εμπόδιζε την όποια επιστροφή του μαύρου ναζιστικού παρελθόντος.
Οταν μπήκε το ζήτημα της ένωσης της χωρισμένης σε ανατολική και δυτική Γερμανίας, ο στόχος ήταν να θεραπευτεί η ενοχή μέσα από μία ιστορική αυτοκατανόηση του παρελθόντος. Η θεραπεία ξεκίνησε μέσα από την οικονομία. Ο σοσιαλδημοκράτης Schröder, ο καγκελάριος των χρόνων του 2000, με ένα κόστος 1.300 δισεκατομμυρίων ευρώ, πέτυχε το ζητούμενο, και έτσι η Γερμανία ενώθηκε και έκανε πράξη το όνειρο του συντηρητικού Strauss, να ισορροπήσει η πολιτική και η οικονομική δύναμη της χώρας. Ο άλλοτε «πολιτικός νάνος» ψήλωσε και έγινε το ίδιο με τα άλλα κράτη. Η Angela Merkel βάδισε στα ίδια μονοπάτια που βρήκε έτοιμα. Και έχοντας πολιτικό κουράγιο που σήμερα επιβραβεύτηκε εκλογικά από τις ψήφους των συμπατριωτών της, διατήρησε και ενίσχυσε το δικαίωμα επιτυχημένης επιστροφής της χώρας των Goethe, Novalis, Hölderlin, Hegel, Nietzsche, μεταξύ των ισχυρών κρατών. Κι είναι αυτή η σταθερότητα που οι Γερμανοί ψηφοφόροι τής αναγνωρίζουν.