Δημοσίευμα στην Εποχή: 11+1 παρεμβάσεις στην παιδεία, με κοινωνικό στίγμα

Μετά και από τις αναλυτικές συζητήσεις στο πλαίσιο των τεσσάρων συνεδριάσεων της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο δεκαήμερο, και την κατά πλειοψηφία έγκρισή του εκεί, το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με τον τίτλο «Ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και άλλες διατάξεις», θα έρθει για ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής την ερχόμενη εβδομάδα, πιθανότατα τη Δευτέρα. Πρόκειται για ένα

νομοσχέδιο, που εκτός από τη σημαντική ίδρυση που φανερώνει ο τίτλος του, προωθεί και άλλες έντεκα σημαντικές ρυθμίσεις – πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, με στίγμα πολιτικό και εύρος, όπως η θέσπιση της 2χρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αλλά και η δημιουργία σχολικών μονάδων και τμημάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας σε όλα τα καταστήματα κράτησης.

Για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (βλ. «Εποχή», 08.10.2017), ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου είπε εμφατικά, μιλώντας στο πλαίσιο της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, ότι «δεν δημιουργούμε ένα σύστημα του οποίου το ένα κομμάτι να είναι ανταγωνιστικό προς το άλλο, δημιουργούμε ένα σύστημα που να μορφώνει τους ανθρώπους, μέσα από το οποίο να αποκτούν δεξιότητες οι άνθρωποι». Αναφερόμενος, δε, εκτενώς σε αιτιάσεις περί κατάργησης του πυλώνα της τεχνολογικής εκπαίδευσης, ο υπουργός απάντησε ότι όχι μόνο δεν καταργείται, αλλά αναβαθμίζεται. Ανασυγκροτούνται επιστημονικά αντικείμενα, ενώ κανένα επαγγελματικό δικαίωμα δεν υπονομεύεται. «Η τεχνολογική εκπαίδευση κακώς είναι ταυτισμένη με τα ΤΕΙ και κακώς στη συνείδηση της κοινωνίας δεν θεωρείται μια διαδικασία σπουδαίας σημασίας», τόνισε. Ενώ σημείωσε πως έχει σημασία να είναι σαφές ότι αυτό που επιχειρείται με αυτό το νομοσχέδιο είναι «να απομονώσουμε εκείνες τις νησίδες αριστείας, που υπάρχουν στα ΤΕΙ, σε συνέργιες και συγκλίσεις με τα πανεπιστήμια και να δούμε εκεί που υπάρχουν προβλήματα τι κάνουμε με αυτά. Αυτό με κανένα τρόπο δεν λέγεται πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ.»
Περισσότερες λεπτομέρειες για το σχεδιασμό της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής: www.minedu.gov.gr/rss/33010-15-02-18-erotiseis-apantiseis-gia-tin-idrysi...
Πίσω από τη συνοπτική φράση του τίτλου τού προς ψήφιση νομοσχεδίου, «και άλλες διατάξεις», βρίσκονται περαιτέρω σημαντικές παρεμβάσεις, τις οποίες σας συστήνουμε με τα λόγια του αρμόδιου υπουργού και των συνεργατών του.

1 Διετή προγράμματα σπουδών με επαγγελματικά πιστοποιητικά ευρωπαϊκών προσόντων
«Για πρώτη φορά στην ιστορία των πανεπιστημίων μας κατοχυρώνεται η δυνατότητα να παρέχονται διετή προγράμματα σπουδών με επαγγελματικά πιστοποιητικά ευρωπαϊκών προσόντων. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στο συνολικό πλαίσιο αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης, αφού σε αυτά θα έχουν προνομιακή πρόσβαση οι απόφοιτοι των Επαγγελματικών Λυκείων [ΕΠΑΛ]. Δημιουργούνται Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, στα οποία θα εισάγονται κατά προτεραιότητα οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ και η παρακολούθηση των οποίων θα οδηγεί στο επίπεδο πέντε του ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων.
Παράλληλα, διευκρινίζεται ότι αυξάνεται από 1 σε 5% το ποσοστό πρόσβασης των αποφοίτων των ΕΠΑΛ στα πανεπιστήμια, γεγονός που αυξάνει κατά 520 όσους θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια, ενώ το 20% πρόσβασης στα ΤΕΙ παραμένει ως έχει. Επιπλέον, δίνεται η ευκαιρία στην ειδική κατηγορία όσων είχαν πάρει πτυχίο ΕΠΑΛ αλλά απολυτήριο από Γενικό Λύκειο [ΓΕΛ], να μπορούν να συμμετέχουν στις εισαγωγικές εξετάσεις. Επίσης, εξετάζεται, και θα έχει διευκρινιστεί ως την ολομέλεια της Δευτέρας, η πιθανότητα το ποσοστό πρόσβασης των αποφοίτων των ΕΠΑΛ, 5%, να είναι αυξημένο ειδικά για φέτος και ειδικά για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Τα διετή προγράμματα σπουδών θα ιδρυθούν σε συνεργασία και με τους τοπικούς παραγωγικούς φορείς και θα είναι τοπικότερου βεληνεκούς, σε αντίθεση με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που είναι εθνικού βεληνεκούς.»

2 Δημιουργία εθνικού συντονιστικού οργάνου Μαθητείας
«Θεσμοθετείται ένα νέο όργανο για την παρακολούθηση της μαθητείας, ένα γνωμοδοτικό όργανο που θα εισηγείται στην πολιτική ηγεσία τρόπους για τη βελτίωση του θεσμού της Μαθητείας. Τα μέλη αυτού του οργάνου δεν θα λαμβάνουν αποζημίωση για τη συμμετοχή τους, ενώ δεν θα έχει η κυβέρνηση την πλειοψηφία αλλά οι κοινωνικοί εταίροι.
Ειδικότερα, στους μαθητές των ΕΠΑΛ, στο αντίστοιχο του τρίτου έτους του ΓΕΛ, δίνεται η δυνατότητα να εργαστούν. Η Μαθητεία είναι μια πραγματικότητα, στην οποία τα ίδια τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτή θεωρούν ότι κερδίζουν πάρα πολλά. Θέλουμε, λοιπόν, να έχει μέλλον με τους κανόνες, με την αυστηρότητα κάτω από την οποία η Μαθητεία λειτουργεί.
Σημειώνεται ότι στη Μαθητεία οι συμμετέχοντες είναι και ασφαλιστικά και μισθολογικά κατοχυρωμένοι, με μισθό που πληρώνεται στο ένα μέρος του από την ίδια την επιχείρηση, στην οποία απασχολείται ο μαθητής, και στο άλλο μέρος του από ενισχύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων στη Μαθητεία, στη συνέχεια παραμένουν στην επιχείρηση που απασχολήθηκε, ως εργαζόμενοι.»

4 Μετεγγραφές για τα αδέλφια
«Υπάρχει μία κατηγορία οικογενειών που έχει δύο παιδιά που σπουδάζουν σε δύο διαφορετικές πόλεις. Προχωράμε, λοιπόν, σε μια ρύθμιση ώστε καμία οικογένεια να μη χρειάζεται να συντηρεί πάνω από ένα σπίτι εκτός από το δικό της. Μπορεί αυτές οι οικογένειες να μη ζουν σε πόλεις όπου υπάρχουν τα αντίστοιχα πανεπιστημιακά τμήματα για τα παιδιά. Σε αυτήν την περίπτωση θα επιχειρήσουμε να κάνουμε κάποια αύξηση στο στεγαστικό επίδομα που δικαιούνται. Ωστόσο, εκκρεμεί να φροντίσουμε και μια άλλη κατηγορία οικογενειών, αυτές με πολύ χαμηλό εισόδημα που σπουδάζουν ένα παιδί μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Αυτό είναι κάτι που θα το λύσουμε με τροποποιήσεις που θα φέρουμε, γιατί το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες αυτές είναι εξαιρετικά σοβαρό και το αναγνωρίζουμε.»
Παράλληλα, ομόφωνα έγινε δεκτή από όλα τα κόμματα η πρόταση του υπουργού Παιδείας να θεσπιστεί με διακομματική συναίνεση νέος νόμος για τις μετεγγραφές. Συγκεκριμένα ο κ. Γαβρόγλου ζήτησε από τα κόμματα να καταθέσουν γραπτώς εντός 10 – 15 ημερών τις απόψεις τους στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων και με βάση αυτές να γίνει συζήτηση ώστε να υπάρξει τελικό σχέδιο νόμου.

5 Ειδικοί Λογαριασμοί Έρευνας στα πανεπιστήμια
Ο υπουργός δεσμεύτηκε ότι θα καταθέσει τροπολογία με την οποία θα απλουστεύεται και συντομεύεται η διαδικασία για τις δαπάνες μέχρι 2.500 ευρώ στην έρευνα. «Μετά τις σχετικές ρυθμίσεις που προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος του υπουργείου Παιδείας, τώρα προβλέπεται ρύθμιση ώστε η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης θα γίνεται μόνο από τον επιστημονικό υπεύθυνο και δεν θα χρειάζεται άλλη έγκριση από κάποιο άλλο όργανο. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τώρα για οποιαδήποτε δαπάνη έπρεπε να γίνουν εξαιρετικά χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες που πλέον δεν θα γίνονται για δαπάνες έως 2.500 ευρώ. Άρα, ένα ερευνητικό πρόγραμμα μπορεί να αρχίσει αμέσως και χωρίς καθυστερήσεις.»

6 Απλούστευση διαδικασιών για τα μεταπτυχιακά προγράμματα
«Πρόκειται για μεταπτυχιακά προγράμματα που δεν θα έχουν δίδακτρα και θα μπορούν μετά από απόφαση της Συγκλήτου να δημοσιεύονται κατευθείαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, χωρίς να εγκριθούν προηγουμένως από το υπουργείο Παιδείας, όπως απαιτείται για τα υπόλοιπα μεταπτυχιακά προγράμματα.»
7 Δημιουργία σχολικών μονάδων σε όλα τα καταστήματα κράτησης και τμημάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας
«Πρόκειται για τομή στο σωφρονιστικό και εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, αλλά και για την κοινωνία. Σε όλες τις φυλακές, ιδρύονται -ανάλογα με την ηλικία των κρατουμένων- Δημοτικό, Γυμνάσιο, Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, Γενικό Λύκειο, Επαγγελματικό Λύκειο και Δημόσιο ΙΕΚ, καθώς και τμήματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. Ξέρουμε ότι οι στατιστικές δείχνουν ότι η παραβατικότητα των αποφοίτων των σχολείων στα καταστήματα κράτησης είναι εντυπωσιακά μειωμένη. Τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία λάβαμε μαζί με το υπουργείο Δικαιοσύνης.»

8 Καθιερώνονται Επιτροπές Ηθικής της Έρευνας
«Πρόκειται για επιτροπές που ξέρουμε ότι σε όλο τον κόσμο παίζουν σημαντικό ρόλο, ακόμα και στη διατύπωση των προκηρύξεων των προγραμμάτων έρευνας. Τα θέματα ηθικής στην έρευνα απασχολούν τις κοινωνίες από το 17ο αιώνα. Είναι, επιπλέον, ένα θέμα που πρέπει κανείς να το βλέπει στην ιστορική συγκυρία της κάθε χώρας.»
9 Αλλάζει ο χαρακτήρας των δημιουργικών εργασιών του Λυκείου
«Αλλάζουμε το χαρακτήρα των δημιουργικών εργασιών του Λυκείου, καθώς λάβαμε υπόψη και την ανατροφοδότηση που λάβαμε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Δεν θα είναι πλέον μια διακριτή διαδικασία εντός του ωρολογίου προγράμματος, αλλά θα εντάσσεται στη γενικότερη μαθησιακή διαδικασία. Προσπαθούμε πάντα να ενισχύουμε αυτές τις δημιουργικές και δυναμικές διαστάσεις των παιδιών.»

10 Συνένωση ειδικοτήτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με κοινές αναθέσεις
«Ίσως αποτελεί και παγκόσμια πρωτοτυπία το ότι έχουμε περισσότερους από 160 κλάδους στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η πρωτοβουλία αυτή θα συμβάλει στην πολύ καλύτερη διαχείριση και αξιοποίηση του εκπαιδευτικού προσωπικού, αλλά και σε δικαιότερες υπηρεσιακές μεταβολές. Η συνένωση ειδικοτήτων δεν είναι μόνο μια τεχνική διεργασία αλλά μια εκπαιδευτική διαδικασία.»

11 Αλλάζουν τα εξεταζόμενα μαθήματα της Γ’ τάξης των ΓΕΛ
«Δεν θα εξετάζονται γραπτά στο τέλος της χρονιάς όλα τα μαθήματα, αλλά μόνο 4. Στόχος είναι η αύξηση του διδακτικού χρόνου, δηλαδή να μην τελειώνουν τα μαθήματα αμέσως μετά το Πάσχα, αλλά να φτάνουμε μέχρι το τέλος Μαΐου, και παράλληλα η μείωση του εξεταστικού φόρτου των μαθητών. Με το μέτρο αυτό θα αρχίσουμε να αποδραματοποιούμε και την ένταση των εξετάσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι για τα υπόλοιπα 10 μαθήματα δεν θα γίνονται εξετάσεις. Θα γίνονται στη διάρκεια του χρόνου και μάλιστα ορίζεται ρητά ότι για αυτά τα μαθήματα θα υπάρχουν οπωσδήποτε δύο ωριαίες γραπτές εξετάσεις, μία σε κάθε εξάμηνο. Για μας η ουσία της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν βρίσκεται στις εξετάσεις, αλλά στο χρόνο που δίνεται στον εκπαιδευτικό να είναι κοντά στους μαθητές του.»

Υποχρεωτική δίχρονη προσχολική εκπαίδευση

3 Καθιέρωση 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης και 2χρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης
Όπως σημειώνει με έμφαση ο υπουργός Κ. Γαβρόγλου, με αυτή τη νομοθετική ρύθμιση θεραπεύεται ένα διαρκές αίτημα της ελληνικής κοινωνίας προς την πολιτεία, «η παροχή αξιόπιστων και ποιοτικών κοινωνικών δομών με προτεραιότητα αυτών της εκπαίδευσης». Η τομή που εισάγει αυτό το νομοσχέδιο είναι η υποχρεωτικότητα για 2χρονη προσχολική εκπαίδευση, στο πλαίσιο της 14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Με αυτόν τον τρόπο ικανοποιεί μια κοινωνική ανάγκη και ένα πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας στο πλαίσιο και του ευρωπαϊκού στόχου για ένταξη τουλάχιστον του 95% των παιδιών (από τεσσάρων ετών μέχρι την ηλικία έναρξης της σχολικής φοίτησης) στην προσχολική εκπαίδευση. Όπως είναι γνωστό είναι και ένα αίτημα δεκαετιών της αριστεράς.
Το πλάνο αυτό θα αρχίσει να υλοποιείται σταδιακά από τον επόμενο Σεπτέμβριο και με πλάνο πλήρους πραγμάτωσης τριών χρόνων, διάστημα στο οποίο θα γίνουν προσλήψεις και κάλυψη της υλικοτεχνικής υποδομής.

Διαμαρτυρίες βρεφονηπιοκόμων

Οι διαμαρτυρίες που εξέφρασαν το προηγούμενο διάστημα βρεφονηπιοκόμοι και εργαζόμενοι στην τοπική αυτοδιοίκηση, εδράζονται κυρίως στο γεγονός ότι μεγάλος όγκος των παιδιών που πηγαίνουν σήμερα στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς είναι τεσσάρων χρόνων και άνω. Οπότε κρίνουν ότι, με τη θέσπιση της 2χρονης υποχρεωτικής φοίτησης στο νηπιαγωγείο, ο αριθμός των παιδιών που θα παραμείνουν στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς θα μειωθεί δραματικά. Όπως, όμως, επισημαίνει το υπουργείο Παιδείας, η απάντηση σε αυτό είναι, πρώτον, ότι δίνεται η δυνατότητα να καλυφθούν οι περίπου 11.000 αιτήσεις γονέων που τα παιδιά τους παραμένουν εκτός δημοτικών παιδικών σταθμών, κυρίως λόγω ηλικίας. Δεύτερον, ότι ανοίγεται πεδίο δόξης λαμπρό για τους αγωγούς της πρώιμης παιδικής ηλικίας να πείσουν έμπρακτα τους γονείς για την αξία και τη χρησιμότητα της προσχολικής αγωγής και να προσελκύσουν ακόμα περισσότερα παιδιά έως τεσσάρων ετών.

Αναβάθμιση σπουδών βρεφονηπιοκόμων

Ταυτόχρονα, αναβαθμίζονται οι σπουδές των λειτουργών που προσφέρουν αγωγή και φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία και εργάζονται σε παιδικούς σταθμούς, αναγνωρίζοντας το εξαιρετικά σημαντικό έργο που επιτελούν. Τα αντίστοιχα Τμήματα στα ΤΕΙ παραδοσιακά ανήκαν στις Σχολές Υγείας. Με αυτό το νομοσχέδιο εντάσσονται στις Σχολές Κοινωνικών Επιστημών. Στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, ιδρύεται το Τμήμα Αγωγής και Φροντίδας στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία που θα εκπαιδεύει βρεφονηπιοκόμους σε πανεπιστημιακό επίπεδο.
Παράλληλα, το υπουργείο Παιδείας αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου με τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε, από τη μια, να αναβαθμιστεί και να ενισχυθεί η λειτουργία των παιδικών-βρεφονηπιακών σταθμών, την ευθύνη λειτουργίας των οποίων έχουν οι Δήμοι, από την άλλη, να αναβαθμιστούν οι υποδομές των νηπιαγωγείων, την ευθύνη λειτουργίας των οποίων έχει το υπουργείο Παιδείας.

Στόχος, περισσότερα παιδιά στην προσχολική αγωγή

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο μέσος όρος γεννήσεων τα τελευταία έτη στην Ελλάδα (2013-2017) είναι περίπου 90.000 ανά έτος. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ οι γεννήσεις παιδιών από 1-4 ετών ανέρχονται στις 276.894 χιλιάδες, ενώ οι θέσεις στους παιδικούς/ βρεφικούς σταθμούς είναι 88.396 χιλιάδες (79.229 στους παιδικούς και 9.167 στους βρεφικούς). Μένουν, δηλαδή, εκτός δομών αγωγής και φροντίδας 188.498 παιδιά ηλικίας 1 – 4 ετών. Είναι γνωστές οι έρευνες που καταδεικνύουν ότι η εκκίνηση της προσχολικής αγωγής από την πρώιμη παιδική ηλικία λειτουργεί αντισταθμιστικά στις άνισες ευκαιρίες που προσφέρουν τα διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα προέλευσης των μαθητών.
Όχι μόνο, λοιπόν, δεν συρρικνώνονται οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί και δεν κινδυνεύουν θέσεις εργασίας, αλλά αντιθέτως, προκύπτει ανάγκη για ίδρυση επιπλέον δομών, προκειμένου να καλυφθεί το σύνολο των παιδιών.