Διευθυντές σχολείων: Πόντιοι Πιλάτοι ή τζιχαντιστές των μνημονίων;

Του Νίκου Αλέτρα*

Η οικονομική κρίση προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες αυτογνωσίας και … αλληλογνωσίας. Τα τελευταία πέντε χρόνια οι Έλληνες γνώρισαν τους εαυτούς τους, τους άλλους και, πολλές φορές, αναγνώρισαν τους εαυτούς τους στους άλλους και … τρόμαξαν. Οι σχέσεις δοκιμάστηκαν, οι αξίες επανεκτιμήθηκαν και οι άνθρωποι έδειξαν τους πραγματικούς τους εαυτούς. Πολύ περισσότερο έδειξαν το πραγματικό τους «είναι» εκείνοι, οι οποίοι κατείχαν ένα αξίωμα. Αναφέρομαι για παράδειγμα, στους διευθυντές των σχολείων.

Στα χρόνια του μνημονίου, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών έπαψε να είναι συνάδελφοι, καθηγητές, φίλοι, άνθρωποι της διπλανής πόρτας και μετετράπησαν-έτσι απλά-σε εκτελεστικά εργαλεία ενός καθεστώτος. Ξέρω…, η λέξη «καθεστώς» είναι αρνητικά φορτισμένη και-προφανώς-παραπέμπει σε εποχές, όπου η δημοκρατία απουσιάζει. Όμως ας μην κρυβόμαστε. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, έχουν καταπατηθεί δημοκρατικές ελευθερίες και με την ανοχή των ιδίων των πολιτών.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι το εξής: ποια είναι η ευθύνη των χαμηλόβαθμων στελεχών της εκπαίδευσης (αναφέρομαι κυρίως στους διευθυντές των σχολικών μονάδων) στη διάλυση των υποδομών και των θεσμών της παιδείας στη χώρα μας. Είναι προφανές ότι αυτή η διάλυση δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την συνέργειά τους. Σχολεία συγχωνεύθηκαν και καταργήθηκαν, εκπαιδευτικοί απολύθηκαν και η εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας (εκτός του ότι καλλιέργησε το έδαφος ώστε η παιδεία να δοθεί βορά στις ορέξεις της αγοράς), πέτυχε να δημιουργήσει ένα κλίμα τρομοκρατίας και φόβου ανάμεσα στις τάξεις των εκπαιδευτικών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διευθυντές των σχολείων απέναντι στις διαμαρτυρίες μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών απαντούσαν αδιάφορα με ένα ανασήκωμα του ώμου τους: «Δε μπορώ να κάνω αλλιώς. Και εγώ δεν συμφωνώ μ’ όσα γίνονται, αλλά τι θέλετε να κάνω;».
Οι διευθυντές των σχολείων, αποτέλεσαν το μακρύ χέρι της καθεστώσας γραφειοκρατικής εξουσίας ώστε να έχουμε, όχι εκπαίδευση αλλά, απλώς μια επίφαση εκπαίδευσης. Το τραγικό είναι ότι τα μεγαλύτερα θύματα αυτών των ενεργειών είναι οι ίδιοι μαθητές οι οποίοι-όντες μάρτυρες τέτοιων κανιβαλικών γεγονότων, διαμόρφωσαν χαρακτήρες σφυρηλατημένους στην υποτέλεια, τη ρουφιανιά και την παιδεία του ατομικισμού. Οι διευθυντές πρωταγωνίστησαν, είτε παριστάνοντας τον Πόντιο Πιλάτο (διαχρονική και πάντα αποτελεσματική αήθης μέθοδος αποφυγής των ευθυνών), είτε παριστάνοντας τους Τζιχαντιστές του μνημονίου, πασχίζοντας να δείξουν στους ανωτέρους τους ότι είναι άξιοι για τη δουλειά που τους ανέθεσαν .Ανάλογα τι ταιριάζει στον καθένα.
Στην περιοχή μας συνέβησαν σημεία και τέρατα στον χώρο των σχολείων. Αναφέρω ως παράδειγμα τη συγχώνευση των σχολείων της Ελασσόνας, με τους διευθυντές να τη στηρίζουν με νύχια και ..κάμερες. Δύο λύκεια πολυπληθούς μαθητικού δυναμικού ενσωματώθηκαν σε ένα τερατώδες σχολείο. Δύο -επίσης πολυπληθή- γυμνάσια, μετετράπησαν σε ένα απέραντο πάρκινγκ μαθητών (το παρασκήνιο αυτών των συγχωνεύσεων παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αφού, υπέρ τους-με θεμιτά και αθέμιτα μέσα-λειτούργησαν, τόσο η προηγούμενη δημοτική αρχή της πόλης, όσο και τα όργανα της ένωσης γονέων της περιοχής).
Υπάρχουν όμως και δύο περιπτώσεις όπου οι συλλογικότητες απέφεραν εξαιρετικά αποτελέσματα. Η πρώτη περίπτωση, αφορά την προγραμματισμένη συγχώνευση των σχολείων των Γόννων (Γυμνάσιο και Λύκειο) με τα σχολεία των Μακρυχωρίου (Γυμνάσιο και Λυκειακές τάξεις). Η δυναμική αντίδραση των κατοίκων της περιοχής, κυρίως των γονέων, οδήγησε στη ματαίωση της συγχώνευσης (οι διευθυντές «παρασύρθηκαν» από την ένταση των κινητοποιήσεων και έτσι δεν τους δόθηκε η ευκαιρία να δείξουν πόσο καλοί και υπάκουοι υπάλληλοι είναι). Η δεύτερη περίπτωση αφορά την προσπάθεια συγχώνευσης του 6ου Δημοτικού σχολείου Λάρισας με το 29ο. Η περίπτωση αυτή αποτελεί μοντέλο συλλογικότητας σε πρωτογενές επίπεδο. Η αντίδραση ήρθε και πάλι από τους συλλόγους γονέων, οι οποίοι με τη δυναμική στήριξη και των διευθύνσεων των δύο σχολείων, κατάφεραν να ανατρέψουν τη σχεδιαζόμενη συγχώνευση, νικώντας κατά κράτος την καθεστώσα εξουσία.
Οι δύο παραπάνω περιπτώσεις συλλογικότητας είναι οι φωτεινές εξαιρέσεις σ’ ένα θεοσκότεινο περιβάλλον, όπου συνήθως κυριαρχούν τα «τέρατα», όμοια μ’ αυτά που αναφέραμε στις περιπτώσεις των σχολείων της Ελασσόνας. Με βάση τα παραπάνω, το ζήτημα που καίει είναι το εξής: θα πρέπει ο διευθυντής να λειτουργεί απλώς ως ένα τυφλό γραφειοκρατικό εργαλείο της καθεστώσας εξουσίας ή θα πρέπει να προάγει τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης μέσα από τη διοίκηση του σχολείου; Ακόμη γεννάται ένα πιο πρακτικό ζήτημα, που όμως έχει τεράστια ηθική σημασία. Αφού επανέλθει η ομαλότητα στον τόπο, όσοι από τους διευθυντές (δηλ. σχεδόν όλοι) υπηρέτησαν τη συγκεκριμένη καταστροφική πολιτική έχουν την ηθική νομιμοποίηση να είναι εκ νέου υποψήφιοι; Και το σημαντικότερο: θα τους επιτραπεί κάτι τέτοιο;

*Ο Νίκος Αλέτρας είναι εκπαιδευτικός και διδάσκει στο ΕΠΑΛ Ελασσόνας

Tags: Αλετράς Tweet

View the discussion thread.