Καφές με... ολίγη Αστερόσκονη!

Το πρώτο ερασιτεχνικό αστεροσκοπείο-καφετέρια, όπου μπορεί κανείς να πιει το καφεδάκι του ή το ποτό του και παράλληλα να ρίξει μια... ματιά στον ήλιο την ημέρα και στον έναστρο ουρανό το βράδυ, λειτουργεί στη Ρόδο, το νησί του φωτός και του θεού Ηλιου. Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Στέργος Μανώλακας, μέλος της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου, θέλοντας να προωθήσει την ιδέα του αστροτουρισμού στην Ελλάδα

Η τοποθεσία

Ο εξοπλισμός του και ο ειδικά διαμορφωμένος αστρόκηπός του εντυπωσιάζουν τους ντόπιους και τουρίστες επισκέπτες, αφού αποδεικνύει ότι το αστεροσκοπείο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι... επαγγελματικό αντί ερασιτεχνικό, προσφέροντας από παρατήρηση ηλιακών εκρήξεων έως και τη δυνατότητα προσομοίωσης ηλιακής έκλειψης. Εξάλλου, η τοποθεσία όπου βρίσκεται είναι ένα έξτρα ατού: σε ένα ύψωμα στην περιοχή Λαδικό, με πανοραμική θέα που κόβει την ανάσα, ένα πραγματικό μπαλκόνι στο Αιγαίο, που αφήνει το βλέμμα να ταξιδέψει ως τον βράχο της ακρόπολης της Λίνδου.

Οι επισκέπτες από νωρίς το απόγευμα μπορούν να παρατηρήσουν τους διαφορετικούς τύπους ηλιακών ρολογιών στον όμορφο αστρόκηπο και να μάθουν πώς λειτουργεί το καθένα από αυτά. Ισως ακόμη κληθούν να χρησιμοποιήσουν τον ίσκιο από το σώμα τους ως ωρολογιακό δείκτη για τον υπολογισμό της ώρας. Παράλληλα, βιώνοντας ζωντανά την εμπειρία της ουρανογραφίας, έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τα ζώδια με την ακριβή θέση που βρίσκονται στον ουράνιο θόλο και να θαυμάσουν την εικόνα μιας τεχνητής έκλειψης ηλίου -πιστή αναπαράσταση της φυσικής έκλειψης- ή να δουν μία στατική γεωγραφική πυξίδα προσανατολισμού.

Ηλιακές εκρήξεις

Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο με ηλιακά τηλεσκόπια δίνεται η δυνατότητα παρατήρησης του εντυπωσιακού φαινομένου των ηλιακών εκρήξεων. Ταυτόχρονα οι επισκέπτες μπορούν να απολαμβάνουν τον καφέ τους, το αναψυκτικό ή το παγωμένο τσάι τους «αρμενίζοντας» νοερά στον μαγευτικό κόλπο του Λαδικού στο νησί που σύμφωνα με τη μυθολογία ανέσυρε από τη θάλασσα με το άρμα του ο θεός Ηλιος.

Οταν ο ουρανός σκοτεινιάσει, αρχίζει ο δεύτερος γύρος εντυπωσιακών παρατηρήσεων, με τον επισκέπτη να «ταξιδεύει» στο Διάστημα μέσα από τα ειδικά τηλεσκοπία: βλέπει τη σελήνη, νεφελώματα και γαλαξίες, τους πλανήτες στη θέση που βρίσκονται τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στον ουρανό, και -αν επιθυμεί- μπορεί να μάθει από τον αστρονόμο τους αστερισμούς.

«Δεν είναι βέβαια το πρώτο ερασιτεχνικό αστεροσκοπείο στη χώρα, είναι όμως πρώτο ερασιτεχνικό αστεροσκοπείο σε καφετέρια» λέει στην «Espresso της Κυριακής» ο Στέργος Μανώλακας, γνωστός ερασιτέχνης αστρονόμος στη Ρόδο, ο οποίος ξεκίνησε την προσπάθεια της δημιουργίας του πρωτότυπου χώρου πριν από δύο χρόνια, κατορθώνοντας τελικά να κάνει το χόμπι του επάγγελμα. Ο ίδιος μας διαβεβαιώνει ότι δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις για να χρησιμοποιήσει κανείς τα όργανα ή να παρατηρήσει ό,τι απλώνεται πάνω από το κεφάλι του. «Την καφετέριά μου την ονόμασα Astronomy Cafe και παρέχει ακριβώς αυτό που λένε οι λέξεις, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Στον αστρόκηπο, που είναι σαν εκθεσιακός υπαίθριος χώρος, υπάρχουν διάφορα αστρονομικά εκθέματα: ηλιακά ρολόγια, πυξίδες, αστερισμοί και μέσα εκεί υπάρχει και το αστεροσκοπείο που χρησιμεύει για βραδινή παρατήρηση του ουρανού. Από την άλλη, τα πρωινά υπάρχει ένας σκοτεινός θάλαμος που είναι κατάλληλος για την παρατήρηση του ήλιου».

Το Astronomy cafe ξεκίνησε πέρυσι τη λειτουργία του και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς γέμισε πολλές φορές με μαθητές, καθώς τα σχολεία του νησιού συμπεριλαμβάνουν τον Ιππαρχο στις πολιτιστικές εκδρομές τους. «Τους ετοιμάζω και σε Power Point μια παρουσίαση σχετικά με το θέμα αναλόγως με την ηλικία των παιδιών και κάνουμε την παρατήρηση του ήλιου από τον σκοτεινό θάλαμο. Τα παιδιά φεύγουν εκστασιασμένα και νομίζω ότι ο χώρος αυτός μπορεί να γίνει κίνητρο δημιουργίας πολλών μελλοντικών ερασιτεχνών αλλά και επαγγελματιών αστρονόμων» λέει ο Στέργος Μανώλακας, που ετοιμάζει για το επόμενο σχολικό έτος επαφές με τα σχολεία και των γύρω νησιών. Στον αστρόκηπο, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει και το άγαλμα του Ιππάρχου του Ρόδιου, αστρονόμου, γεωγράφου, χαρτογράφου και μαθηματικού, που θεωρείται ο πατέρας της αστρονομίας. Η υδρόγειος σφαίρα που κρατά στους ώμους του φέρει σκαλισμένο έναν χάρτη του ουρανού (τον περίφημο αστρικό χάρτη του Ιππάρχου).

Η παραλία του Αντονι Κουίν

Στον ειδικά διαμορφωμένο θόλο με διάμετρο 2,5 μέτρα είναι εγκατεστημένο ένα κατοπτρικό τηλεσκόπιο Schmidt - Cassegrain 8″ (203mm) εστιακής απόστασης F 2032 mm με εστιακό λόγο f/10 και ένα διοπτρικό ED80 ProSeries διαμέτρου 80mm και εστιακής απόστασης 600mm με εστιακό λόγο f/7.5. Τα αστρονομικά προγράμματα πλανηταρίου, όπως το Celestia, Stellarium, έρχονται να συμπληρώσουν το παζλ μιας αξέχαστης αστρονομικής παρατήρησης. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να μεταβεί εκεί μέσα από το Φαληράκι με κατεύθυνση το μοναστήρι Προφήτη Αμώς. Φτάνοντας εκεί, θα στρίψει αριστερά για να φτάσει στο Astronomy Cafe, πάνω από την παραλία που οι ντόπιοι πλέον ονομάζουν Αντονι Κουίν, προς τιμήν του ηθοποιού, αφού εκεί γυρίστηκε το 1961 μέρος της ταινίας «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», ενώ στη συνέχεια ο ορμίσκος του παραχωρήθηκε από το ελληνικό κράτος.

Το έξυπνο ταξιδιωτικό trend!

Η προνομιούχα ιδέα του Στέργου Μανώλακα να δώσει την ευκαιρία στους επισκέπτες του νησιού να ζήσουν την παρατηρησιακή αστρονομία ζωντανά, με όργανα αστεροσκοπείου και οδηγό έναν ιδιαίτερα έμπειρο ερασιτέχνη αστρονόμο είναι στηριγμένη στη νέα ταξιδιωτική τάση, τον αστροτουρισμό (διεθνώς χρησιμοποιείται η ελληνική λέξη astrotourism), που αναπτύσσεται ταχύτατα σε πολλές χώρες. «Στόχος μου είναι να προωθήσω την ιδέα του αστροτουρισμού που είναι άγνωστη στην Ελλάδα» λέει ο ίδιος. Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο ολοκλήρωσε την προσπάθειά του προσθέτοντας και δωμάτια φιλοξενίας για όσους θέλουν να κάνουν μακρόχρονη παρατήρηση. «Με τον αστροτουρισμό ασχολούνται χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο και δυστυχώς στη χώρα μας με τον καθαρό ουρανό και την ηλιοφάνεια δεν το έχουμε αγγίξει καθόλου, ενώ θα μπορούσαμε να προσελκύσουμε χιλιάδες νέους τουρίστες». Υπάρχουν χώρες που έχουν ξεκινήσει οργανωμένη προσπάθεια με πολύ άμεσα αποτελέσματα, με πιο πρόσφατο και προσοδοφόρο παράδειγμα τη Χιλή που διαφημίζεται τελευταία ως η χώρα διοργάνωσης «αστρονομικού σαφάρι». Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι στην περιοχή Vikuna της Χιλής, που αναπτύσσεται συστηματικά εδώ και δύο χρόνια ο αστροτουρισμός, πέρυσι έφτασαν 150.000 «αστροτουρίστες»!

Εύα Παπαδάτου