Με μέτρο τα φεστιβάλ

Αυτή την εβδομάδα θα κινηθούμε με γνώμονα τα φεστιβάλ κινηματογράφου και ειδικότερα με ταινίες που σάρωσαν τα βραβεία, όπου και αν προβλήθηκαν, και αποτέλεσαν αφετηρία συζητήσεων για κοινό και κριτικούς.

από τη Μαρίτα Μελέτη

Πιο αναλυτικά:

Χωρίς Μέτρο (Whiplash)

Λεζάντα: (Δραματική, 2014, Διάρκεια: 106′) Αμερικανική ταινία σε σκηνοθεσία του Ντάμιεν Σαζέλ, με τους Μάιλς Τέλερ, Τζέι Κέι Σίμονς και Πολ Ράιζερ.

Η μεγάλη έκπληξη του περσινού Φεστιβάλ Σάντανς ήταν μια ιστορία μουσικής ενηλικίωσης

γυρισμένη σε 19 ημέρες, η οποία απέσπασε το μεγάλο βραβείο του Διαγωνιστικoύ Τμήματος, όσο και το βραβείο κοινού. Συνέχισε τη φεστιβαλική της πορεία περνώντας από το Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών των Καννών, κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα β΄ αντρικού ρόλου για τον Τζέι Κέι Σίμονς και μέτρησε πέντε οσκαρικές υποψηφιότητες (καλύτερη ταινία, διασκευασμένο σενάριο, β΄ αντρικός ρόλος, μοντάζ και ηχητικό μιξάζ). Λογικό, καθώς πρόκειται για ένα εκρηκτικό μουσικο-κινηματογραφικό σόλο, το οποίο δεξιοτεχνικά εκμοντερνίζει μια πολυχρησιμοποιημένη δραματική συνταγή κι έναν εντελώς αμερικανικό τρόπο σκέψης. Αυτήν την αντιπαράθεση του αυστηρού καθηγητή και του ταλαντούχου, αλλά ανυπότακτου μαθητή, βασισμένη στην άποψη οτι ο μόνος τρόπος για να πετύχεις στη ζωή είναι να υποφέρεις μέχρι να ματώσεις.

Στην υπόθεση τώρα: Ο νεαρός Άντριου είναι ένας φιλόδοξος ντράμερ της τζαζ, που φοιτά σε ένα απαιτητικό μουσικό κολέγιο του Μανχάταν, ένα από τα καλύτερα της χώρας. Ζώντας με τον πατέρα του, ο οποίος είναι και ο καλύτερός του φίλος, ονειρεύεται μια σπουδαία καριέρα μουσικού. Αρχίζει, μάλιστα, να τη βλέπει μπροστά του, όταν ο Τέρενς Φλέτσερ, ένας τελειομανής και απίστευτα απαιτητικός καθηγητής, τον επιλέγει ως μέλος της πολυβραβευμένης μπάντας του. Όταν, όμως, αρχίσουν οι πρόβες, η ακραία, σαδιστική συμπεριφορά του Φλέτσερ θα τον σπρώξει στα όριά του, οδηγώντας τον έτσι σε απόλυτο ψυχολογικό αδιέξοδο.

Οι Τζέι Κέι Σίμονς και Μάιλς Τέλερ μονομαχούν μέχρι τελικής πτώσης πάνω από τις νότες του «Whiplash» και του «Caravan», μετατρέποντας τις παρτιτούρες τους σε μια θεαματική αρένα διεκδίκησης της μουσικής εξουσίας. Με ένα αριστοτεχνικό μοντάζ κι έναν σταθερό σκηνοθετικό ρυθμό, ο Ντάμιεν Σαζέλ μπορεί να δικαιώνει την προτεσταντική οδό του πόνου προς το happy end κάθε success story, είναι όμως αρκετά ευφυής ώστε να χωρέσει σε αυτό τον Γολγοθά μερικές εύστοχες παρατηρήσεις για το αληθινό καλλιτεχνικό πάθος, την αμερικανική κοινωνία της ανταγωνιστικότητας ή τη νοσταλγική προσκόλληση σε κενούς μύθους. Για να το κάνει, αναγκάζεται να τραβήξει την πλοκή και τους χαρακτήρες στα δραματικά τους άκρα, επιστρατεύοντας ακόμη κι εύκολες μελοδραματικές συμπτώσεις. Παραδίδει, όμως, ένα απόλυτα και ακαταμάχητα μελωδικό δράμα χαρακτήρων, σημείο αναφοράς για το μοντέρνο ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά.

Χειμερία Νάρκη (Kis Uykusu/Winter Sleep)

Λεζάντα: (Δραματική, 2014, Διάρκεια: 196′) Τούρκικη ταινία, σε σκηνοθεσία Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, με τους Χαλούκ Μπιλγκινέρ, Μελίσα Σοζέν και Ντεμέτ Ακμπάγκ.

Σαν άρχοντας απομονωμένου σαιξπηρικού βασιλείου, ο Αϊντίν είναι κληρονόμος μεγάλης ιδιοκτησίας στην τουριστική περιοχή του Γκέρεμε της Καππαδοκίας και ιδιοκτήτης ενός μικρού ξενοδοχείου με το όνομα «Οθέλλος», στο οποίο διαμένει με την πολύ νεαρότερη σύζυγό του και την αδερφή του, η οποία προσπαθεί να συνέλθει από ένα επώδυνο διαζύγιο. Διανοούμενος, πρώην ηθοποιός, αρθρογράφος κι επίδοξος συγγραφέας, αρέσκεται σε διαλογικές συζητήσεις με τους οικείους του ή τους λιγοστούς επισκέπτες του, επιδεικνύοντας πάντα την αυτάρεσκη ευφυΐα του. Περιτριγυρισμένος από ένα απολιθωμένο, άγριο και μοναδικά γραφικό τοπίο, ο Αϊντίν είναι βυθισμένος σε διαρκή χειμερία νάρκη. Στη διάρκεια ενός χειμώνα θα αναγκαστεί να έρθει αντιμέτωπος με την αληθινή ζωή, αλλά και τον πραγματικό εαυτό του σε ένα διαλογικό, πικρό, θεατρικής δομής και υψηλής κινηματογραφικής τεχνικής πολυεπίπεδο ψυχολογικό δράμα, βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών.

Ο Αϊντίν καυστικός σχολιαστής της καθημερινότητας, είναι στην πραγματικότητα εντελώς αποκομμένος από την αληθινή ζωή, ικανός να αποστομώσει κάθε­ συνομιλητή του, ανίκανος όμως να επικοινωνήσει πραγματικά με κάθε συνάνθρωπό του. Με τσεχοφική δραματουργική επιδεξιότητα, καθώς το σενάριο στηρίζεται σε μια σειρά θεατρικών και διηγημάτων του Ρώσου συγγραφέα, ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν ζωγραφίζει το γεμάτο συναισθηματικές αντιφάσεις πορτρέτο του, αυτό ενός πνευματικού φεουδάρχη, εκπροσώπου μιας­ νοοτροπίας, η οποία έχει αρχίσει πλέον να περνά στο ιστορικό παρελθόν. Παράλληλα συνδέει διακριτικά την όλη συμπεριφορά του ήρωα με την κοινωνική θέση και την οικονομική άνεσή του, φέρνοντας έτσι στο προσκήνιο τις ταξικές αντιθέσεις, μαζί και τις ηθικές αξίες, οι οποίες τη συντηρούν, αλλά και την ενισχύουν.

Ο άνθρωπος, ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμός του. Οι πολύπλευρες εξαρτήσεις τους αναπτύσσονται μέσα από ένα οικογενειακό δράμα δωματίου, βασισμένο εκ πρώτης όψεως στους σχοινοτενείς διαλόγους των πρωταγωνιστών. Ο Τσεϊλάν τους δια­ποτίζει με υποδόριο, πικρό χιούμορ και λογοτεχνικά αποσπάσματα, από Τσέχοφ, φυσικά, μέχρι Σαίξπηρ και Τολστόι, αντιπαραβάλλοντας αυτά που εννοούν και υπονοούν οι ήρωες με μια αριστουργηματικά ζυγισμένη σκηνοθεσία-σχόλιο και αποκαλύπτοντας έτσι έναν κόσμο δαιδαλωδών προθέσεων και αμφίσημων κινήτρων: Τον κόσμο μας.

Χωρίς να απαλλάσσεται εντελώς από μια ωραιοπάθεια που χαρακτηρίζει­ το στιλ του, βαρύς μα εντυπωσιακά πολυδιάστατος και πραγματικά βαθυστόχαστος, ο Τσεϊλάν σκέφτεται διαλεκτικά, δουλεύει πάνω στις ψυχολογικές, φιλοσοφικές και πολιτικές αντιθέσεις και μαγεύει με τη συνθετική δύναμη των κάδρων του. Ρεαλιστής και ταυτόχρονα συμβολικός, επιβάλλει το απαιτητικό προσωπικό κινηματογραφικό στιλ του και υπογράφει άλλη μία πολυδιάστατη μελέτη της αντιφατικής, ταραγμένης και πολύπαθης ανθρώπινης συνείδησης, η οποία δίκαιως βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών.

Προσεχώς

Οι πενήντα αποχρώσεις του Γκρι

Με 100.000.000 πωλήσεις και μετάφραση σε 52 γλώσσες, η τριλογία της Βρετανίδας συγγραφέα Ε.Λ. Τζέιμς έγινε το βιβλίο που σημείωσε παγκοσμίως τις πιο γρήγορες πωλήσεις όλων των εποχών. Η σεξουαλική αφύπνιση της φοιτήτριας Άννα Στιλ στα χέρια του επιτυχημένου επιχειρηματία Κρίστιαν Γκρέι έχει περιγραφεί ως ένα αδικαιολόγητα κακό βιβλίο, αλλά είναι έτοιμο να βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες με τους Ντακότα Τζόνσον και Τζέιμι Ντόρναν στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Kingsman: Η Μυστική Υπηρεσία

Αγγλική χιουμοριστική περιπέτεια, που αφορά την στρατολόγηση στην ομώνυμη μυστική οργάνωση πρακτόρων του απείθαρχου, πολλά υποσχόμενο νεαρού Γκάρι «Έγκσι» Άνγουιν, αναθέτοντας την εκπαίδευσή του στον υπέρκομψο βετεράνο κατάσκοπο Χάρι Χαρτ. Μέχρι που μια απρόσμενη παγκόσμια απειλή τους αναγκάζει να αναλάβουν δράση.