Εκδηλώσεις για τα 103 χρόνια από την εξέγερση των αγροτών στο Κιλελέρ

Διήμερες εκδηλώσεις με αφορμή τη συμπλήρωση 103 ετών από την εξέγερση των Θεσσαλών αγροτών, στο Κιλελέρ το 1910, διοργανώνουν η Περιφέρεια Θεσσαλίας και ο Δήμος Κιλελέρ αυτό το Σαββατοκύριακο (30-31 Μαρτίου). Ο εορτασμός ξεκίνησε το Σάββατο με ενημερωτική ημερίδα στο χώρο του παλαιού δημαρχείου Κιλελέρ και ολοκληρώνεται την Κυριακή με την τέλεση επιμνημόσυνης δέησης στη μνήμη των πεσόντων αγροτών, στο χώρο του Μνημείου.

Κάλεσμα στους αγρότες,

τους κτηνοτρόφους και τους φορείς τις Θεσσαλίας να συμμετέχουν στις διήμερες εκδηλώσεις μνήμης στο Κιλελέρ απηύθυναν ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κ. Αγοραστός, η αντιπεριφερειάρχης Λάρισας κ. Ρένα Καραλαριώτου και ο πρόεδρος της ΠΕΔ και δήμαρχος Κιλελέρ Ρίζος Κομήτσας, σε συνέντευξη τύπου που δόθηκε στην αίθουσα του περιφερειακού συμβουλίου.

Όπως ανέφερε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός: «Το Σάββατο 30 και την Κυριακή 31 Μαρτίου γιορτάζουμε την 103η επέτειο από την εξέγερση των αγροτών. Πρόκειται για την σημαντικότερη επέτειο για τον αγροτικό κόσμο, η οποία διοργανώνεται σε μια δύσκολη περίοδο, αλλά και σε μια περίοδο όπου οι ελπίδες για ανάκαμψη στηρίζονται κατά πολύ στον πρωτογενή τομέα.

Εδώ και δυο χρόνια έχουμε αλλάξει τον τρόπο εορτασμού, καθώς μαζί με τις εκδηλώσεις στο Μνημείο την Κυριακή, διοργανώνουμε και μια θεματική ημερίδα το Σάββατο, η οποία πραγματεύεται τις σημερινές ανάγκες και τα προβλήματα των αγροτών και των κτηνοτρόφων.

Φέτος για πρώτη φορά η ημερίδα διοργανώνεται σε συνεργασία με το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, και έχει σαν θέμα «Νέα ΚΑΠ 2014-2020, Εφαρμογή-Προβλήματα-Προοπτικές».

Όπως είναι γνωστό από τον επόμενο χρόνο ξεκινά η νέα πολιτική στον αγροτικό τομέα και είναι ανάγκη να είμαστε έτοιμοι ώστε να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα και τις προκλήσεις που παρουσιάζονται. Όχι μόνο εμείς, αλλά και εκείνοι που μας εκπροσωπούν ως χώρα στις αρμόδιες επιτροπές, στην Ευρώπη, στο Ευρωκοινοβούλιο, καθώς και οι εκπρόσωποι του Υπουργείου, οι οποίοι διαπραγματεύονται τα προβλήματα αλλά και την νέα κοινή αγροτική πολιτική.

Καλούμε όλους ανεξαιρέτως, όσοι ενδιαφέρονται για το θέμα και όλους όσοι έχουν να προσθέσουν κάποιον προβληματισμό να παρευρεθούν στις εργασίες της ημερίδας. Είναι μια ανοιχτή διαβούλευση, τα αποτελέσματα της οποίας θα διαχυθούν παντού, και θα κοινοποιηθούν σε εκείνους που παίρνουν τις αποφάσεις.

Στέλνουμε το μήνυμα εδώ απ’ την αγροτική Θεσσαλία, ότι η νέα κοινή αγροτική πολιτική θα πρέπει να είναι ομογενής για να μπορεί να έχει και την ιδιαίτερη και την προστιθέμενη άξια στον άνθρωπο, στο προϊόν, στην εθνική οικονομία».

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία

Αιματηρά επεισόδια, που συνέβησαν στις 6 Μαρτίου 1910 και εντάσσονται στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία, παρότι έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο στην Λάρισα, πήραν το όνομά τους από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), από το οποίο δόθηκε το έναυσμα. Η επέτειος αυτή τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της.

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επαύριο της ένταξης της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1881. Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι τσιφλικάδες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Το λάθος των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής ήταν ότι εφάρμοσαν το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα, παραγνωρίζοντας τα δικαιώματα των κολίγων, βάσει του οθωμανικού δικαίου.

Επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες είχαν μόνο το δικαίωμα εισπράξεως των προσόδων επί των μεγάλων εκτάσεων που κατείχαν, ενώ οι κολίγοι είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (επί της γης, των οικιών, των δασών και των βοσκοτόπων). Με τη νέα κατάσταση, οι έλληνες πλέον τσιφλικάδες, που διαδέχθηκαν τους οθωμανούς, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου.

Οι κολίγοι διεκδίκησαν μαχητικά την επαναφορά των πραγμάτων στο προηγούμενο καθεστώς, ενώ έθεταν και θέμα απαλλοτριώσεων. Ο εκσυγχρονιστής Χαρίλαος Τρικούπης, που κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή, ήταν αντίθετος με τη διανομή της γης στους κολίγους, γιατί δεν ήθελε να χάσει τους ξένους επενδυτές και την εισροή νέων κεφαλαίων στην Ελλάδα.

Η κατάσταση άλλαξε δραματικά στην αυγή του 20ου αιώνα, με την ίδρυση των πρώτων αγροτικών συλλόγων σε Λάρισα, Καρδίτσα και Τρίκαλα. Με τη βοήθεια φωτισμένων αστών της εποχής, οι κολίγοι υιοθέτησαν σύγχρονες μορφές πάλης (μαζικές κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια στις μεγάλες πόλεις, ψηφίσματα σε Κυβέρνηση, Βουλή και Βασιλιά κ.ά.).

Η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα από όργανο των τσιφλικάδων το 1907 χαλύβδωσε το αγωνιστικό τους φρόνημα.

Mαρίνος Αντύπας ο δάσκαλος των φτωχών

Ο Μαρίνος Αντύπας γεννήθηκε στο χωριό Φερδινάτα της περιοχής Πυλάρου στην Κεφαλονιά το 1872 από μικροαστούς γονείς. Η επαφή μου με τα γράμματα αλλά και με τα φτωχά εργατικά στρώματα του νησιού, τον κατέστησαν ευαίσθητο στην ανθρώπινη φτώχεια της οποίας τα ταξικά αίτια κατανόησε πλήρως μεγαλώνοντας. Αποφοίτησε το 1897 από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά την διάρκεια των σπουδών του ήρθε σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες του Όουεν και του Σεν Σιμόν, που των διαπότισαν και των ενέπνευσαν βαθύτατα. Είναι εδώ που θα μπορέσει να απαντήσει σε όλα αυτά τα ανθρώπινα προβλήματα που τον απασχόλησαν τόσο καιρό. Ο Μαρίνος Αντύπας ασπάζεται τον σοσιαλισμό και ξεκινά πρωτοπόρος τους ταξικούς αγώνες για την ισότητα και την πρόοδο όπως και ο ίδιος έλεγε.

Κατά τα φοιτητικά του χρόνια και αργότερα, οργανώνει πορείες και συγκεντρώσεις με τον εργατικό και φοιτητικό κόσμο για τις οποίες διώκεται, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Με παρέμβαση των δικών του τελικά θα αποφυλακιστεί και θα επιστρέψει στην Κεφαλονιά.

Το 1906, ο Μαρίνος Αντύπας επιχειρεί να εκλεγεί ως βουλευτής Κεφαλονιάς στην περιοχή Κρανιάς, με το νεοϊδρυθέν Κόμμα Σοσιαλιστών. Η εκλογική του μάχη δεν θα καρποφορήσει καθώς το πολιτικό σκηνικό του νησιού βρίσκεται ήδη κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των μεγαλοτσιφλικάδων και των κοντέδων του νησιού. Παρόλα αυτά ο Αντύπας θα λάβει περί τους 480 ψήφους, ποσό αρκετά μεγάλο δεδομένης της τρομοκρατίας και του γκρίζου κλίματος που ασκούσε η αστική τάξη στο νησί.

Μετά την εκλογική του αποτυχία, ο Μαρίνος Αντύπας αποφασίζει, με παραίνεση και της οικογένειάς του, να εργαστεί στην διαχείριση των κτημάτων του θείου του Γεωργίου Σκιαδαρέση στην Θεσσαλία. Εκεί ο Αντύπας βρίσκεται αντιμέτωπος με την τραγική κατάσταση των υποσιτισμένων και φτωχών κολίγων, που εργάζονται σαν σκλάβοι στα κτήματα των μεγαλοτσιφλικάδων. Όμως δεν μένει με τα χέρια σταυρωμένα. Αμέσως αναλαμβάνει να δημιουργήσει αγροτικούς συνδέσμους και να παρακινήσει τις αγροτικές μάζες που υποφέρουν να πάρουν την ζωή τους στα χέρια τους. Σύντομα ο Αντύπας θα βρεθεί απέναντι στους μεγαλοτσιφλικάδες που δυσαρεστούνται από τα φλογερά του κηρύγματα σε όλη την ύπαιθρο. Ο θείος του προσπαθεί να τον σταματήσει τάζοντάς του χρήματα και ένα καλό μέλλον. Εκείνος μένει ακλόνητος, σταθερά πλάι στην φτωχή αγροτιά.

Ο Μαρίνος Αντύπας διατρέχει τα χωριά του θεσσαλικού κάμπου και κινητοποιεί τους αγρότες για τα δίκαιά τους, με αποκορύφωμα το συλλαλητήριο στο Λασποχώρι στις αρχές του 1907. Οι αγρότες τον φωνάζουν «δάσκαλο». Οι τσιφλικάδες της Θεσσαλίας, βλέποντας πως με κανένα μέσο δεν μπορούν να τον κάμψουν, αποφασίζουν τη δολοφονία του στις 8 Μαρτίου 1907 στον Πυργετό Λάρισας. Ηθικός αυτουργός ο μεγαλοτσιφλικάς Ιωάννης Κυριακός. Οι τελευταίες λέξεις του Μαρίνου Αντύπα ήταν: «Ισότης, Αδελφότης, Ελευθερία». Η δολοφονία του προκαλεί λαϊκές εκδηλώσεις και αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα και σηματοδοτεί ιστορικά την αυγή της ανόδου το αγροτικού κινήματος.

Ο Μαρίνος Αντύπας υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους ήρωες της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Η δράση του υπήρξε ευρεία και πολύμορφη. Ο Αντύπας οργάνωσε τα πρώτα εργατικά και φοιτητικά συλλαλητήρια, τις πρώτες σοσιαλιστικές λέσχες, τους πρώτους αγροτικούς συνδέσμους και σωματεία και τέλος στοιχειοθέτησε ένα από τα πιο πρωτοπόρα εργατικά προγράμματα της εποχής, που ανάμεσα σε άλλα πρότεινε τα εξής:

· Καθορισμό ημερομισθίου

· Καθορισμό πάγιου ωραρίου (9 ωρών)

· Δημιουργία συνταξιοδοτικών ταμείων

· Δημιουργία ταμείων ανικανότητας, αναπηρίας και περίθαλψης

· Θεσμοθέτηση αποζημίωσης για τραυματισμούς και εργατικά ατυχήματα.