Είναι όντως “super”, τα «σουπερ-τρόφιμα»;

Η έννοια του σουπερ-τροφίμου είναι αρκετά δημοφιλής στον τομέα των τροφίμων και της υγείας. Τα μέσα ενημέρωσης βρίθουν αναφορών για υπερ-υγιεινά τρόφιμα: από τα μύρτιλλα και το παντζάρι έως το κακάο και το σολομό. Οι αναφορές αυτές ισχυρίζονται ότι αντανακλούν τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, και μας διαβεβαιώνουν ότι τρώγοντας αυτά τα τρόφιμα ο οργανισμός μας θα πάρει την ενίσχυση που χρειάζεται για να «απομακρύνει» τις ασθένειες και το γήρας.

Πιο συγκεκριμένα, τα μύρτιλλα είναι από τα πιο δημοφιλή σουπερ-τρόφιμα, και έχουν συχνά μελετηθεί από τους επιστήμονες ως προς τις ιδιότητές

τους σε σχέση με την υγεία. Οι υψηλές συγκεντρώσεις των μύρτιλλων σε κάποια αντιοξειδωτικά φυτικά συστατικά, ειδικότερα στις λεγόμενες ανθοκυανίνες, έχουν αναφερθεί ότι αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του παχέος εντέρου στον άνθρωπο, ακόμα και ότι τα καταστρέφουν. Τα μύρτιλλα είναι, επίσης, πλούσια σε άλλα αντιοξειδωτικά, τα οποία έχει φανεί σε ποντίκια ότι εμποδίζουν και αναστρέφουν τη σχετική με την ηλικία έκπτωση της μνήμης.

Άλλα τρόφιμα που έχουν λάβει το χαρακτηρισμό των σουπερ-τροφίμων περιλαμβάνουν τα μούρα açaí και το ρόδι. Ο πολφός των μούρων açaí έχει φανεί να έχει δυνητικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, αν και οποιοδήποτε πιθανό όφελος για την υγεία θα πρέπει να εξακριβωθεί στους ανθρώπους. Μελέτες με χυμό ροδιού υποδεικνύουν ότι μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση βραχυχρονίως, καθώς και να μειώσει το οξειδωτικό στρες σε υγιή άτομα, δηλαδή επιδρά σε δύο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου.

Κατά αντιστοιχία με το χυμό ροδιού, και το παντζάρι έχει προταθεί ως σουπερ-τρόφιμο για την καρδιά. Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι τα υψηλά επίπεδα νιτρικών ενώσεων που περιέχει μετατρέπονται από τον οργανισμό σε μονοξείδιο του αζώτου, το οποίο μεταξύ άλλων του λειτουργιών, έχει φανεί να μειώνει την αρτηριακή πίεση και την τάση θρόμβωσης του αίματος στους ανθρώπους. Ομοίως, το κακάο έχει θεωρηθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και αυξάνοντας την ελαστικότητα των αιμοφόρων αγγείων. Η επίδραση αυτή αποδίδεται στην υψηλή περιεκτικότητά του στα συστατικών που ονομάζονται φλαβονοειδή. Τέλος, ο σολομός έχει καταγραφεί πολλές φορές στις λίστες των σουπερ-τροφίμων, εν μέσω των αυξανόμενων στοιχείων ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα στο σολομό, και τα άλλα λιπαρά ψάρια, μπορεί να αναστέλλουν τα καρδιαγγειακά προβλήματα σε άτομα με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο, καθώς και να βελτιώνουν τον πόνο των αρθρώσεων σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Ο αντίλογος

Ωστόσο, οι συνθήκες υπό τις οποίες μελετώνται τα τρόφιμα στο εργαστηριακό περιβάλλον είναι συνήθως πολύ διαφορετικές από τον τρόπο με τον οποίο καταναλώνονται κανονικά τα τρόφιμα αυτά στην καθημερινή ζωή. Ένα κύριο χαρακτηριστικό των ερευνών στον τομέα αυτό είναι η τάση για τη μελέτη πολύ υψηλών επιπέδων των εκάστοτε θρεπτικών συστατικών. Οι ποσότητες αυτές συνήθως δεν είναι ρεαλιστικά επιτεύξιμες στο πλαίσιο μιας συμβατικ