Χ. Καφαντάρη: Ανάπτυξη συμβατή με το περιβάλλον

Συνέντευξη στον Στράτο Ιωακείμ ([email protected])

Η βουλευτής Β’ Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Χαρά Καφαντάρη μιλά στην «Αττική Freepress» για τα σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το λεκανοπέδιο και όχι μόνο. Αν και νεοεκλεγείσα, έχει να επιδείξει πλούσια συνδικαλιστική, αυτοδιοικητική και κινηματική δράση. Είναι πτυχιούχος γεωλόγος και μέλος της Ειδικής

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, μάς αποκαλύπτει πως στο πρόγραμμα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι «η μείωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης στα προηγούμενα επίπεδα, η μείωση των φόρων στο φυσικό αέριο, η πάταξη της λαθρεμπορίας καυσίμων και το πάγωμα των αυξήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ». Η κα Καφαντάρη μάς μιλά επίσης για το φαινόμενο της αιθαλομίχλης, τους ελεύθερους χώρους, την παράνομη υλοτομία, τη διαχείριση των απορριμμάτων και άλλα ενδιαφέροντα θέματα…

Τα αποτελέσματα από την πρόσφατη σύνοδο στη Ντόχα του Κατάρ για την κλιματική αλλαγή ήταν απογοητευτικά. Προς ποια κατεύθυνση πρέπει να στραφούν οι «ισχυροί του πλανήτη», ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου;

«Είναι αλήθεια πως είναι πλέον αναμφισβήτητες οι συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής. Παρ’ όλες τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τη σοβαρότητα και το επείγον του προβλήματος, οι απρόθυμες και άβουλες κυβερνήσεις δεν βοήθησαν στη σύναψη μιας αξιοπρεπούς δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα. Τα αποτελέσματα της 18ης Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ είναι πενιχρά. Είναι φανερό ότι η περιβαλλοντική κρίση συμπυκνώνει όλες τις αντιφάσεις ενός στρεβλού αναπτυξιακού προτύπου που κυριάρχησε στον σύγχρονο κόσμο. Μία αριστερή και οικολογική οπτική της κλιματικής κρίσης, που θα περιλαμβάνει ένα νέο πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης και κινηματικές δράσεις σε τοπικό και σε διεθνές επίπεδο, μπορεί να δώσει διέξοδο. Ο προσανατολισμός των οικονομιών με βάση, όχι το αόρατο χέρι της αγοράς που θα λύσει αυτομάτως όλα τα προβλήματα, αλλά την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών στο πλαίσιο μιας βιώσιμης και αειφόρου ολοκληρωμένης ανάπτυξης είναι πιο αναγκαίος και πιο επίκαιρος από ποτέ».

Τα επίπεδα αιθαλομίχλης έχουν ανέβει σε δυσθεώρητα επίπεδα. Οι τιμές των μικροσωματιδίων στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες πόλεις της χώρας ξεπερνούν κάθε προηγούμενο. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο;

«Η εμφάνιση του φαινομένου της αιθαλομίχλης δεν είναι κάτι που έχουμε να αντιμετωπίσουμε πρώτη φορά. Θα πρέπει όμως να μας προβληματίσει σοβαρά η επιδείνωση του φαινομένου, γεγονός που για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει να κάνει με την αναποτελεσματική πολιτική της κυβέρνησης. Η εξίσωση του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης με αυτό του κίνησης και η αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, η κατάργηση του μέτρου της απαγόρευσης των πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα, η νομιμοποίηση των κεντρικών καυστήρων πέλετ που δεν συνοδεύτηκε από τα απαραίτητα μέτρα ελέγχου των προδιαγραφών, είναι όλοι παράγοντες που προκάλεσαν την έξαρση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η εξομάλυνση της κατάστασης μπορεί να έρθει μέσα από συνδυασμό δράσεων και πρωτοβουλιών, που θα περιλαμβάνει: τη μείωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης, τη βελτίωση της ποιότητάς του, την ανάπτυξη των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ιδιαίτερα των μέσων σταθερής τροχιάς), την επαναφορά της απαγόρευσης της πετρελαιοκίνησης στα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς και την πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων, ειδικά του ναυτιλιακού πετρελαίου».

Η παράνομη υλοτομία εκτός από τα δάση της χώρας «κατατρώει» ακόμα και τα αστικά πάρκα. Το όρος Αιγάλεω και άλλοι ορεινοί όγκοι του λεκανοπεδίου αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα. Μάλιστα, το γεγονός αυτό παραπέμπει στην εποχή της κατοχής. Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η λαθροϋλοτομία; Τι προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ;

«Κατ’ αρχάς θα λέγαμε ότι ο Υμηττός μας αποψιλώθηκε δύο φορές στην ιστορία. Μια φορά στον Πελοποννησιακό πόλεμο και μια φορά στην Κατοχή, που ο κόσμος έκοβε δένδρα για να ζεσταθεί. Να μη ζήσουμε για τρίτη φορά την καταστροφή του. Κατ αρχάς, οι μνημονιακές πολιτικές που ακολουθούνται πρέπει να ανατραπούν. Παράλληλα, εκτός από την μείωση των φόρων στο πετρέλαιο θέρμανσης και το φυσικό αέριο, πρέπει να ληφθούν μέτρα όπως:

• Ανάπτυξη και προστασία δασών, περιαστικών δασών και ελεύθερων χώρων.

• Ουσιαστική αναβάθμιση και ενίσχυση των δασικών υπηρεσιών.

• Έλεγχος των σημείων πώλησης για τον εντοπισμό προϊόντων λαθροϋλοτομίας με στόχο και την ελαχιστοποίηση του φαινομένου».

Η εξίσωση του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης με το κίνησης δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και δημιούργησε περισσότερα προβλήματα απ' όσα επίλυσε. Το κόμμα σας τι προτίθεται να κάνει, αν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας;

«Στο συγκεκριμένο θέμα έχουμε να κάνουμε με μία παροιμιώδη κυβερνητική αστοχία. Στην προσπάθειά της να περιορίσει το λαθρεμπόριο καυσίμων η κυβέρνηση -εν τω μέσω της ασφυκτικής οικονομικής κρίσης και των άγριων μνημονιακών μέτρων- αποφάσισε την εξίσωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης με αυτόν του πετρελαίου κίνησης, γεγονός που οδήγησε τους οικονομικά πληττόμενους πολίτες να στραφούν σε φτηνότερες μεθόδους θέρμανσης. Παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις ότι τέτοια μέτρα δεν φέρνουν τα ζητούμενα αποτελέσματα δημοσιονομικών εσόδων, ούτε τελικά καταφέρνουν να πατάξουν το λαθρεμπόριο καυσίμων, η τρικομματική συγκυβέρνηση εμμένει στην επιβολή αυτού του αναποτελεσματικού και φοροεισπρακτικού μέτρου, με επικίνδυνα για την υγεία των πολιτών αποτελέσματα. O ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει μία ολοκληρωμένη πολιτική πρόταση, επαρκώς σχεδιασμένη, βασισμένη σε επιστημονικοτεχνικές μελέτες, για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής με γνώμονα το συμφέρον του πολίτη, που, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει τη μείωση του ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης στα προηγούμενα επίπεδα, τη μείωση των φόρων στο φυσικό αέριο, την πάταξη της λαθρεμπορίας καυσίμων, το πάγωμα των αυξήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ και τη διεύρυνση των δικαιούχων του κοινωνικού τιμολογίου του ρεύματος».

Ένα από τα «φιλέτα» του ελληνικού δημοσίου, το πρώην αεροδρόμιο Eλληνικού, πέρασε στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) με σκοπό να πωληθεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει εκφράσει την αντίθεσή του σε κάθε τόνο. Πώς οραματίζεστε την αξιοποίηση του χώρου;

«Το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια με τις πολιτικές του real estate, της αντιπαροχής και της ανεξέλεγκτης οικοδομικής δραστηριότητα έχει μετατρέψει την Αθήνα σε μια πόλη σχεδόν μη βιώσιμη. Οι πράσινοι πνεύμονες, μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας μέσα στην πόλη είναι πλέον ελάχιστοι και συνεχώς συρρικνώνονται. Τα σχέδια της τρικομματικής κυβέρνησης για την “αξιοποίηση” του Ελληνικού -εμείς λέμε ότι πρόκειται για εκποίηση και μάλιστα έναντι πινακίου φακής- προβλέπουν τη δημιουργία ενός νέου “Ελ Ντοράντο” για κάθε λογής κερδοσκόπους. Kαθίσταται σαφές πως μόνη πολιτική βούληση των κυβερνώντων είναι η άνευ όρων παράδοση του Ελληνικού σε μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, θέση σταθερή εδώ και χρόνια. Εκφρασμένη τόσο κινηματικά, όσο και κοινοβουλευτικά. Τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει το μεγάλο περιβαλλοντικό όφελος για την Αττική, που παρέχει ο μεγάλος, εν δυνάμει, πνεύμονας πρασίνου του Ελληνικού. Το Ελληνικό θα πρέπει να γίνει Μητροπολιτικό Πάρκο Υψηλού Πρασίνου, προς όφελος όλων των κατοίκων της Αττικής, με ήπιες, αθλητικές, πολιτιστικές και κοινωνικές χρήσεις, βάσει τεκμηριωμένης επιστημονικής πρότασης, που έχει διατυπωθεί και από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο».

Το παραλιακό μέτωπο της Αττικής, από τον Πειραιά μέχρι το Σούνιο, παραμένει σχετικά αναξιοποίητο. Κατά καιρούς ακούμε διάφορες εξαγγελίες. Παράλληλα και ενώ η Αττική έχει όμορφες παραλίες, αυτές παραμένουν σε μεγάλο βαθμό πίσω από κάγκελα που εμποδίζουν την πρόσβαση στους πολίτες, αναγκάζοντάς τους πολλές φορές να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Έχει επεξεργαστεί κάποιο σχέδιο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να επιστρέψουν οι παραλίες στους δικαιούχους τους, που δεν είναι άλλοι από τους πολίτες;

«Κατ’ αρχάς η ελεύθερη πρόσβαση στη θάλασσα όλων των πολιτών είναι συνταγματικό δικαίωμα. Η κατάσταση σήμερα στον Σαρωνικό είναι όπως την περιγράφετε. Ο πρωθυπουργός στις προγραμματικές δηλώσεις του από τα πρώτα που ανέφερε ήταν η “αξιοποίηση” του παράλιου μετώπου της Αττικής από το Σούνιο ως τον Πειραιά. Ο όρος αξιοποίηση του πρωθυπουργού, για μας είναι ξεπούλημα της δημόσιας γης, της θάλασσας και των ακτών μας. Για μας ο καθαρισμός και η ανάδειξη των ακτογραμμών, η κατεδάφιση των αυθαιρέτων, η προστασία τους από καταπατητές, η ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στη θάλασσα, η δημιουργία δημόσιων χώρων αναψυχής, άθλησης και ψυχαγωγίας, η δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου στο Ελληνικό, η διαμόρφωση του Φαληρικού όρμου με ήπιες χρήσεις και αξιοποίηση των υπαρχόντων κτισμάτων των ολυμπιακών αγώνων, η προστασία και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων που υπάρχουν, η προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, η ήπια εν γένει ανάπτυξη συμβατή με το περιβάλλον αποτελούν μέρος των προτάσεών μας».

Τα απορρίμματα της Αττικής αποτελούν χρόνιο πρόβλημα, το οποίο δεν έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς. Η Περιφέρεια Αττικής προχωρά τον διαγωνισμό για τέσσερα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων σε Φυλή, Λιόσια, Γραμματικό και Κερατέα. Οι αντιστάσεις και η αμφισβήτηση είναι ισχυρές. Πώς θα λυθεί το πρόβλημα με τα σκουπίδια της Αττικής;

«Η εκχώρηση της διαχείρισης απορριμμάτων σε μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα μέσω των ΣΔΙΤ και με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου -πέρα από σκανδαλώδης- είναι αντιαναπτυξιακή, αντιπεριβαλλοντική και ανορθολογική. Ουσιαστικά παραδίδει για 27 χρόνια τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής σε ιδιώτες. Με τις συμβάσεις που θα υπογραφούν ο ιδιώτης επενδυτής θα έχει συμφέρον να παραμείνει ο όγκος των απορριμμάτων μεγάλος, δίνοντας με αυτό τον τρόπο τη χαριστική βολή στις πολιτικές μείωσης των απορριμμάτων, στην ανακύκλωση και σε όλα τα στάδια που προβλέπονται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων θα επιφέρει εκτίναξη των δημοτικών τελών, απώλεια θέσεων εργασίας στους ΟΤΑ και τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση, μέσω της προτεινόμενης διαδικασίας καύσης των σύμμεικτων απορριμμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει καταθέσει συγκεκριμένη και επεξεργασμένη πρόταση διαχείρισης, βασισμένη στη λογική αποκεντρωμένων δράσεων σε επίπεδο δήμων, με τη δημιουργία μονάδων φιλικών προς το περιβάλλον, οι οποίες θα εστιάζουν κατά κύριο λόγο στη μείωση του παραγόμενου όγκου απορριμμάτων και στην αξιοποίηση των προϊόντων της ανακύκλωσης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, κάτω πάντα από δημόσιο έλεγχο και με τη συμμετοχή της κοινωνίας».

Προς ποιες μορφές ενέργειας πρέπει να στραφεί η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα προνομιούχος. Το ανάγλυφό της, η γεωγραφική της θέση, καθώς και οι ιδιαίτερες μετεωρολογικές της συνθήκες (μεγάλο ποσοστό ημερών ηλιοφάνειας κατ’ έτος, υψηλό αιολικό δυναμικό), μας δίνουν τη δυνατότητα -με αξιοποίηση και των νέων τεχνολογιών- να γίνει χώρα πρότυπο στον ενεργειακό τομέα. Ως ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θεωρούμε πως η Ελλάδα, μετατρέποντας εν προκειμένω την κρίση σε ευκαιρία, μπορεί και οφείλει να αλλάξει το ενεργειακό της μείγμα, με σταδιακή αναβάθμιση των ΑΠΕ και με αντίστοιχη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Βέβαια είμαστε αντίθετοι στις βιομηχανικές ΑΠΕ. Ωστόσο ο δημόσιος τομέας πρέπει να δώσει το παράδειγμα. Σχολεία, δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, κλπ μπορούν άμεσα να κάνουν χρήση ΑΠΕ, καλύπτοντας τις ενεργειακές τους ανάγκες. Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και την γεωθερμία, σημαντική ανανεώσιμη πηγή ενέργειας».