Αλλάζουν οι καταναλωτικές μας συνήθειες

του Στράτου Ιωακείμ ([email protected])

Η προμήθεια γάλακτος και ψωμιού δεν θα είναι πλέον η συνηθισμένη για τους καταναλωτές που θα πρέπει να εναρμονιστούν με τα νέα δεδομένα. Την ίδια ώρα οι παραγωγοί πρέπει να καταστρώνουν νέα σχέδια μάρκετινγκ σχετικά με τα δυο παραπάνω προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης. Η κυβέρνηση υιοθετεί την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ παρά τις όποιες αντιδράσεις και

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, όπως αυτή ορίζεται από την ελληνική νομοθεσία, θεωρείται ως ο καθοριστικός παράγοντας ο οποίος εάν άλλαζε θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των τιμών. Αυτό που επισημαίνεται στην έκθεση είναι ότι στην Ελλάδα το παστεριωμένο γάλα πωλείται έως και 34% ακριβότερα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπογραμμίζοντας ότι ο περιορισμός που θέτει η ελληνική νομοθεσία για διάρκεια ζωής του -τις πέντε ημέρες- βάζει μια σειρά εμποδίων στον ανταγωνισμό με επίπτωση στις λιανικές τιμές των προϊόντων. Κατά τον ΟΟΣΑ, οι πέντε ημέρες ζωής στο παστεριωμένο γάλα:
-Εμποδίζουν τις εισαγωγές φθηνότερης πρώτης ύλης από άλλες χώρες στην Ελλάδα για παραγωγή φρέσκου γάλακτος.
-Αυξάνουν το κόστος των επιστροφών για τις ίδιες τις γαλακτοβιομηχανίες (το κόστος αυτό υπολογίζεται στο 5% της τελικής τιμής).
-Περιορίζουν την ανάπτυξη εσωτερικού ανταγωνισμού καθώς μικρές περιφερειακές εταιρείες δεν μπορούν να διαθέσουν τα προϊόντα τους σε όλη την επικράτεια.

-Εμποδίζουν ξένες γαλακτοβιομηχανίες να εισάγουν στην Ελλάδα προϊόντα τους στη συγκεκριμένη κατηγορία, δηλαδή το παστεριωμένο γάλα, ώστε να αυξηθεί ο ανταγωνισμός.
Το υπουργείο Ανάπτυξης υποστηρίζει ότι προχωρώντας σε παρεμβάσεις αναφορικά με την ισχύουσα νομοθεσία θα υπάρξουν οφέλη τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους παραγωγούς, καθώς θα μειωθεί η τιμή για τους καταναλωτές ενώ οι παραγωγοί θα έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν μεγαλύτερες αγορές σε όλη την Ελλάδα. Μάλιστα υποστηρίζει ότι η μέγιστη διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος μπορεί να καθορίζεται ανάλογα με τη μέθοδο παστερίωσης που εφαρμόζει κάθε παραγωγός, εφόσον αυτή τηρεί τις προδιαγραφές που προβλέπονται από την ΕΕ.

Φρέσκο γάλα 11 ημερών

Με βάση τα παραπάνω, δημιουργείται νέα κατηγορία στο γάλα που θα λέγεται «γάλα ημέρας» και θα έχει διάρκεια ζωής δύο μέρες στο ράφι. Στο γάλα χαμηλής παστερίωσης, η χώρα εναρμονίζεται με τα κοινοτικά δεδομένα, δηλαδή θα κυκλοφορεί γάλα που θα μπορεί να χρησιμοποιεί τον όρο φρέσκο, ανάλογα με τις δυνατότητες παστερίωσης που έχει η βιομηχανία, δηλαδή μέχρι 11 μέρες.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, στην αγορά σήμερα δεν υπάρχει κανένα γάλα με διάρκεια ζωής από 5 έως 15 ημέρες και μόνο 6 προϊόντα, με διάρκεια ζωής από 15 έως 40 ημέρες. Αντίθετα, εντοπίζονται 17 προϊόντα στην κατηγορία των 5 ημερών και 17 προϊόντα πάνω από τις 40 ημέρες. Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο για την υιοθέτηση των μεταρρυθμίσεων στην αγορά, βάσει της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ.

Διαφωνούν οι παραγωγοί-κτηνοτρόφοι

Αντιδράσεις εκφράζουν οι παραγωγοί-κτηνοτρόφοι και μερίδα βιομηχανιών. Ο βασικός λόγος που αντιδρούν έχει να κάνει με το τι θα απογίνουν οι Έλληνες κτηνοτρόφοι αφού η αλλαγή στη διάρκεια ζωής του γάλακτος θα ανοίξει τον δρόμο για εισαγωγές από άλλες χώρες με φθηνότερες τιμές παραγωγού.

Οι φόβοι που εκφράζονται και είναι βάσιμοι είναι πως οι ξένες εταιρείες με την επέκταση της διάρκειας της ζωής του γάλακτος έχουν τον χρόνο να μεταφέρουν το προϊόν στην Ελλάδα και σε πιο χαμηλές τιμές προκειμένου να κερδίσουν μερίδιο της αγοράς. Αλλά και αν δεν μειώσουν τις τιμές, οι βιομηχανίες έχουν τη δυνατότητα να συσκευάζουν το γάλα στη χώρα παραγωγής και στη συνέχεια να το εξάγουν στην Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι ο παραγωγός θα υποχρεωθεί να μειώσει την τιμή πώλησης προκειμένου να αντέξει τον ανταγωνισμό.

O Πρόεδρος του Συνδέσμου Αγελαδοτρόφων Γαλακτοπαραγωγής Ελλάδος Γιώργος Κεφαλάς και ο πρόεδρος της Ένωσης Φυλής Ηolstein Ελλάδος Αθανάσιος Βασιλέκας εξαπέλυσαν «επίθεση» κατά του υπουργού Ανάπτυξης, Κ. Χατζηδάκη για τις προθέσεις του τελευταίου να αλλάξει τη νομοθεσία για τη διάρκεια ζωής του γάλακτος. «Το φρέσκο γάλα στην Ελλάδα δεν είναι ακριβότερο από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη, αντίθετα είναι κατά τι φθηνότερο, παρότι έχουμε πολύ μεγαλύτερα κόστη, με επιτόκια που φθάνουν ως το 11,5%, υψηλότερες τιμές στα καύσιμα, άδειες λειτουργίας που για να τις βγάλουμε τις πληρώνουμε χρυσές, όταν στο Γερμανό δίνονται δωρεάν. Ταυτόχρονα, αφήνουν τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ ασύδοτες να πουλάνε το γάλα 1,10-1,20 ευρώ, όταν η γαλακτοβιομηχανία χρεώνει 0,85 ευρώ και όταν η μέση τιμή παραγωγού στην Ελλάδα είναι 0,43 ευρώ το λίτρο και 0,41 ευρώ στη Γερμανία», επισήμανε ο κ. Κεφαλάς.

Οι τιμές στην Ευρώπη και η ελληνική πραγματικότητα

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα τον περασμένο Νοέμβριο είχε την πέμπτη υψηλότερη τιμή παραγωγού ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ, με την τιμή του γάλακτος να είναι στα 44,1 λεπτά όταν ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν λίγο κάτω από τα 40 λεπτά. Η διαφορά αυτή προκύπτει γιατί το κόστος παραγωγής για μια σειρά λόγους είναι σημαντικά υψηλότερο στη χώρα μας. Αντίθετα από άλλες χώρες, κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη, η Ελλάδα είναι σε μεγάλο βαθμό ελλειμματική σε ζωοτροφές με αποτέλεσμα να κάνει εισαγωγές, γεγονός που εκτινάσσει το κόστος για τους αγελαδοτρόφους. Ένα στοιχείο που δείχνει ξεκάθαρα που εντοπίζεται το πρόβλημα είναι πως η αγορά των ζωοτροφών κοστίζει στον μέσο Ευρωπαίο κτηνοτρόφο κατά 60% φθηνότερα απ’ όσο στον Ελληνα. Να σημειώσουμε επίσης πως λόγω των κλιματικών συνθηκών η αγελαδοτροφία στην Ελλάδα είναι σταβλισμένη, γεγονός που επίσης αυξάνει το κόστος. Επιπλέον στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης λειτουργούν λίγες και μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες ή καλά οργανωμένοι συνεταιρισμοί παραγωγών, κάτι που σημαίνει ότι επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας.

Αντίθετα, οι ελληνικές μονάδες είναι μικρές με τη μεγαλύτερη να μην ξεπερνά τα 200 ζώα, ενώ παράλληλα είναι διάσπαρτες στην περιφέρεια μακριά από τα εργοστάσια παραγωγής, αυξάνοντας σημαντικά το μεταφορικό κόστος για τη συλλογή του γάλακτος. Το 2013 η ελληνική παραγωγή ήταν στους 636.000 τόνους με ποσόστωση 871.000, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2014 δείχνουν ότι η ελληνική παραγωγή θα είναι ακόμη χαμηλότερη. Μέσα σε μία 5ετία το ζωικό κεφάλαιο μειώθηκε κατά 40% και από 140.000 ζώα έπεσε στις 85.000-90.000. Μάλιστα ο ΕΛΟΓΑΚ εκτιμά ότι φέτος, έως το τέλος της γαλακτοκομικής περιόδου, στις 31 Μαρτίου, η παραγωγή θα φθάσει στους 580.000 τόνους, με νέα ποσοστιαία μείωση της τάξης του 7%-8%. Την ίδια ώρα οι ανάγκες της χώρας σε γάλα είναι περίπου στους 1.350.000 τόνους και στο 60% καλύπτονται από εισαγωγές.

Η τιμή του φρέσκου γάλακτος στη χώρα μας κυμαίνεται από 1,10 -1,57 ευρώ το λίτρο. Την ίδια στιγμή στην Ισπανία διατίθεται στον καταναλωτή προς 0,99 λεπτά το λίτρο, στην Ολλανδία 0,89 λεπτά, στην Γερμανία 0,83 λεπτά.

Ψωμί με το ζύγι

Η βασική παρέμβαση της κυβέρνησης στην αγορά του ψωμιού θα είναι η πώληση με το ζύγι, ενώ η νομοθεσία για τα κατεψυγμένα ψωμιά δεν θα αλλάξει. Το όνομα «φούρνος» θα μπορεί να δίνεται σε όλα τα σημεία πώλησης ψωμιού. Για την πώληση ψωμιού με ζύγι ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης, εκτίμησε ότι «πρόκειται στην πραγματικότητα για κοινωνική πολιτική». «Αντί να αγοράζει ψωμί κατ’ εκτίμηση, να ζυγίζεται. Πωλείται ψωμί με το ζύγι. Που είναι το κακό;».

Οι αρτοποιοί είναι σύμφωνοι με το ζύγιασμα του ψωμιού και ζητούν αυτό να γίνεται σε όλα τα σημεία που πωλείται, είτε σε φούρνους είτε σε σούπερ μάρκετ. Στο σημείο που στέκονται οι αρτοποιοί και καταγγέλλουν είναι ότι οι καταναλωτές πέφτουν θύματα, όσον αφορά το κατεψυγμένο ψωμί, καθώς δεν αναγράφεται ευκρινώς.

Περισσότερα στο greenweek.gr