AUKUS: ΗΠΑ εναντίον Κίνας

Η ανακοίνωση της συμφωνίας AUKUS, βάσει της οποίας οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα προμηθεύσουν την Αυστραλία με πυρηνοκίνητα υποβρύχια, προκάλεσε αναταραχή στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Αν και δεν κατονομάστηκε ευθέως, η κίνηση αυτή αφορά πρωτίστως στην Κίνα και στον περιορισμό της επέκτασής της στη Νότια Σινική θάλασσα και τον Ειρηνικό ωκεανό. Μια Κίνα, η οποία «πνίγεται» γεωστρατηγικά από το δαχτυλίδη που δημιουργούν η Νότια Κορέα,

η Ιαπωνία και η Ταϊβάν και επιθυμεί διακαώς να ελέγξει και να «προστατεύσει» τις εμπορικές οδούς του Ειρηνικού. Οι ΗΠΑ επέλεξαν τη σύμπηξη μιας αγγλοσαξωνικής συμμαχίας βασισμένης σε χώρες φίλα προσκείμενες ιστορικά, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία.

Η κίνηση αυτή, που φαίνεται να δημιουργεί ένα αγγλοσαξωνικό ΝΑΤΟ εντός του ΝΑΤΟ, θέτει ασφαλώς εν αμφιβόλω το μέλλον και το νόημα της συμμαχίας. Υπό αίρεση όμως τίθενται και οι σχέσεις των ΗΠΑ με την υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν είναι μόνο η οργή της Γαλλίας, την οποία η ακύρωση της συμφωνίας προμήθειας υποβρυχίων με την Αυστραλία τη ζημίωσε κατά 56 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι κυρίως που η Ευρώπη ούτε ερωτήθηκε, ούτε αναφέρθηκε. Μια Ευρώπη προβληματισμένη, που βλέπει πως η προστασία που λάμβανε από τις ΗΠΑ ίσως να μην είναι για πάντα. Μια Ευρώπη που καλείται να πάρει θέση και κυρίως να αυτοπροσδιοριστεί, τουλάχιστον για το αν είναι σε θέση να προασπίσει η ίδια τον εαυτό, αν δηλαδή θα υπάρξει ευρωπαϊκός στρατός. Εξάλλου, όπως είπε και ο Χένρι Κίσινγεκρ, «η Αμερική δεν έχει μόνιμους φίλους και εχθρούς, έχει μόνο συμφέροντα».

Αναλυτικά το σχέδιο AUKUS

Το σχέδιο AUKUS (Australia – United Kingdom – United States), που ανακοινώθηκε μεγαλοπρεπώς την Τετάρτη από τον Αμερικανό πρόεδρο και τους πρωθυπουργούς της Βρετανίας και της Αυστραλίας Μπόρις Τζόνσον και Σκοτ Μόρισον αντίστοιχα, αιφνιδίασε το σύνολο της παγκόσμιας κοινότητας. Με τη σύναψη της στρατηγικής συμμαχίας ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Μεγάλη Βρετανία και την Αυστραλία, η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο δεσμεύτηκαν να θωρακίσουν το αυστραλιανό Πολεμικό Ναυτικό με πυρηνοκίνητα υποβρύχια, ένα υπερόπλο με τεχνολογία αιχμής που οι δύο χώρες είχαν δεσμευτεί από το 1958 να μην αποδεσμεύσουν σε κανέναν άλλο. Η ανακοίνωση της προμήθειας αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων από την Αυστραλία άφησε τη Γαλλία στα κρύα του λουτρού!

Η γαλλική παραγγελία

Από το 2016 το Παρίσι είχε συμφωνήσει με την Καμπέρα να εξοπλίσει το αυστραλιανό Ναυτικό με 12 υποβρύχια τύπου «Barracuda», μία κολοσσιαία παραγγελία συνολικού ύψους 90 δισ. δολαρίων Αυστραλίας ή 56 δισ. ευρώ, η απώλεια της οποίας σόκαρε τη γαλλική κυβέρνηση. Σχεδόν εξοργισμένος, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-ιβ Λε Ντριάν κατηγόρησε την Αυστραλία για «πισώπλατη μαχαιριά», επικρίνοντας και τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι δεν είχαν πληροφορήσει το Παρίσι για τη συμφωνία πώλησης αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων στην Καμπέρα, ισχυρισμό που η Ουάσινγκτον διέψευσε. Η Γαλλία χάνει συμφωνία 56 δισ. ευρώ για την κατασκευή 12 πυρηνικών υποβρυχίων τύπου «Barracuda» στην Αυστραλία

Αργά το βράδυ της Παρασκευής, η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ανακαλεί τους πρεσβευτές της σε Ουάσινγκτον και Καμπέρα. Η δημιουργία της συμμαχίας AUKUS προκαλεί ήδη πρωτοφανή διπλωματική κρίση στις σχέσεις της Γαλλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία. Ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει τις επόμενες κινήσεις του Εμανουέλ Μακρόν, σε επίπεδο τόσο του ΝΑΤΟ, το οποίο ο Γάλλος πρόεδρος έχει χαρακτηρίσει «εγκεφαλικά νεκρό», χωρίς να αποκλείεται κάποια πρωτοβουλία από το Παρίσι, όσο και της Ευρωπαϊκής Ενωσης ώστε η Γαλλία να μην καταστεί ένας παίκτης άνευ σημασίας που θα αρκείται σε ρόλο παρατηρητή ενώ οι σύμμαχοί του θα ακυρώνουν συμφωνίες χωρίς συνέπειες.

Η αντίδραση της Κίνας

Το όνομα της Κίνας μπορεί να μη βγήκε από τα χείλη των Τζο Μπάιντεν, Μπόρις Τζόνσον και Σκοτ Μόρισον όταν ανακοινώθηκε η στρατιωτική συμμαχία AUKUS, όλος ο πλανήτης όμως δεν άργησε να αντιληφθεί ότι το νέο ΝΑΤΟ θα έχει ως αποστολή την απόκρουση της απειλής που οι Αμερικανοί και οι Αγγλοσάξονες θεωρούν ότι πλέον συνιστά η ανάδειξη της Κίνας ως πλανητικής δύναμης. Η περιοχή του Ειρηνικού, στην οποία ταχέως επεκτείνεται η Κίνα, είναι το νέο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ της Ουάσινγκτον και του Πεκίνου. Ο Αμερικανός πρόεδρος «στρατολογεί» την Αυστραλία και τη Μεγάλη Βρετανία -τους πιο πιστούς συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών από την εποχή των Παγκοσμίων Πολέμων- στην προσπάθειά του να περιορίσει την κινεζική επιρροή.

Οι καθημερινές προστριβές μεταξύ της Κίνας και των ενόπλων δυνάμεων της Κινεζικής Ταϊπέι, της οποίας τον εναέριο χώρο παραβιάζουν συστηματικά κινεζικά μαχητικά αεροσκάφη, όπως υποστηρίζει η Ταϊπέι, σε συνδυασμό με το τεράστιο ναυπηγικό πλάνο του κινεζικού Ναυτικού, δείχνουν ότι στο μέλλον το μπρα ντε φερ της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο θα είναι ακόμη μεγαλύτερης έντασης.

Η κινεζική κυβέρνηση αντέδρασε στην ανακοίνωση της απόφασης για εξοπλισμό της Αυστραλίας με το υπερόπλο των πυρηνικών υποβρυχίων κατηγορώντας την Ουάσινγκτον ότι επανέρχεται σε λογικές που θυμίζουν Ψυχρό Πόλεμο. Με δεδομένη την αύξηση του στρατιωτικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ κατά 30% και την κούρσα των εξοπλισμών που ακολουθεί και η Κίνα, αυξάνοντας κατακόρυφα τις ναυπηγήσεις πολεμικών πλοίων σε περίπου 80 (!) μονάδες ετησίως, δημιουργείται τεράστια ανησυχία για το πού θα μπορούσε να οδηγήσει το μπρα ντε φερ της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο στο άμεσο μέλλον. Διπλωμάτης μεγάλης χώρας που πρόσφατα αφυπηρέτησε από την Αθήνα, μιλώντας προσφάτως σε συνομιλητή του, έκανε την φαινομενικά αδιανόητη εκτίμηση ότι ένας σινοαμερικανικός πόλεμος θα πρέπει να θεωρείται πιθανός!