Πώς θα είναι το καλοκαίρι στην Ελλάδα φέτος -Τα μοντέλα «βλέπουν» θερμοκρασίες πάνω από τα κανονικά επίπεδα

Την εποχική της πρόγνωση για το καλοκαίρι του 2025 δημοσιοποίησε στην ιστοσελίδα της η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, με τα στοιχεία που έρχονται στο φως να δείχνουν ότι έχουμε μπροστά μας μια ιδιαίτερα θερμή θερινή περίοδο.

Την εποχική πρόγνωση για λογαριασμό της ΕΜΥ υπογράφουν ο κ. Παναγιώτης Σκριμιζέας από τη Διεύθυνση Μεθόδων Πρόγνωσης, Έρευνας και Μετεωρολογικών Μοντέλων και η κυρία Αναστασία Παπακρίβου από τη Διεύθυνση Κλίματος, Περιβάλλοντος και Μετεωρολογικών Παρατηρήσεων.

Όπως αναφέρεται στο εποχικό δελτίο το φετινό καλοκαίρι αναμένεται ζεστό. «Σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις των αριθμητικών μοντέλων, το φετινό καλοκαίρι στην Ελλάδα θα είναι σχετικά ζεστό και μάλιστα στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη βόρεια Θεσσαλία, οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου, Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος, θα κυμαίνονται 1-2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τις κανονικές. Πιθανότητα και για σχετικά μειωμένες βροχοπτώσεις στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη βόρεια Θεσσαλία», σημειώνουν οι Παν. Σκριμιζέας και Αν. Παπακρίβου.

«Για το καλοκαίρι 2025 (Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος), έχουμε επιλέξει, για παρουσίαση και σχολιασμό, τις αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές, της θερμοκρασίας στα 2m, του υετού (βροχή-χιόνι), των γεωδυναμικών υψών στα 500 hPa, καθώς και τις αποκλίσεις της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, έτσι όπως αυτές προκύπτουν, τόσο από το μακροπρόθεσμο μοντέλο του ECMWF, όσο και από το σύστημα πολλαπλών μοντέλων (multi-modelsystem). Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η κλιματολογία, τόσο του ECMWF όσο και όλων των μοντέλων που συνθέτουν το multi-modelsystem, αναφέρεται στην περίοδο 1993-2016, δηλαδή οι τιμές που παρουσιάζονται αφορούν αποκλίσεις από τις μέσες τιμές της περιόδου αυτής. Οι χάρτες είναι διαθέσιμοι από την υπηρεσία C3S (Copernicus) και μπορούν να αναζητηθούν μαζί και με τα αποτελέσματα όλων των μοντέλων και των παραμέτρων που υλοποιούν το C3Smulti-modelsystem στην ιστοσελίδα: https://climate.copernicus.eu/charts/packages/c3s_seasonal/, καθώς και μέσω της ιστοσελίδας του ECMWF.

Για την Ευρώπη, και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, αντανακλώντας την πρόγνωση για γενικά υψηλές πιέσεις πάνω από την ήπειρο στα 500hPa, όπως θα δούμε στους χάρτες παρακάτω, συμφωνούν ότι το καλοκαίρι θα είναι ζεστό. Συμφωνούν και ότι οι μέσες θερμοκρασίες του θερινού τριμήνου 2025 θα είναι παντού, τουλάχιστον 0,5 βαθμούς Κελσίου, πάνω από τις μέσες για την εποχή και μάλιστα ότι σε αρκετές περιοχές θα είναι 1-2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες. Να σημειώσουμε βέβαια ότι το ECMWF εμφανίζεται κάπως πιο συγκρατημένο ως προς την χωρική ένταση του φαινομένου σε σχέση με το multi model.

Εστιάζοντας στην Ελλάδα, και τα δύο μοντέλα, ECMWF και multi-model, συμφωνούν, με πολύ μεγάλη πιθανότητα, στο σενάριο για ένα σχετικά ζεστό καλοκαίρι, προβλέποντας ότι οι μέσες θερμοκρασίες του τριμήνου Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος, στις περισσότερες περιοχές θα είναι τουλάχιστον 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τις κανονικές και ότι στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη βορειοανατολική τουλάχιστον Θεσσαλία, θα είναι 1-2 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες. Το ECMWF φαίνεται κάπως πιο συγκρατημένο, κυρίως στα νοτιοδυτικά τμήματα, όπου προβλέπει ότι οι θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας δεν θα ξεπεράσουν τους 0,5 βαθμούς.

Γενικά, όπως έχουμε σημειώσει και στο παρελθόν, οι όποιες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται μεταξύ ECMWF και multi-model, είναι αναμενόμενες, ακριβώς λόγω της δομής του multi-model ως σύνθεσης κλιματικών μοντέλων. Φυσικά η «σύγκλιση» αυτών των μοντέλων ενισχύει την «βεβαιότητα» της πρόγνωσης.

Για τη θερινή περίοδο, το ECMWF θεωρεί, ως πιο πιθανό το σενάριο, ότι στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου θα επικρατήσουν σχετικά μειωμένες βροχοπτώσεις και μόνο τοπικά στα βόρεια πιθανώς να έχουμε αυξημένο υετό, μέσω μιας δυτικής-βορειοδυτικής ροής που υπονοείται στον χάρτη των 500hPa και μπορεί να μεταφέρει στις περιοχές εκεί, υγρές θαλάσσιες αέριες μάζες. Και το multi-model, για μεγάλο μέρος της κεντρικής Ευρώπης προβλέπει μάλλον λιγότερο από το κανονικό υετό, που αξίζει να σημειωθεί ότι για αυτή την εποχή, στη συγκεκριμένη περιοχή, εκδηλώνεται με τη μορφή όμβρου-καταιγίδας.

Ειδικά για την Ελλάδα, το γεγονός ότι και τα δύο μοντέλα για τη Μακεδονία και τη Θράκη και τη βόρεια Θεσσαλία, προκρίνουν ως πιο πιθανό σενάριο τις μειωμένες βροχοπτώσεις, ενισχύει την άποψη ότι μάλλον αυτό θα συμβεί τελικά. Όσο για τη διαφωνία τους για τις υπόλοιπες περιοχές (το ECMWF προβλέπει μειωμένο υετό, ενώ το multi model κανονικό), χωρίς να την απαξιώνουμε, πιστεύουμε ότι δεν είναι και τόσο σημαντική, καθώς, όπως και στο παρελθόν έχουμε αναφέρει, η έλλειψη βροχοπτώσεων κατά τη θερινή περίοδο, αποτελεί κανονικότητα, τουλάχιστον για κάποιες από αυτές, όπως π.χ. για τις Κυκλάδες.

Επειδή, σε μεγάλο βαθμό, οι διεργασίες στην ατμόσφαιρα καθοδηγούνται από την κυκλοφορία στα 500hPa, παρατίθενται και οι προγνωστικοί χάρτες (ECMWF και multi–modelsystem) με τις αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στο επίπεδο αυτό.

Οι θετικές αποκλίσεις των γεωδυναμικών υψών στα 500hPa, που προβλέπονται, τόσο από το ECMWF, όσο και από το multi-model, πάνω από την Ευρωπαϊκή ήπειρο, συνηγορούν στην άποψη ότι θα κυριαρχήσουν οι υψηλές πιέσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και διαφοροποιούνται λίγο τα δύο μοντέλα ως προς το μέγεθος των αποκλίσεων στη βόρεια-βορειοδυτική Ευρώπη, εν τούτοις η διάταξή τους και στις δύο περιπτώσεις υπονοεί μια δυτική-βορειοδυτική ροή στις περιοχές εκεί, που μπορεί να μεταφέρει σχετικά πιο υγρές και ψυχρές θαλάσσιες αέριες μάζες, δικαιολογώντας την πρόγνωση για τοπικά αυξημένο υετό και μικρότερες θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας.

Στους χάρτες της ατμοσφαιρικής πίεσης στην επιφάνεια, το ECMWF εντοπίζει, έστω και μικρές, αρνητικές αποκλίσεις στην περιοχή της Ισλανδίας–Νορβηγική Θάλασσα–Θάλασσα Μπάρεντς και μικρές θετικές αποκλίσεις στο Β. Ατλαντικό Ωκεανό, σε μια εκτεταμένη περιοχή, από τις ανατολικές ακτές της Β. Αμερικής, πέριξ των Αζορών, μέχρι τις δυτικές ακτές της Ευρώπης, αφήνοντας την υπόνοια ότι εκτείνονται προς την κεντρική Ευρώπη. Η διάταξη αυτή συνηγορεί στην άποψη και για την ύπαρξη επιφανειακής δυτικής ροής προς τη βόρεια Ευρώπη. Το multi – model περιορίζει την περιοχή των θετικών αποκλίσεων κοντά στις ανατολικές ακτές της Β. Αμερικής και γενικά εκτιμά μάλλον κανονικές συνθήκες, με εξαίρεση τη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα “διαφωνία” αποτελεί η έκταση, που θα καταλάβει η περιοχή των αρνητικών αποκλίσεων στην ΝΑ Ευρώπη – ανατολική Μεσόγειο, καθώς η κυκλοφορία αυτή σχετίζεται άμεσα με την παρουσία των ευεργετικών «ετησίων ανέμων» στο Αιγαίο, στην παρουσία των οποίων συνηγορεί το ECMWF, ενώ το multi-model παρουσιάζεται κάπως αναποφάσιστο. Όπως φαίνεται στους αντίστοιχους χάρτες, το ECMWF προβλέπει μια περιορισμένη περιοχή αρνητικών αποκλίσεων (νοτιοανατολικό Αιγαίο, νότια Τουρκία και ανατολική Μεσόγειο), ενώ το multi – model εκτιμά ότι αυτές θα καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της βαλκανικής χερσονήσου, φθάνοντας δυτικά μέχρι τη Σικελία, ολόκληρη την κεντρική και ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα, Τουρκία - Μέση Ανατολή.

Κλείνοντας, θα αναφερθούμε στους δύο σημαντικούς κλιματικούς παράγοντες την ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού και το El Niño.

Όσον αφορά στην ταλάντωση του βόρειου Ατλαντικού (North Atlantic Oscillation - ΝΑΟ), η προβλεπόμενη ουδέτερη κατάσταση, στην οποία είχαμε αναφερθεί στο σχολιασμό της εποχικής πρόγνωσης για την Άνοιξη 2025, φαίνεται να επαληθεύεται και συνεπώς δεν αναμένεται επίδρασή του στον καιρό της θερινής περιόδου. Να υπενθυμίσουμε άλλωστε ότι, σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, η συνεισφορά του ΝΑΟ στον καιρό της θερινής περιόδου είναι περιορισμένη.

Σχετικά με την ταλάντωση του νότιου Ειρηνικού Ωκεανού (ENSO), που αποδεδειγμένα επηρεάζει την ατμοσφαιρική κυκλοφορία σε παγκόσμιο επίπεδο, η προγνωστική εκτίμηση για πιο ουδέτερες συνθήκες προς το τέλος της Άνοιξης 2025 επαληθεύτηκαν. Όσον όμως αφορά την μετάβαση σε φάση El Niño, αν και προγνωστικά διαφαίνεται η τάση για μία, έστω ασθενή, φάση El Niño κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, υπάρχει ακόμα αρκετή αβεβαιότητα το πως θα εξελιχθεί. Στον παρακάτω προγνωστικό χάρτη είναι εμφανής μια ουδέτερη θερμοκρασιακά κατάσταση στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού μεταξύ Αυστραλίας και των δυτικών ακτών της νότιας Αμερικής (Περού - Εκουαδόρ). Σημειώνεται ότι αναφερόμαστε σε μέση κατάσταση του τριμήνου Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος 2025.

Κλείνοντας να υπενθυμίσουμε ότι η μακροπρόθεσμη/εποχική πρόγνωση προσπαθεί να περιγράψει την τάση εξέλιξης της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας σε ολόκληρες ηπείρους ή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνεπώς οι εποχικές προγνώσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με σχετική επιφύλαξη, λαμβάνοντας υπόψη, ότι το αποτέλεσμά τους θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου αναφοράς τους (40 – 60%), σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απορριπτικά, αποκλείοντας την προοπτική βελτίωσής τους».

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr