Μπλακ άουτ στην Ισπανία: Πού αναζητούν τα αίτια για τη μαζική διακοπή της ηλεκτροδότησης -Τι συνέβη με φωτοβολταϊκά και ΑΠΕ

Η ζωή επέστρεψε στους κανονικούς της ρυθμούς στην Ισπανία και την Πορτογαλία μετά το μαζικό μπλακ άουτ, που παρέλυσε προχθές την Ιβηρική χερσόνησο, αφήνοντας κυβερνήσεις, εταιρείες και ειδικούς να αναζητούν τα αίτια.

Τα ερωτήματα πυκνώνουν και μπορεί να χρειαστεί να περάσουν εβδομάδες μέχρι να δοθεί επίσημη εξήγηση για το μπλακ άουτ, που άφησε για πάνω από 12 ώρες χωρίς ρεύμα περίπου 55 εκατ. ανθρώπους στην Ισπανία και την Πορτογαλία προκαλώντας τεράστια προβλήματα στις μεταφορές, τις τηλεπικοινωνίες και την υγειονομική

περίθαλψη και πιθανώς και τον θάνατο τριών ανθρώπων.

Πώς συνέβη το μπλακ άουτ σεΙσπανία και Πορτογαλία;

Ορισμένες αρχικές αναφορές υποδήλωναν ότι ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο» μπορεί να ευθύνεται για το μαζικό μπλακ άουτ βάσει δήλωσης που αποδίδεται στον πορτογαλικό φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου REN.

Σε ακραίες καιρικές συνθήκες,όπως καταιγίδες και καύσωνες, τα καλώδιαπου μεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια απόπάνω μπορεί να παρουσιάζουν ταλαντώσεις,γεγονός που μπορεί να προκαλέσειπροβλήματα με τους αγωγούς, ιδιαίτερασε παλαιότερο και λιγότερο συντηρημένοεξοπλισμό.

Ωστόσο, ο καιρός στην Ισπανίαήταν φυσιολογικός τη Δευτέρα. Την Τρίτη,η REN διέψευσε ότι έκανετη δήλωση, χωρίς να δώσει περισσότερεςλεπτομέρειες. Η πορτογαλική κυβέρνησηαπέδωσε την αιτία σε ένα ανεξήγητοπρόβλημα μετάδοσης ηλεκτρικής ενέργειας.«Στην Πορτογαλία, δεν έχουμε πληροφορίεςσχετικά με κυβερνοεπίθεση ή εχθρικήενέργεια σε αυτό το στάδιο», δήλωσε οκυβερνητικός εκπρόσωπος, Αντόνιο ΛεϊτάοΑμάρο, ο οποίος δήλωσε στο CNN Portugal ότιφαίνεται να υπήρξε πρόβλημα στη μεταφοράηλεκτρικής ενέργειας της Ισπανίας.

Έπαιξαν ρόλο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο μπλακ άουτ στην Ιβηρική;

Το πιθανότερο σενάριο για το μαζικό μπλακ άουτ σύμφωνα με ορισμένους φέρνει στο προσκήνιο τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τους στόχους για μηδενικούς ρύπους των δύο χωρών καθώς η Ισπανία και η Πορτογαλία τροφοδοτούν τα δίκτυά τους με μεγάλες ποσότητες αιολικής και ηλικιακής ενέργειας και ηγούνται στις τεχνολογίες αυτές σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η διαχειρίστρια του εθνικούδικτύου της Ισπανίας RedEléctrica de España (REE) απέκλεισε το ενδεχόμενοκυβερνοεπίθεσης και εστιάζει σε τεχνικέςαστοχίες στο δίκτυο υψηλής τάσης,  πιθανώς στη νότιαΓαλλία ή την ενδοχώρα της Ισπανίας, οιοποίεςπροκάλεσαναπότομη πτώση στη συχνότητα του δικτύου,με αποτέλεσμα την αποσύνδεση της ΙβηρικήςΧερσονήσου από το ευρωπαϊκό δίκτυο. Ηπαραγωγή από φωτοβολταϊκά μειώθηκεκατά 50% μέσα σε πέντε λεπτά, συμβάλλονταςστην κατάρρευση του συστήματος.

ΗREE, εντόπισε δύο επεισόδια απώλειαςπαραγωγής – πιθανότατα από φωτοβολταϊκά– στη νοτιοδυτική Ισπανία, τα οποίαπροκάλεσαν αποσύνδεση από τη διασύνδεσημε τη Γαλλία και κατάρρευση του ισπανικούκαι ακολούθως του πορτογαλικού συστήματος.

Κάποιοι σχολιαστέςυπέθεσαν ότι το δίκτυο θα μπορούσε ναέχει υπερφορτωθεί από την ποσότητα τουδιαθέσιμου ανέμου και του ήλιου, καθώςοι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναιπιο διαλείπουσες από άλλες μορφέςενέργειας και οι ξαφνικές διακυμάνσειςστην ηλιοφάνεια ή τον άνεμο μπορούν ναπροκαλέσουν προβλήματα.

Ωστόσο, όπωςσημειώνει η βρετανική εφημερίδαGuardian, δεν φαίνεται ναισχύει αυτό. «Η φύση καιη κλίμακα της διακοπής καθιστούν απίθανοο όγκος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειαςνα ήταν η αιτία, με το ισπανικό δίκτυονα υπόκειται συχνότερα σε πολύ μεγάλουςόγκους τέτοιας παραγωγής», δήλωσεο Ντάνιελ Μουίρ, ανώτεροςαναλυτής ενέργειας στην Ευρώπη στηνS&P Global. Ο ισπανικός διαχειριστής τουδικτύου δήλωσε την Τρίτη ότι υπήρξανδύο γεγονότα παρόμοια με απώλειαπαραγωγής ενέργειας ακολουθούμενα απόμια τεράστια απώλεια ανανεώσιμων πηγώνενέργειας, η οποία είχε αποσταθεροποιήσειτο δίκτυο. Είπαν ότι ήταν «πολύ πιθανό»το πρώτο από αυτά τα γεγονότα να ήτανμια ξαφνική απώλεια ηλιακής ενέργειας.

Είναι πιο επιρρεπή σεαστοχίες τα δίκτυα πουβασίζονται σε ανανεώσιμες πηγέςενέργειας;

Μπλακ άουτ μπορούν να συμβούν ανεξάρτητα από τον τύπο ενέργειας που τροφοδοτεί το δίκτυο. Το 2003, υπήρξε μια σημαντική διακοπή ρεύματος στο Λονδίνο, όταν το δίκτυο τροφοδοτούνταν κυρίως από ορυκτά καύσιμα. Όπως αποδείχθηκε, προκλήθηκε από έναν ελαττωματικό μετασχηματιστή και ένα εσφαλμένα εγκατεστημένο ρελέ προστασίας.

Το μπλακ άουτ το2019 στη Βρετανία προκλήθηκεαπό δύο βλάβες στονεξοπλισμό ενός αιολικού πάρκου και ενόςσταθμού παραγωγής ενέργειας από φυσικόαέριο, οι οποίες συνέβησαναπό πτώση κεραυνού σε κύκλωμαμετάδοσης βόρεια του Λονδίνου. Σεαμφότερες τις περιπτώσεις,τα προβλήματα προκλήθηκαν από μηχανικέςβλάβες. Το 2003, ένα πρόβλημα με μιαυδροηλεκτρική γραμμή μεταξύ Ιταλίαςκαι Ελβετίας προκάλεσε μεγάλη διακοπήρεύματος σε όλη την ιταλική χερσόνησογια περίπου 12 ώρες.

«Μπλακ άουταυτής της κλίμακας έχουνσυμβεί σε πολλά μέρη του κόσμου όλα αυτάτα χρόνια, σε συστήματα ηλεκτρικήςενέργειας που χρησιμοποιούν ορυκτάκαύσιμα, πυρηνική ενέργεια, υδροηλεκτρικήενέργεια ή μεταβλητές ανανεώσιμες πηγέςενέργειας. Δεν έχει σημασία από πούπρομηθεύεστε την ενέργεια: πρέπει νακάνετε σωστά τη μηχανική για ναδιασφαλίσετε ανθεκτικά αποθέματαηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσεο Κιθ Μπελ, καθηγητής Ηλεκτρονικής καιΗλεκτρικής Μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιοτου Στράθκλαϊντ.

Το ισπανικό δίκτυο ηλεκτρικήςενέργειας υπόκειται σεαναβαθμίσεις, καθώς δενείναι σε θέση να μεταφέρει την απαιτούμενηανανεώσιμη ενέργεια. Ειδικοίέχουν δηλώσει ότι οι αναβαθμίσεις τουδικτύου δεν έχουν ανταποκριθεί στονρυθμό εισφοράς τωνανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Δεν μπορούμε να πούμε ότιοι υψηλές ποσότητεςαιολικήςκαι ηλιακήςενέργειαςπροκάλεσαντη διακοπή ρεύματος - τις προηγούμενεςημέρες βλέπαμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητεςανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύστημα.Αλλά οι μεγαλύτερες ποσότητες ανανεώσιμωνπηγών ενέργειας μπορεί να έχουν καταστήσειπιο δύσκολη την απορρόφηση μιας διαταραχήςσυχνότητας. Υπάρχουν πολλές πιθανότητεςπίσω από το τι μπορεί να προκαλέσειαυτές τις διαταραχές: ένα σφάλμα στοσύστημα ή μια αδύναμη γραμμή μεταφοράς.Είναι ένα μάθημα για άλλες χώρες: πρέπεινα γίνουν μεγαλύτερες επενδύσεις σεμετατροπείς που σχηματίζουν δίκτυο, οιοποίοι μπορούν να βοηθήσουν στησταθεροποίηση του δικτύου», σημείωσεο Πρατίκσα Ράμντας, ανώτερος αναλυτήςστην Rystad Energy.

Η αδράνεια του συστήματος

Όπως σημειώνουν ειδικοί τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που λειτουργούν με φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια έχουν υψηλή αδράνεια- ο όρος που περιγράφει την αντίσταση ενός δικτύου στις αλλαγές συχνότητας. Τα δίκτυα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες, έχουν χαμηλή αδράνεια, η οποία, όταν δεν μετριάζεται, μπορεί να τα κάνει λιγότερο ανθεκτικά σε αιφνίδιες διαταραχές.

«Οι τεχνικές αλλαγές σημαίνουνότι το σύστημα έχει πλέον λιγότερηαδράνεια, επομένως οι ανισορροπίεςπρέπει να διορθώνονται πιο γρήγορα»,λέει ο καθηγητής Φυσικής και ΕνεργειακήςΜετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιου τουΡέντινγκ, Ντέιβιντ Μπρέισο. «Τα περιστατικάμπλακ άουτ, όταν συμβαίνουν, είναι πιθανόνα γίνουν πιο σημαντικά και εκτεταμένα.

Το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειαςαλλάζει γρήγορα – ωθούμενο από τιςανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τηνηλεκτροδότηση και τις τεράστιεςεπενδύσεις. Ωστόσο, είναι περιορισμένεςοι έρευνες σχετικά με το πώς η κλιματικήαλλαγή θα επηρεάσει τα μελλοντικάσυστήματα ηλεκτρικής ενέργειας ή πώςνα σχεδιάσουμε δίκτυα που είναι πραγματικάισχυρά», πρόσθεσε.

Ειδικοί σημειώνουν ότι το μαζικό μπλακ άουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία υπογραμμίζει την ανάγκη για επενδύσεις σε αποθήκευση ενέργειας , όπως μπαταρίες και αντλησιοταμιευτικά συστήματα, καθώς και την ενίσχυση των διασυνδέσεων με γειτονικές χώρες. Επιπρόσθετα συνίσταται η υιοθέτηση τεχνολογιών, ικανών να σταθεροποιούν το δίκτυο, όπως οι «inverters», οι οποίοι προσομοιώνουν την αδράνεια των παραδοσιακών μονάδων παραγωγής.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr