Η πλάνη του «μεγάλου μπαζούκα»…

… και ο κίνδυνος να οδηγηθεί η Ευρωζώνη σε επιδείνωση της κρίσης.

Η παγκόσμια κοινότητα ζητά από την Ευρωζώνη να αναλάβει δράση, να κάνει κάτι που θα εντυπωσιάσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές, να βγάλει από το μανίκι της ένα «μεγάλο μπαζούκα», όπως το έθεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον. Οι βασικές συστάσεις των εκτός Ευρώπης προς τους Ευρωπαίους περιλαμβάνουν την αύξηση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ένα πρόγραμμα πληθωρισμού του χρέους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα,

βοηθητικούς διακανονισμούς από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την ανακεφαλαίωση των ευρωπαϊκών τραπεζών και μια πλήρη λύση, εδώ και τώρα, στο πρόβλημα του ελληνικού χρέους. Ό,τι κι αν κάνετε, κάντε το τώρα και δώστε του μεγάλες διαστάσεις, λένε όλοι στους ηγέτες της Ευρωζώνης.

Όμως αυτή η συμβουλή τους δεν πρόκειται να βοηθήσει κι αν η Ευρώπη την ακολουθήσει θα πάει σε επιδείνωση της κρίσης. Το διακύβευμα αφορά τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ένα «μεγάλο μπαζούκα», δίχως μια παράλληλη δέσμευση των Ευρωπαίων στη δημοσιονομική ένωση σε κάποιο απώτερο μέλλον, θα λειτουργήσει άκρως αποσταθεροποιητικά.

Όταν έγινε ο σχεδιασμός του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κι έκλεισαν οι επ’ αυτού συμφωνίες τον περασμένο Μάιο, υποτίθεται ότι θα ήταν το «μεγάλο μπαζούκα». Μια στρατηγική σοκ και δέους, όπως την είχε αποκαλέσει κάποιος αναλυτής. Να όμως που ο ευρωπαϊκός μηχανισμός επιδείνωσε την κρίση. Το βασικό πρόβλημα του μηχανισμού είναι ότι το κάθε κράτος παρέχει εγγυήσεις για τα άλλα σε ένα παιχνίδι ντόμινο. Οι εγγυήσεις της Ιταλίας αντιπροσωπεύουν το 18% του συστήματος. Αλλά αυτό το 18% δεν διαθέτει αξιοπιστία. Η Ιταλία δυσκολεύεται να αποπληρώσει το δικό της χρέος, πώς θα αποπληρώσει τις εγγυήσεις κάποιου άλλου κράτους; Η Γαλλία βρίσκεται μεν σε καλύτερη κατάσταση αλλά και οι δικές της εγγυήσεις προς την Ιταλία στερούνται αξιοπιστίας. Και το ίδιο συμβαίνει με τις γερμανικές εγγυήσεις προς τη Γαλλία. Αν ακολουθήσεις τη γραμμή έως το τέλος, δεν υπάρχει εκείνος που θα στηρίξει εν τέλει το όλο σύστημα.

Γι’ αυτό αν διπλασιάσεις ή τριπλασιάσεις το μέγεθος του ευρωπαϊκού μηχανισμού δίχως να αλλάξεις τη βασική δομή του, το μόνο που επιτυγχάνεις είναι να διπλασιάσεις και να τριπλασιάσεις την έλλειψη αξιοπιστίας σου. Αν θέλεις πράγματι να αυξήσεις το μέγεθος του μηχανισμού δίχως να καταστρέψεις την αξιοπιστία του, έχεις δύο επιλογές: είτε θα τον στηρίξεις στις απεριόριστες εγγυήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το μόνο όργανο της Ευρωζώνης που είναι σε θέση να δώσει παρόμοιες δεσμεύσεις, είτε θα πρέπει να αλλάξεις το νομικό καθεστώς του ευρωπαϊκού μηχανισμού μέσα από την υιοθέτηση κοινών εγγυήσεων. Αυτό σημαίνει πως τα κράτη μέλη συμφωνούν να εγγυηθούν από κοινού το ένα το χρέους του άλλου. Οι δύο αυτές επιλογές σε τελική ανάλυση σημαίνουν το ίδιο πράγμα. Το παθητικό του συστήματος μοιράζεται κοινά σε όλους τους συμμετέχοντες. Αν θέλεις να ενοχλήσεις και κάποιους, μπορείς να αποκαλέσεις αυτό το