Μιχάλης Σαρρής: Αναγκαίο το μνημόνιο, δύσκολες οι επιλογές

Την ανάγκη καταβολής κάθε δυνατής προσπάθειας ώστε να υπογραφεί το συντομότερο δυνατό το μνημόνιο με την Τρόικα επεσήμανε σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής, ο οποίος μίλησε σε εκδήλωση για την κρίση στην ευρωζώνη στο Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου.
Όπως σημείωσε ο κ. Σαρρής, χωρίς την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που θα αρχίσει

Ο κ. Σαρρής χαρακτήρισε μάλλον αναμενόμενη τη δίμηνη καθυστέρηση στη συμφωνία για την Κύπρο που επισημοποιήθηκε από τους Υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης τη Δευτέρα. «Εφόσον δεν έχουμε κατασταλάξει πλήρως στο μέγεθος των αναγκών δανεισμού και στον τρόπο χρήσης των κεφαλαίων για τη σωστή τραπεζική ανακεφαλαιοποίηση έπρεπε να υπάρξει κάποια αναβολή», ανέφερε, προσθέτοντας ότι στο ενδιάμεσο η Κύπρος πρέπει να δείξει ότι είναι έτοιμη και να αρχίσει να υλοποιεί πολλές από τις πρόνοιες της συμφωνίας που έχει κάνει.

Έκανε λόγο για ατυχή εξέλιξη ως προς την έμφαση που δίδεται στα ρωσικά κεφάλαια που διακινούνται μέσω κυπριακών τραπεζών, σημειώνοντας ότι η Κύπρος είναι χρηματοοικονομικό κέντρο για ουσιαστικούς λόγους: «Πολλοί ξένοι, μεταξύ των οποίων και Ρώσοι χρησιμοποιούν την Κύπρο που έχει φιλόξενο φορολογικό περιβάλλον για επενδύσεις στη Ρωσία. Πολλά από τα κεφάλαια που επενδύονται εκεί προέρχονται από τις ίδιες πηγές όπως και στην Αγγλία όπου οι Ρώσοι είναι τόσο δραστήριοι όσο και στην Κύπρο», είπε.

Κατά τον κ. Σαρρή, αν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει η Κύπρος για να σταλεί μία πιο καθαρή εικόνα ότι έχει συμμορφωθεί πλήρως με τις πρόνοιες εναντίον κάθε υποψίας για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, τότε θα πρέπει να γίνει. «Ένα χρηματοοικονομικό κέντρο πρέπει να είναι πέραν κάθε υποψίας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Καταθέτοντας την άποψή του ως οικονομολόγος ο Μιχάλης Σαρρής προειδοποίησε ότι θα ήταν «τεράστιο λάθος» ενδεχόμενο πλήγμα για τους κατόχους κρατικών κυπριακών ομολόγων, καθώς πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για συνεργατισμούς και τράπεζες. Όσο για το ενδεχόμενο κουρέματος στις καταθέσεις, έκανε λόγο για θέμα που στερείται σοβαρότητας και κίνηση που θα συνιστούσε καταστροφή για όλο το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης.

Όσον αφορά το ρόλο των εκλογών στις κινήσεις των εταίρων, ο κ. Σαρρής ανέφερε ότι σίγουρα οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν περισσότερα φάσματα του κυπριακού πολιτικού κόσμου να είναι πίσω από το μνημόνιο. Όπως είπε, χωρίς να υπεισέρχεται κανείς στα πολιτικά, μια καινούρια αρχή είναι φυσιολογική. «Περιμένουν ίσως να δουν νέους ανθρώπους για να ξαναρχίσουν τη συζήτηση για αυτά τα θέματα και να προσπαθήσουν να γίνει μία πιο αξιόπιστη οικονομική πολιτική, καθώς για διάφορους λόγους τα τελευταία λίγα χρόνια είχαμε χάσει λίγο το δρόμο μας», δήλωσε ο κ. Σαρρής.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του για την κρίση στην ευρωζώνη, την Ελλάδα και την Κύπρο, ο πρώην Υπουργός τόνισε ότι η Κύπρος είναι αντιμέτωπη με «εξαιρετικά δύσκολες επιλογές». Είπε ότι ναι μεν τα χρήματα που χρειάζονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών καθιστούν δύσκολη αν και όχι αδύνατη τη διαχείριση του χρέους, αλλά προειδοποίησε πως «αν καταφύγουμε σε λογιστικά τεχνάσματα για να μειώσουμε τεχνητά τις πραγματικές ανάγκες των τραπεζών και να χαμηλώσουμε το ποσό του πακέτου βοήθειας δεν θα είμαστε πειστικοί. Αν δεν καλυφθούν οι ανάγκες των τραπεζών οι επενδυτές δεν θα έρθουν να ελαφρύνουν το χρέος», ανέφερε.
Σημείωσε ότι γενικά στην Ευρώπη έχει παρατηρηθεί αύξηση του δημοσίου τομέα. Συγκεκριμένα στην Κύπρο το δημόσιο αναλογούσε το 1995 στο 33% του ΑΕΠ ενώ τώρα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 50%. «Αν είχαμε μείνει σε εκείνο το 33% και με τις δαπάνες της κυβέρνησης να αυξάνονται με το ρυθμό ανάπτυξης, δηλαδή 4%, τώρα θα είχαμε ένα σημαντικό πλεόνασμα και το χρέος μας θα ήταν κοντά στο 20%, όπως του Λουξεμβούργου», ανέφερε ενδεικτικά.
Σε άλλο απόσπασμα της ομιλίας του ο Μιχάλης Σαρρής σημείωσε ότι όταν ξέσπασε η κρίση κάποιες χώρες, όπως και η Κύπρος, «σφύριζαν ανέμελα» αντί να προφυλαχθούν, μειώνοντας το έλλειμμα και το χρέος.

Δήλωσε πάντως αισιόδοξος για το μέλλον, διότι όπως είπε η πάντα δυναμική κυπριακή επιχειρηματικότητα θα φέρει ξανά σύντομα θετικά αποτελέσματα όταν ξεπεραστεί η δύσκολη κατάσταση.

Απαντώντας σε ερωτήσεις από το πολυπληθές ακροατήριο, ο κ. Σαρρής είπε μεταξύ άλλων ότι δεν μπορεί καν να αρχίσει να φαντάζεται πώς θα ήταν η κατάσταση αν η Κύπρος είχε ακόμη την κυπριακή λίρα. «Η μεγάλη υποτίμηση θα σήμαινε κατάρρευση του υπάρχοντος μοντέλου, το οποίο φυσικά απαιτεί αλλαγές ούτως ή άλλως», είπε, τονίζοντας ότι η θέση της Κύπρου και της Ελλάδας είναι οπωσδήποτε εντός της ευρωζώνης.

Πρόσθεσε ότι οι Κύπριοι δεν έλαβαν σοβαρά τις υποχρεώσεις τους έναντι της ευρωζώνης και ότι μόνο καρπώθηκαν τα οφέλη της νομισματικής ένωσης. «Αν ήμασταν περισσότερο Γερμανοί θα ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση», είπε χαρακτηριστικά, εξηγώντας στη συνέχεια ότι αν δινόταν έμφαση στην ανταγωνιστικότητα, αντί να υπάρχει αύξηση μισθών, πληθωρισμού και ανεργίας η κατάσταση θα ήταν ομαλή.

Είπε εξάλλου ότι η ευρωζώνη αντιμετωπίζει μία κατά κάποιον τρόπο ιδεολογικής φύσεως πρόκληση, με ένα εκ των ερωτημάτων να αφορά το κατάλληλο μέγεθος του κράτους.
Ως προς τη μορφή που πρέπει να λαμβάνει η διαδικασία προσαρμογής ο κ.. Σαρρής επισήμανε την ανάγκη μείωσης των δαπανών αντί της αύξησης των φόρων που αποθαρρύνουν τους επενδυτές, την επιβολή της λιτότητας σταδιακά και όχι απότομα, συνοδευόμενης από πειστικό πλάνο 4-5 ετών προσαρμογής, παράλληλη προώθηση μεταρρυθμίσεων όπως στο συνταξιοδοτικό, αλλά και βοήθεια από τις πλεονασματικές χώρες, που μέχρι τώρα απουσιάζει, στη συνολική διόρθωση των ανισορροπιών της ευρωζώνης.

Ο Μιχάλης Σαρρής εκτίμησε επίσης ότι η κυπριακή κυβέρνηση θα μπορούσε να ζητήσει υπαγωγή της στο μηχανισμό διάσωσης αμέσως μετά το ελληνικό PSI. Τότε η Κύπρος θα είχε τη συμπάθεια των εταίρων μετά τη ζημιά στις τράπεζες της χώρας, αντί για τη «μηδενική αξιοπιστία» που έχει σήμερα, ανέφερε ο πρώην Υπουργός Οικονομικών.
Σε άλλη ερώτηση τόνισε ότι δεν υπάρχουν πραγματικά επιλογές, πέρα από το αν θα πληρώσουμε τώρα με 5% των όσων έχουμε ή αργότερα με 20%. «Δεν πρόκειται για τίποτα μονεταριστικό, ιδεολογικό ή θεολογικό, αλλά για απλή αριθμητική», σημείωσε.

Τις απόψεις του για την κρίση στην ευρωζώνη παρουσίασε επίσης ο καθηγητής Οικονομικών και αυτή τη στιγμή επισκέπτης ερευνητής στο London Metropolitan University Γιάννης Κιτρομηλίδης.

Αμφισβήτησε την εγκυρότητα του μηνύματος των Ευρωπαίων εταίρων ότι η Ελλάδα είναι αποκλειστικά υπαίτια για τα δεινά που της έχει προκαλέσει η κρίση. Όπως εξήγησε, η ρίζα της κρίσης έγκειται στα εγγενή ελαττώματα της ευρωζώνης και συγκεκριμένα στο γεγονός ότι όλες οι χώρες μέλη αντιμετωπίζονταν ως ίδιες περιπτώσεις με π.χ. ίδια επιτόκια δανεισμού, στις εγγενείς ανισορροπίες που συνεπάγονται ελλείμματα για κάποιες χώρες και πλεονάσματα για άλλες, στην έλλειψη τραπεζικής ένωσης εξαρχής και στην απουσία μηχανισμού επίλυσης κρίσεων. Πρόσθεσε ότι η κατάσταση αυτή επιβαρύνεται από τη λανθασμένη συνταγή της λιτότητας.

Απαντώντας σε ερώτηση για την προοπτική μεταρρύθμισης και ομαλής λειτουργίας της ευρωζώνης, ο κ. Κιτρομηλίδης είπε ότι μέχρι τώρα έχουν γίνει μόνο ad hoc, αποσπασματικές και αναποτελεσματικές αλλαγές. Τα θεμελιώδη προβλήματα δεν έχουν αντιμετωπιστεί, είπε, κάτι που δεν θα γίνει αν δεν προκύψει πολιτική ένωση.