Αιματολογικές νεοπλασίες: Παλιές νόσοι, νέες θεραπείες

Αν υπάρχει μία ομάδα νεοπλασιών, η αντιμετώπιση των οποίων έχει αλλάξει θεαματικά τις τελευταίες δεκαετίες, αυτή είναι οι αιματολογικές κακοήθειες. Η γενική επιβίωση από αυτές έχει διπλασιασθεί την τελευταία 30ετία χάρη στις αποτελεσματικότερες θεραπείες – και σε μερικές περιπτώσεις πιθανότερο είναι να επιζήσει ο ασθενής παρά να χάσει τη ζωή του εξαιτίας τους.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα προόδου αφορά την παιδική λευχαιμία: το 1960, επιβίωνε μόλις το 4% των παιδιών που την εκδήλωναν, αλλά σήμερα τα ποσοστά ιάσεως «καλπάζουν» από 80% και πάνω.

Μόλις

τον εφετινό Φεβρουάριο, λ.χ., επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο δημοσίευσαν στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Clinical Oncology» την ανάλυση από 21.000 κρούσματα οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας, τα οποία καταγράφηκαν σε παιδιά και εφήβους των ΗΠΑ την περίοδο 1990-2005. Συμπέρασμα: το ποσοστό ιάσεως αυξήθηκε από το 84% που ήταν το 1990 στο 90% το 2005.

«Η είδηση είναι πραγματικά καλή, διότι μιλάμε για μία νόσο η οποία ήταν ανίατη πριν από 50 χρόνια», δήλωνε τότε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Στήβεν Χάνγκερ, καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.

Οι κακοήθεις νόσοι του αίματος αποτελούν το περίπου 10% όλων των καρκίνων, με τα λεμφώματα να είναι τα συχνότερα – ακολουθούν οι διάφορες λευχαιμίες και τα μυελώματα. Υπολογίζεται πως κάθε χρόνο στην χώρα μας εκδηλώνουν κάποιον καρκίνο στο αίμα τους περίπου 3.000 άνθρωποι.

Οι ακριβείς αιτίες των αιματολογικών κακοηθειών παραμένουν άγνωστες, αλλά όσο περισσότερα μαθαίνουν οι ειδικοί γι’ αυτές, τόσο βελτιώνουν τις θεραπευτικές επιλογές.

Ο ακρογωνιαίος λίθος για την αντιμετώπισή τους είναι η χημειοθεραπεία, ενώ η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται για τοπικές νόσους ή για να συρρικνωθεί κάποιος όγκος που εξαιτίας τους αναπτύχθηκε και πιέζει ένα ζωτικό όργανο. Η μεταμόσχευση μυελού των οστών επίσης είναι ένα πολύτιμο εργαλείο, ενώ με μεγάλη ταχύτητα προστίθενται στο θεραπευτικό οπλοστάσιο βιολογικά φάρμακα, πολλά από τα οποία ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.

«Η πρόοδος που έχει συντελεσθεί στην αναγνώριση τηςμοριακής και κυτταρικής βιολογίας των αιματολογικών νοσημάτων έχει οδηγήσει στην καλύτερη κατανόησή τους και, τελικά, στον σχεδιασμό αποτελεσματικότερων θεραπειών», λέει ο κ. Παναγιώτης Παναγιωτίδης, αναπληρωτής καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνος του Εξωτερικού Αιματολογικού Ιατρείου της Α΄Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Λαϊκό», στην Αθήνα. «Σήμερα βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να μπορούμε να θεραπεύουμε σημαντικό αριθμό ασθενών με λευχαιμίες, λεμφώματα και άλλες αιματολογικές κακοήθειες».

Ο κ. Παναγιωτίδης παραθέτει ορισμένα από τα σημαντικά βήματα προόδου των τελευταίων ετών:

* Οξεία μυελογενής λευχαιμία: Στο 30% των ασθενών έχει βρεθεί μεταλλαγή σε ένα γονίδιο (λέγεται γονίδιο της νουκλεοφωσμίνης ή NPM1). Όσοι ασθενείς έχουν αυτή την μεταλλαγή ω