Υπόθεση Θανάση: «Η κατάθεση Σταυριανού μεταμορφώθηκε σε ιατροδικαστική έκθεση»

Η πολυσυζητημένη γραπτή κατάθεση του ιατροδικαστή, Πανίκου Σταυριανού, «μετατράπηκε» τελικά σε ιατροδικαστική έκθεση με νέο «σενάριο», κατήγγειλε η πλευρά της οικογένειας του Θανάση Νικολάου κατά τη διαδικασία της θανατικής ανάκρισης.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τις προηγούμενες δικάσιμους είχε αναφερθεί από την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας, Ξένια Ξενοφώντος, ότι ο Πανίκος Σταυριανός είχε εκδράσει την πρόθεση να υποβάλει γραπτή κατάθεση στο πλαίσιο της θανατικής ανάκρισης. Τελικά, το εν λόγω

Εκτός αίθουσας ο Σταυριανός και νέα ιατροδικαστική έκθεση

Με την έναρξη της σημερινής δικασίμου, η δικηγόρος της οικογένειας, Λητώ Καριόλου, ζήτησε όπως βγει εκτός αίθουσας ο Πανίκος Σταυριανός, επειδή θα έφερε ένσταση στην κατάθεσή του. Εξήγησε ότι το κείμενο που τους είχαν αποστείλει ως «γραπτή κατάθεση», τελικά έφερε τον τίτλο «ιατροδικαστική έκθεση για την Τρίτη θανατική ανάκριση». Επεσήμανε ότι  δεν έλαβαν γραπτή δήλωση του Σταυριανού αλλά νέα ιατροδικαστική έκθεση που φαίνεται να έχει συντάξει ο ιατροδικαστής ημερομηνίας 15 Δεκεμβρίου 2023, σχολιάζοντας ότι «ουδέποτε δόθηκε οποιαδήποτε ένδειξη ότι η Νομική Υπηρεσία προτίθεται να καταθέσει νέα ιατροδικαστική έκθεση και ιδιαίτερα νέα ιατροδικαστική έκθεση από τον Σταυριανό μετά τη συμπλήρωση του φακέλου της υπόθεσης».

Κατήγγειλε ότι «για μια ακόμη φορά, η Νομική Υπηρεσία προχωρεί σε ανεπίτρεπτες τακτικές αιφνιδιασμού οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν αποδέκτες από το Δικαστήριο.  Παρόλο που η συγκεκριμένη διαδικασία είναι ανακριτική, εντούτοις η στάση της Νομικής Υπηρεσίας την καθιστά καθ’ όλα αντιπαραθετική, προσπαθώντας να αποδείξει 18 χρόνια μετά τον θάνατο του Θανάση Νικολάου ότι αυτός αυτοκτόνησε παρά τα αντίθετα ευρήματα των εμπειρογνωμόνων που ακολουθήσαν την εκταφή καθώς και την εντελώς απαράδεκτη θέση ότι η οικογένεια φέρει ευθύνη για την μη αποτελεσματική έρευνα των αρχών».

Συνέχισε ψέγοντας τη στάση της Νομικής Υπηρεσίας στη διαδικασία, κάνοντας λόγο για μία ακόμα απόπειρα αιφνιδιασμού, η οποία έρχεται σε συνάρτηση με την μέχρι τώρα στάση της, δηλαδή την επιμονή να υποστηρίξει το αίτημα του Σταυριανού να συμμετέχει στη διαδικασία σαν ενδιαφερόμενο μέλος, να τον καλέσει ως μάρτυρα και τώρα να προσκομίσει νέα του έκθεση, χωρίς να γίνει καμία ένδειξη περί τούτου και έγκαιρη αποκάλυψη αυτής της πρόθεσης καθώς και έγκαιρης παράδοσης της έκθεσης σε μας φανερώνει τις προθέσεις της».

«Η τέταρτη εκδοχή»

Μάλιστα, σημείωσε ότι «στη νέα αίτηση γίνεται ύστατη προσπάθεια αιτιολόγησης του νοσηρού αρχικού συμπεράσματος της πρώτης διερεύνησης, παρά τα ευρήματα περί ενδεχομένης ποινικής ευθύνης του Σταυριανού από τους ανεξάρτητους ανακριτές που διορίστηκαν από τον Γενικό Εισαγγελέα να διερευνήσουν την υπόθεση,  παρά τις δεσμεύσεις του Γενικού Εισαγγελέα ότι δεν θα σταματήσει ιδιωτική ποινική διαδικασία εναντίον του, και παρά τα ευρήματα του ΕΔΑΔ για σφάλματα του Σταυριανού, ο οποίος ουσιαστικά αναφέρεται ονομαστικά στην εν λόγω απόφαση φανερώνει ότι η Νομική Υπηρεσία κάθε άλλο παρά αναζήτηση της αλήθειας επιθυμεί.  Η οικογένεια συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια συστηματική και οργανωμένη και συνεχιζόμενη προσπάθεια συγκάλυψης του τι πραγματικά συνέβη».

Εντύπωση προκαλεί μάλιστα ότι «η νέα ιατροδικαστική έκθεση έκτασης 49 σελίδων παρουσιάζει άλλη εικόνα τόσο από την αρχική τετρασέλιδη έκθεση του Σταυριανού όσο και από την μαρτυρία που έδωσε στις δυο προηγούμενες θανατικές ανακρίσεις. Η καινούρια έκθεση προωθεί μια νέα τέταρτη εκδοχή η οποία αυτή τη φορά και σε αντίθεση με τις προηγούμενες κατηγορηματικά ισχυρίζεται ότι η αιτία θανάτου οφείλεται αποκλειστικά στον μηχανισμό πτώσης εξ ύψους».

Συμπλήρωσε ότι στη νέα ιατροδικαστική έκθεση ο Σταυριανός «προβάλλει μάλιστα νέους ισχυρισμούς ως προς το πως έγινε η πτώση εξ’ ύψους. Για παράδειγμα, ενώ στα πλαίσια της δεύτερης θανατικής ανάκρισης ο Σταυριανός ανάφερε ότι ο θανών και διαβάζω από σελίδα 54 των πρακτικών της δεύτερης θανατικής ανάκρισης «έπεσε με το πρόσωπο προς τα κάτω»  τώρα. ισχυρίζεται ότι ο θανών έπεσε με τα πόδια τεντωμένα προς τα κάτω. Επίσης πρώτη φορά και μετά από 18 χρόνια έρχεται και ισχυρίζεται ότι ο ίδιος έσπασε το υοειδές οστό κατά τη διαδικασία της νεκροτομής.  Καμία τέτοια ενέργεια δεν καταγράφεται στην αρχική του έκθεση, καμία φωτογραφία από την νεκροτομή δεν επιβεβαιώνει αυτόν τον ισχυρισμό, και σε καμία από τις δυο προηγούμενες θανατικές ανακρίσεις δεν δήλωσε κάτι τέτοιο.  Είναι προφανές ότι πρόκειται για άλλο ένα ανυπόστατο ισχυρισμό και προσπάθεια παραπλάνησης του Δικαστηρίου».

Οι λόγοι της ένστασης

Ειδικότερα, πιο κάτω καταγράφονται αναλυτικά οι λόγοι που η οικογένεια φέρει ένσταση στην κατάθεση της νέας ιατροδικαστικής έκθεσης:

1.            Ο Σταυριανός δεν μπορεί να θεωρηθεί επ’ ουδενι λόγο αντικειμενικός ή ανεξάρτητος πραγματογνώμονας και η νέα ιατροδικαστική του έκθεση δεν είναι ασφαλής έτσι ώστε να επιτρέπει στο Δικαστήριο να εξάγει τα δικά του ανεξάρτητα συμπεράσματα.

2.            Εκ πρώτης όψεως η έκθεση του Σταυριανού υπερβαίνει σε πολλά σημεία του πεδίου της όποιας πραγματοσύνης του. Αντικρούει για παράδειγμα σχετική έκθεση του Δρ. Καριολου που κατέθεσε η Νομική Υπηρεσία σε προηγουμένη δικάσιμο ενώ ο Σταυριανός δεν είναι ούτε γενετιστής ούτε έχει τα προσόντα να σχολιάσει την διαδικασία της απομόνωσης και ταυτοποίησης γενετικού υλικού.

3.            Όπως τόνισε το Δικαστήριο στην απόφαση που αφορούσε το Υπόμνημα Μαρνεριδη,  ο φάκελος της υπόθεσης για την εξέταση των αιτιών θανάτου, συμπληρώθηκε και τέθηκε ενώπιον για έναρξη της ακρόασης. Με αυτά τα δεδομένα ξεκίνησε και καθορίστηκε η πορεία διεξαγωγής της θανατικής ανάκρισης. Το αίτημα της Ξενοφώντος, ακριβώς όπως το προηγούμενο της αίτημα για κατάθεση του υπομνήματος Μαρνεριδη, μετά την συμπλήρωση του φακέλου της υπόθεσης δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.  Όπως ακριβώς θα γινόταν με την αποδοχή του υπομνήματος Μαρνερίδη θα ισοδυναμούσε με το επανάνοιγμα εκ νέου της υπόθεσης κάτι που όπως τόνισε το Δικαστήριο θα ξεφευγε της υφιστάμενης του δικαιοδοσίας.

4.            Ενδεχόμενη αποδοχή της νέας έκθεσης του Σταυριανού καθιστά απαραίτητη την ετοιμασία και κατάθεση νέων εκθέσεων εμπειρογνωμόνων για να την αντικρούσουν και να φανούν τα σφάλματα του καθώς και αναξιοπιστία και έλλειψη επαγγελματισμού. Όπως τονίστηκε στην ενδιάμεση απόφαση για Μαρνερίδη, το αποτέλεσμα θα είναι η παρούσα διαδικασία να συνεχίζεται στο διηνεκές.

5.            Η συμβολή του Σταυριανού στην παρούσα ουσιαστικά ολοκληρώθηκε με την διεξαγωγή της αυτοψίας και νεκροψίας. Η μαρτυρία του για την αυτοψία και νεκροψία όπως παρουσιάστηκε τόσο στην αρχική του τετρασέλιδη έκθεση όσο και στην μαρτυρία του στις δυο θανατικές ανακρίσεις που προηγήθηκαν είναι ήδη ενώπιον σας.

Η συμμετοχή του στην εξέταση των οστών ως αναφέρει ο Λοχίας Ορφανός στην κατάθεση του ημερομηνίας 1 Νοέμβριου 2022 ήταν απλά ως παρατηρητής. Δεν συμμετείχε δηλαδή ο Σταυριανός ως εξεταστής, και ως εκ τούτου δεν εξέτασε ο ίδιος τα οστά και δεν μπορεί να κάνει την ανάλυση που προτίθεται να κάνει. Οι αναλύσεις και εκθέσεις αυτών που διενήργησαν την εξέταση είναι ενώπιον σας ήδη σαν τεκμήρια και εναπόκειται στην κρίση σας η αξιολόγηση τους για να καταλήξετε στο συμπέρασμα σας ως προς την αιτία θανάτου.

6.            Η αρχή της ισότητας των όπλων που πρέπει να διέπει οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία απαιτεί όπως παρέχεται στα εμπλεκόμενα μέρη εύλογη ευκαιρία να παρουσιάσουν τις θέσεις τους κάτω από συνθήκες που δεν τις θέτουν υπό επουσιώδη μειονέκτημα έναντι του άλλου μέρους. Η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας ανεπίτρεπτα προχώρησε στην αποκάλυψη της νέας ιατροδικαστική έκθεσης χωρίς να δώσει καμία ένδειξη ως προς τις προθέσεις της όπως όφειλε να κάνει και μας άφησε ουσιαστικά δυο εργάσιμες μέρες να μελετήσουμε την πολυσέλιδη νέα έκθεση τόσο εμείς όσο και η δική μας εμπειρογνώμονας πράγμα εκ της φύσεως του αδύνατον.

«Μη αντικειμενικός ο Σταυριανός»

Συνέχισε επισημαίνοντας ότι «θα ήθελα να επικεντρωθώ στο πολύ σοβαρό θέμα κατά την άποψη μας της έλλειψης αντικειμενικότητας και ανεξαρτησίας του Σταυριανού σαν εμπειρογνώμονα που καθιστά την προτεινομένη κατάθεση νέας ιατροδικαστικής έκθεσης ανεπίτρεπτη. Ο Σταυριανός ισχυρίζεται στην καινούργια του έκθεση σε πολλά σημεία – και διαβάζω από το κείμενο- ότι «ένας αντικειμενικός ανεξάρτητος παρατηρητής.... θα αποφανθεί με βεβαιότητα ότι [τα διάφορα κατάγματα] προκλήθηκαν συνέπεια πτώσης εξ ύψους].»

Άρα κρατείστε το αντικειμενικός, ανεξάρτητος, παρατηρητής. Η επιλογή της λέξης «παρατηρητής» υποθέτω αναφέρεται στην ιδιότητα με την οποία ο Σταυριανός ήταν παρών στην εξέταση των οστών μετά την εκταφή, σύμφωνα με την κατάθεση του Λοχία Ορφανού, η οποία πιστεύω ότι είναι ενώπιον σας και αν όχι παρακαλώ να κατατεθεί σαν τεκμήριο.

Εντούτοις και προφανώς ο κ. Σταυριανός ούτε αντικειμενικός είναι ούτε ανεξάρτητος. Στην προκείμενη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με ένα ουδέτερο, ούτε με ένα ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα,  αλλά για ένα μάρτυρα εμπλεκόμενο στην διαδικασία στον οποίο ανεξάρτητοι ποινικοί ανακριτές έχουν αποδώσει ποινική ευθύνη, και ο οποίος έχει κληθεί παρά τις αλλεπάλληλες ενστάσεις της οικογένειας να δώσει μαρτυρία.

Προφανώς στην προσπάθεια του να υπερασπιστεί τον εαυτό του, έχοντας λάβει γνώση ότι θα ακολουθήσει ιδιωτική ποινική εναντίον του, όπως έχει ανακοινωθεί δημόσια, δεν παρουσιάζει ανεξάρτητα την γνώμη του αντικειμενικά και αμερόληπτα ως το καθήκον ενός εμπειρογνώμονα.

Δεν δύναται να γίνει αποδεκτή η νέα ιατροδικαστική έκθεση αφού δεν συνοδεύεται από τις απαραίτητες προϋποθέσεις που την καθιστούν αποδεκτή.  Υπό τις περιστάσεις δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς ορθής απονομής της δικαιοσύνης.

Το πρωτόδικο δικαστικό εύρημα στην απόφαση αυτή, που αξίζει να αναφερθεί ότι αφορούσε τον ίδιο τον Σταυριανό και ανέφερε ότι «στην αγωνία του να εξυπηρετήσει, παρεβη το καθήκον του σαν εμπειρογνώμονας, να παρουσιάσει δηλαδή την ανεξάρτητη γνώμη του αντικειμενικά και αμερόληπτα». Σε αντίθεση με την υπόθεση Μάριος Παναγιώτου κατά Αστυνομίας, ο Σταυριανός στην παρούσα υπόθεση έχει κώλυμα,  σύγκρουση συμφερόντων και  ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του».

Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η νέα έκθεση του Σταυριανού δεν παρουσιάζει αντικειμενικά και αμερόληπτα τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια ώστε να επιτρέψει στο Δικαστήριο να κρίνει ευχερώς την ακρίβεια των επίδικων συμπερασμάτων τους και να διαμορφώσει συναφώς τη δική του ανεξάρτητη άποψη. Επομένως δεν δύναται να κατατεθεί υπό τις περιστάσεις».

«Καμπάνα» ΕΔΑΔ σε Σταυριανό

Επίσης, η δικηγόρος της οικογένειας έκανε αναφορά στην εμπλοκή του Σταυριανού στην υπόθεση. Εξήγησε ότι «Τα σφάλματα του αποτέλεσαν την βάση του ευρήματος παραβίασης του Άρθρου 2 και καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Στρασβούργο.  Συγκεκριμένα, στην παράγραφο 145 της απόφασης, το ΕΔΑΔ ξεκαθαρίζει ότι η βάση του προβλήματος σε αυτή την υπόθεση είναι η αρχική ανακριτική διαδικασία η οποία στιγματίζεται από ουσιώδεις παραλείψεις. Στην παράγραφο 146 αναφέρει ότι η αρχική ανάκριση βασίστηκε λανθασμένα πάνω στην υπόθεση – που δεν ήταν άλλου παρά του Σταυριανού- ότι πρόκειται για απλή υπόθεση πτώσης εξ ύψους και ότι πιθανότατα ο Αθανάσιος Νικολάου να είχε αυτοκτονήσει  χωρίς ποτέ να αμφισβητηθεί αυτή η υπόθεση ή να γίνει η οποιαδήποτε προσπάθεια να επαληθευτεί οποιοδήποτε άλλο πιθανό σενάριο».

Κατηγορεί τη Νομική Υπηρεσία ότι κρατά την ίδια στάση που καταδικάζει το ΕΔΑΔ. «Ως γνωστό και όπως επιβεβαιώνεται από τις καταθέσεις των αστυνομικών που ήταν παρόντες και διεξήγαγαν την πρώτη έρευνα αυτοί ειχαν στηριχθεί εξ ολοκλήρου στα λεγόμενα και υποθέσεις του Σταυριανού, το οποία εξέφρασε σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά. Ως αποτέλεσμα, αναφέρει το ΕΔΑΔ, δεν έγινε σωστή διερεύνηση, πολλά ερωτήματα έμειναν αναπάντητα, υπήρχαν σημαντικές παραλείψεις και το συμπέρασμα απλής υπόθεσης αφύσικου θανάτου λόγω πτώσης εξ’ ύψους  ήτο νοσηρό και επισφαλή».

Υπενθύμισε επίσης ότι «το πόρισμα των ανεξάρτητων ανακριτών που διόρισε ο Γενικός Εισαγγελέας καταλογίζει ποινικές ευθύνες στον Σταυριανό για επτά ξεχωριστά αδικήματα λόγω της εμπλοκής του σ’ αυτή την υπόθεση. Είναι κατανοητή η πρόθεση και ανάγκη αν θέλετε του Σταυριανού να υπερασπιστεί τον εαυτό του.  Εν τούτοις, δεν έχει θέση η υπεράσπιση αυτή στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας ενώπιον του σεβαστού σας Δικαστηρίου. Ο Σταυριανός θα έχει κάθε ευκαιρία να υπερασπιστεί τον εαυτό του, όταν καταχωρηθεί κατηγορητήριο εναντίον του. Σημειώνεται ότι ο Γενικός Εισαγγελέας είχε δεσμευτεί δημόσια τον Ιούνιο του 2023 να μην σταματήσει τις ιδιωτικές ποινικές διώξεις που η οικογένεια προτίθεται να ξεκινήσει, συμπεριλαμβανομένης και της ποινικής δίωξης κατά του Σταυριανού».

 Κλείνοντας, αναφέρθηκε υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκτελέσει την καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ για πλημμελή διερεύνηση των συνθήκων θανάτου του Αθανάσιου Νικολάου.  Είναι η θέση της οικογένειας ότι η στάση της Νομικής Υπηρεσίας και επιμονή στις θέσεις που προέβαλε και η απόπειρα να προσκομίσει με τον ανεπίτρεπτο αυτό τρόπο νέα καινούργια έκθεση, με νέους καινούργιους ισχυρισμούς, που παραδόθηκε σε μας δυο μέρες από την ημερομηνία που ορίσατε ότι πρέπει να ξεκινήσει η αντεξέταση παραβιάζουν τις υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας κάτω από τη Σύμβαση και ως προς την εκτέλεση της συγκεκριμένης απόφασης».

Διερωτάται «πως είναι δυνατόν να ισχυρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία ότι με καλή πρόθεση επιχειρεί να εκτελέσει την απόφαση στην υπόθεση Νικολάου κατά Κύπρου, η οποία την καταδικάζει για σοβαρότατες παραβιάσεις του Άρθρου 2 της Σύμβασης και να επιχειρεί να προσκομίσει ενώπιον σας νέα έκθεση του Σταυριανού, παρά τα αποδεδειγμένα του σφάλματα, με σκοπό να προβάλει απρόσκοπτα την θέση ότι ο θάνατος του Νικολάου οφείλεται σε πτώση εξ ύψους, ότι αποκλείεται εγκληματική ενέργεια και ότι ουσιαστικά ότι πρόκειται περί αυτοκτονίας;».

«Κόλπο της Νομικής Υπηρεσίας»

Η δεύτερη δικηγόρος της οικογένειας, Αθηνά Δήμα, τόνισε ότι «δεν μιλάμε για γραπτή κατάθεση αλλά μια νέα ιατροδικαστική έκθεση. Το κόλπο της Νομικής Υπηρεσίας που δεν πέρασε με τον Μαρνερίδη, θέλει να γίνει με τον Σταυριανό. Μέσα σε 4 μέρες έφερε έκθεση 49 σελίδων. Η οικογένεια βρίσκεται πάντα σε θέση άμυνας γιατί κάθε μέρα φέρνουν κάτι καινούργιο. Πρέπει να σταματήσει αυτό. Δεν είναι διορθώσεις, είναι μια νέα έκθεση με νέο σενάριο. Εάν το δικαστήριο αποδεχτεί τη νέα έκθεση του Σταυριανού, θα πρέπει να δοθεί εύλογο χρονικό διάστημα για να ετοιμαστεί νέα έκθεση από ιατροδικαστή για την αντικρούσει και να κληθεί ως μάρτυρας αυτός ο ιατροδικαστής».

Η θέση της Νομικής Υπηρεσίας

Από την πλευρά της η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας εξέφρασε τη λύπη της, τονίζοντας ότι «δεν είμαστε απέναντι από την οικογένεια, αντίθετα γίνεται προσπάθεια να φανεί η αλήθεια», υπενθυμίζοντας την απόφαση για εκταφή των οστών του Θανάση Νικολάου, τη μεταφορά του υοειδούς οστού στην Ελλάδα για εξετάσεις και την ανάθεση διερεύνησης της υπόθεσης από ανεξάρτητους ποινικούς ανακριτές. Πρόσθεσε ότι «δεν αναθέσαμε στον Σταυριανό να ετοιμάσει έκθεση, αλλά μας είχε πει ότι θα ετοιμάσει γραπτή δήλωση και θα έκανε διορθώσεις». Επεσήμανε ότι «δεν μπορεί να απαντήσει στο πόδι», ζητώντας χρόνο για την τοποθέτησή της.

Το δικαστήριο αποφάσισε όπως η απάντησή της δοθεί την Παρασκευή (22/12) με την αντεξέταση του Πανίκου Σταυριανού να αναβάλλεται για ακόμα μία φορά.

Διαβάστε επίσης: Ένταση στη θανατική ανάκριση για Θανάση: «Θέλετε πάλι να κάνετε τη νύχτα μέρα»