Το δεύτερο κούρεμα καταθέσεων που δεν έγινε αντιληπτό

Η «πώληση» της Συνεργατικής ήταν ένα συγκεκαλυμμένο δεύτερο κούρεμα καταθέσεων όπου ο καταθέτης που την πληρώνει είναι, ως συνήθως εξάλλου, ο Κύπριος φορολογούμενος, μέσω «στημένης» ευγενικής παραχώρησης της κυβέρνησης στους μετόχους της Ελληνικής Τράπεζας. Η τελευταία δεν δεχόταν να αναλάβει όλες τις καταθέσεις των πελατών της Συνεργατικής με αντίκρισμα τα στοιχεία του ενεργητικού της.

Η

συμφωνία της πώλησης θα ναυαγούσε, υποθέτω, εφόσον η Ελληνική ξεχώρισε προβληματικά δάνεια λογιστικής αξίας περίπου €3,5 δις που δεν αποδεχόταν να συμπεριληφθούν στη συμφωνία πώλησης. Επομένως, για να ολοκληρωθεί η «εξαγορά» (takeover) της Συνεργατικής έπρεπε να παραμείνουν αντίστοιχης αξίας καταθέσεις που δεν θα μεταφέρονταν ή έπρεπε να προστεθούν και άλλα στοιχεία ενεργητικού που θα δικαιολογούσαν την ανάληψη από την Ελληνική όλων των υφιστάμενων καταθέσεων.

Η περίπτωση να μην μεταφερθούν όλες οι καταθέσεις της Συνεργατικής ήταν εκτός επιλογών για την Κυβέρνηση, διότι κανείς δεν θα δεχόταν να έχει καταθέσεις σε μια λιλιπούτια Συνεργατική Τράπεζα με αξία ενεργητικού πολύ μικρότερη από τη λογιστική της αξία. Η Κυβέρνηση για να ξεπεράσει το πρόβλημα και να ολοκληρωθεί η προδιαγραφόμενη πώληση, σοφίστηκε να δημιουργήσει σε χρόνο ρεκόρ, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του τραπεζικού κλασματικού αποθεματικού «Fractional Reserve Banking» ένα κρατικό ομόλογο αξίας €3,5 δις περίπου.

Η απάτη του αιώνα σε αριθμούς

Στο Διάγραμμα 1 φαίνεται πως λειτουργεί η τραπεζική κλασματική αποθεματική πρακτική «Fractional Reserve Βanking» που έχει χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθεί αυτό το πλασματικό περιουσιακό στοιχείο στον ισολογισμό της Συνεργατικής. Με απλά λόγια ένας χρηματοδοτικός οργανισμός υποχρεούται να κρατήσει ένα κλάσμα των καταθέσεων του και μπορεί να δανείσει το υπόλοιπο.

Παραθέτω κάποιους αριθμούς σαν παράδειγμα. Ακριβείς αριθμούς δεν έχω και ίσως να μην έχουν δημοσιοποιηθεί. Άρχισε με μια κατάθεση από την κυβέρνηση γύρω στα €400 εκ. Αν υποθέσουμε ότι το κλάσμα αποθεματικού είναι 10% της κατάθεσης, η Τράπεζα δικαιούται να δανείσει το 90% αυτής της κατάθεσης. Τα νέα δάνεια όμως καταλήγουν πίσω σαν καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα και οι τράπεζες που παίρνουν αυτές τις νέες καταθέσεις που προκύπτουν από τον δανεισμό δικαιούνται να τις δανείσουν ξανά με τον ίδιο τρόπο (κρατώντας το αποθεματικό κλάσμα και δανείζοντας το υπόλοιπο). Έτσι οι τράπεζες δημιουργούν λεφτά.

Η απάτη και κακή χρήση αυτής της πρακτικής όμως στην περίπτωση της Συνεργατικής είναι ότι η Συνεργατική το δανείζει έναντι ομολογιακής υποχρέωσης πίσω στην κυβέρνηση και αυτή ακολούθως καταθέτει εξ ολοκλήρου αυτό το ποσό στην ίδια τράπεζα. Αυτό επαναλαμβάνεται διαδοχικά (31 φορές) ως φαίνεται στο Διάγραμμα 2 μέχρι που δημιουργεί ένα περιουσιακό στοιχείο για την τράπεζα υπό μορφή κρατικού ομολόγου αξίας €3,5 δις και βεβαίως αντίστοιχη κατάθεση της κυβέρνησης για το ίδιο ποσό. Όλα έχουν γίνει στο ηλεκτρονικό υπολογιστή μέσα σε λίγες μέρες χωρίς εποπτεία! Άξιο απορίας, πού ήταν η Κεντρική!

Με αυτόν τον τρόπο έχουν σκόπιμα και τεχνητά δημιουργήσει ένα περιουσιακό στοιχείο (το κυβερνητικό ομόλογο αξίας €3,5 δις περίπου) στον ισολογισμό της Συνεργατικής που δεν υπήρχε προηγουμένως και που ακολούθως πρόσφεραν στην Ελληνική για να ολοκληρωθεί η συμφωνία πώλησης και να δεχθεί η τελευταία να αναλάβει όλες τις καταθετικές υποχρεώσεις της Συνεργατικής.

Στον ισολογισμό της διαδόχου εταιρείας (ΚΕΔΙΠΕΣ) έχουν αντιπαραθέσει έναντι της οφειλής του Συνεργατισμού προς τον φορολογούμενο για την έκδοση αυτού του ομολόγου τα κακά δάνεια  «junk loans» που απέρριψε η Ελληνική. Από αυτά υποτίθεται ότι θα προκύψει η πληρωμή της κυβερνητικής κατάθεσης που παραμένει στη Συνεργατική για το ίδιο ποσό και που βεβαίως έμμεσα, αλλά σίγουρα, βαραίνει τον Κύπριο φορολογούμενο. Όμως με βάση τις τιμές που πωλούνται παρόμοια και ίσως και καλύτερα δάνεια από τις εμπορικές τράπεζες δεν αναμένεται αυτά να αποφέρουν εισοδήματα πέραν του €1 δις.

Ο επίλογος

Το κρατικό ομόλογο που δημιούργησαν με αλχημείες και στόλιζε πλέον τον ισολογισμό της Συνεργατικής ακολούθως το σέρβιραν σε ασημένιο δίσκο στην Ελληνική για να κλείσει η εξαγορά. Η κατάθεση όμως που παράλληλα είχε δημιουργηθεί για το ίδιο ποσό παρέμεινε στη Συνεργατική και τέθηκε έναντι των προβληματικών δανείων που δεν δεχόταν να αναλάβει η Ελληνική.

Με άλλα λόγια, αυτό που δεν δεχόταν κανένας καταθέτης της Συνεργατικής να του κάνουν, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη έντεχνα κατάφερε, χωρίς καν να γίνει γενικά αντιληπτό, να φορτώσει έμμεσα στην πλάτη του Κύπριου φορολογούμενου, δηλαδή, το συνήθη «θύμα» της. Ακολούθως, η κυβέρνηση δημιούργησε την ΚΕΔΙΠΕΣ που ανάλαβε τα προβληματικά δάνεια που είχε απορρίψει η Ελληνική με οδηγίες να εισπράξει όσα περισσότερα μπορεί, για να καλύψει το «δώρο σκάνδαλο» που έκανε στην Ελληνική και που εκθέτει και επιβαρύνει τον φορολογούμενο πολίτη.

Ο Σαββάκης Κ. Σαββίδης είναι οικονομολόγος που ειδικεύεται στην οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση έργων. Ήταν πρώην ανώτερος διευθυντής στην Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και έχει διατελέσει τακτικός επισκεπτόμενος λέκτορας στα πανεπιστήμια του Harvard και του Queen’s του Καναδά.