Σταγόνες Ομήρου: Πάρ τοι ὁδός

Ανάγνωση από τον Λάζαρο Μαύρο της «Σταγόνας Ομήρου» 02/12/20 στην Πρώτη Εκπομπή με τίτλο «Πάρ τοι ὁδός» της δασκάλας Ελένης Σιούφτα. 

Στέκεται και κλαίει ,  ενώπιον των αρχηγών  του αχαϊκού στρατεύματος, ο άναξ ανδρών, ο ηγέτης της Τρωϊκής Εκστρατείας Αγαμέμνονας.

Ομολογεί μπροστά στους προστάτες των Αργείων ότι πλανεύτηκε από τον Δία  ο οποίος του είχε υποσχεθεί να εκπορθήσει την Τροία, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύς στρατός . 

Προτείνει δε την επιστροφή στην πατρίδα αφού όπως δείχνουν τα πράγματα δεν

πρόκειται να κατακτηθεί η Τροία.

Η κριτική του Διομήδη θα είναι σκληρή απέναντι στον ηγέτη του στρατεύματος. « Ο Δίας σου έδωσε εξουσία» αλλά «ἀλκὴν δ᾽ οὔ τοι δῶκεν, ὅ τε κράτος ἐστὶ μέγιστον» (Ι 39), δηλαδή δεν σου έδωσε ανδρεία η οποία αποτελεί τη μέγιστη ισχύ.

 "Πάρ τοι ὁδός,  ΠΑΡΕ ΔΡΟΜΟ!"  (Ι 43) θα αναφωνήσει ο νεαρός Διομήδης στον Αγαμέμνονα κλείνοντας τον λόγο του με μια υπερβολή : πως κι αν όλοι φύγουν μαζί του οι Αχαιοί , εκείνος θα μείνει με τον σύντροφό του τον Σθένελο μέχρι να πέσει η Τροία.

Ο σοφός Νέστορας ακούγοντας τον Αγαμέμνονα και τον Διομήδη για να προλάβει μια δεύτερη ρήξη στο στράτευμα  προτείνει μια συνέλευση στην οποία θα συμμετέχουν μόνο οι  εφτά αρχηγοί του στρατεύματος η οποία και γίνεται.

Εκεί ο Νέστορας με ένα έξοχο διπλωματικό λόγο ,υπενθυμίζει στον Αγαμέμνονα τί χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένας ηγέτης:

1.Πρέπει να στοχάζεται και να αποφασίζει για τους στρατιώτες του.

2.Αποτελεί υποχρέωσή του να εκφέρει γνώμη αλλά και να ακούει, όπως και να συγκατατίθεται σε κάποιον άλλο όταν αυτός ο άλλος  μιλάει σωστά αν και την οριστική  απόφαση την παίρνει ο ίδιος ο ηγέτης.

Το τρίτο χαρακτηριστικό που πρέπει να έχει ένας ηγέτης δεν  το λέει ο Νέστορας άμεσα αλλά έμμεσα. Του μιλά για την προσβολή που έκανε στον Αχιλλέα, αρπάζοντάς του από τη σκηνή του την αιχμάλωτη Βρισιήδα, πράξη που κόστισε πολλές ζωές στους Αχαιούς( αφού μειώθηκε η στρατιωτική ισχύς του στρατεύματος με την απόσυρσή του από τη μάχη) , προτείνοντάς του να ειρηνεύσουν τον αδικημένο Πηλείδη με λόγια και με δώρα.

Αυτό λοιπόν που υπονοεί ο Νέστορας είναι ότι ένας ηγέτης ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΤΑ ΔΙΟΡΘΩΝΕΙ.

Ο Αγαμέμνονας θα αναλάβει τις ευθύνες του. Θα ομολογήσει στον Νέστορα πως  δεν είπε ψέματα για τα σφάλματά του:

«ὦ γέρον, οὔ τι ψεῦδος ἐμὰς ἄτας κατέλεξας·

Ο Κωστής Παπαγιώργης, στο βιβλίο του «Ομηρική Μάχη», κάνει ένα ενδιαφέρον σχόλιο για τη φράση ἐμὰς ἄτας .Ο Αγαμέμνονας , «δε μιλάει για μια εσφαλμένη κίνηση, μια παραφορά, αλλά για μια αλληλουχία εσφαλμένων αποφάσεων.»

 «Τυφλώθηκα (ἀασάμην)» ομολογεί ο Ατρείδης, «το παραδέχομαι  γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο, επειδή τυφλώθηκα από ολέθριο πάθος , θέλω να παρηγορήσω τον Αχιλλέα και να του προσφέρω αμύθητα δώρα.»

Η παραδοχή των σφαλμάτων του Αγαμέμνονα γίνεται σε μια χρονική στιγμή εξαιρετικά κρίσιμη. Ο Έκτορας βρίσκεται μια ανάσα από το αχαϊκό στρατόπεδο. Ο ηγέτης του στρατεύματος κλαίγοντας προτείνει μέσα στην ηττοπάθειά του την ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ του αγώνα και την επιστροφή στην πατρίδα. Ο σοφός σύμβουλος Νέστορας προτείνει αλλαγή ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ:  ενίσχυση της ΙΣΧΥΟΣ του στρατεύματος  με τον  εξευμενισμό του Αχιλλέα και την επιστροφή του στη μάχη. Ο Αγαμέμνονας δέχεται τη συμβουλή του Νέστορα.

Τί ευτύχημα θα ήταν εάν ο ελληνισμός είχε ηγέτες οι οποίοι και θα παραδέχονταν αλλά και θα διόρθωναν λάθη που οδήγησαν σε εθνικά αδιέξοδα !

Τί ευτύχημα θα ήταν αντί των ηττημένων μυαλών που  αποθρασύνουν δια της πολιτικής του κατευνασμού  «της Ασίας το θρέμμα»,την Τουρκία, να είχαμε «καραβοκύρηδες» που θα λάμβαναν υπόψην σοφούς  Νέστορες ο οποίοι εδώ και χρόνια  προτείνουν  την ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ με την ενδυνάμωση  της στρατιωτικής ισχύος.

Γιατί ο Νέστορας θα δικαιωθεί.

Αυξάνεται η ΙΣΧΥΣ του στρατεύματος  όταν τελικά θα  επιστρέψει στη μάχη ο Αχιλλέας. Οι Τρώες αφανίζονται. Ο πιο γενναίος υπερασπιστής της Τροίας πέφτει νεκρός. Η πόλη θα καεί και οι Αχαοί θα νικήσουν.

Την ενδυνάμωση της νεστόρειας φωνής που ΚΡΑΥΓΑΖΕΙ γι’ αυτή την αλλαγή στρατηγικής   θα πρέπει να την ενδυναμώσει ο ΛΑΟΣ . Κι αν ο ηγέτης που κρατάει την τύχη του  στα χέρια του είναι ηττοπαθής και  κατώτερος των περιστάσεων, ας γίνει το ψηφοδέλτιό του ΛΑΟΥ  ένα ηχηρό ΠΑΡ’ ΤΟΙ ΟΔΟΣ!  ίδιο μ’αυτό του Διομήδη.