Πόσοι τόνοι πλαστικού επιπλέουν στη Μεσόγειο (ΧΑΡΤΗΣ)

Οι πυκνοκατοικημένες ακτογραμμές της Μεσογείου σε συνδυασμό με την περιορισμένη σύνδεσή της με τον Ατλαντικό Ωκεανό καθιστά την θαλάσσια αυτή περιοχή  επίκεντρο για τη ρύπανση από πλαστικά. Πόσο πλαστικό όμως επιπλέει στην Μεσόγειο θάλασσα και πού καταλήγει; Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Marine Science αυτόν τον μήνα χρησιμοποίησε ένα μοντέλο για να προσδιορίσει ότι υπάρχουν περίπου 3.760 μετρικοί τόνοι πλαστικού στη Μεσόγειο.

«Η παρούσα μελέτη

ήταν από τις πρώτες προσπάθειες, όπου προσομοιωμένες κατανομές πλαστικών συγκρίθηκαν με τις υπάρχουσες παρατηρήσεις στη Μεσόγειο», δήλωσε στο EcoWatch ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Κώστας Τσιάρας από το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών. «Το αναπτυγμένο μοντέλο έδειξε μια λογική ικανότητα στην αναπαραγωγή των παρατηρούμενων κατανομών πλαστικών στο θαλάσσιο περιβάλλον και έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης της ρύπανσης από πλαστικά στη Μεσόγειο».

Ένα πλαστικό Hotspot

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι η ρύπανση από πλαστικό στη Μεσόγειο είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. Το 2018, το WWF προειδοποίησε ότι οι θάλασσες που φημίζονται για τις παραλίες  και τα ψάρια τους κινδυνεύουν να γίνουυν «πλαστική θάλασσα», το οποίο αποτελεί το 95 % των σκουπιδιών που μολύνουν τα νερά και τις παραλίες του. Αυτό έχει σοβαρές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή της περιοχής και τις ανθρώπινες κοινότητες.

 

«Οι θαλάσσιοι οργανισμοί είναι γνωστό ότι καταπίνουν ή μπλέκονται με πλαστικά απορρίμματα, με τις συνέπειες μερικές φορές να είναι θανατηφόρες», δήλωσε ο Τσιάρας, επισημαίνοντας μια μελέτη του 2019  για οδοντωτές φάλαινες στην Ελλάδα. Η μελέτη εξέτασε 34 πτώματα και ανακάλυψε πλαστικό σε εννέα στομάχια θαλάσσιων θηλαστικών, καθορίζοντας ότι ήταν πιθανό να είναι θανατηφόρο σε τρεις περιπτώσεις. Μια άλλη μελέτη από το 2018 διαπίστωσε ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των φαλαινών που βρέθηκαν νεκρές  στην ανατολική Μεσόγειο από το 2001 σκοτώθηκαν από πλαστικό.

Μια άλλη σημαντική ανησυχία είναι ο τρόπος με τον οποίο τα μικροπλαστικά μπορούν να προσληφθούν από μικρότερα ζώα και μικροοργανισμούς και στη συνέχεια να προχωρήσουν στον ιστό των θαλάσσιων τροφίμων σε μεγαλύτερα και μεγαλύτερα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων.

«Τα μικροπλαστικά εισέρχονται επίσης στη διατροφή των ανθρώπων μέσω θαλασσινών, με πιθανότερο τρόπο να είναι μύδια, αχιβάδες και μικρά πελαγικά ψάρια, τα οποία καταναλώνονται συνήθως χωρίς την αφαίρεση των πεπτικών οδών, όπου συγκεντρώνονται τα μικροπλαστικά», εξήγησε ο Τσιάρας.

Ενώ η νέα μελέτη δεν επικεντρώθηκε στις οικολογικές επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης, μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη και τον μετριασμό τους.

«Δεδομένης της σπανιότητας των δεδομένων παρατήρησης και της μεταβλητότητας της κυκλοφορίας των ωκεανών, η κατανομή και η τύχη των πλαστικών στο θαλάσσιο περιβάλλον μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προβλεφθούν, καθώς τα πλωτά πλαστικά ενδέχεται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις από τις πηγές τους», δήλωσε ο Τσιάρας. «Έτσι, τα αριθμητικά μοντέλα, που προσομοιώνουν την κίνηση και τη μοίρα των θαλάσσιων απορριμμάτων παρέχουν βασικά εργαλεία για να προβλέψουν τις περιοχές συσσώρευσης πλαστικών απορριμμάτων και πώς αυτές οι περιοχές επικαλύπτονται οικολογικά (π.χ. ενδιαιτήματα πτηνών και κητωδών) ή εμπορικά (π.χ. υδατοκαλλιέργεια, αλιεία) σημαντικές περιοχές ενδέχεται να απειληθεί από τη ρύπανση από πλαστικά».

Πλαστικά μονοπάτια

Για το σκοπό αυτό, ο Τσιάρας και η ομάδα του χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο για να καθορίσουν πού καταλήγει η χερσαία πλαστική ρύπανση όταν εισέρχεται στη Μεσόγειο Θάλασσα. (Υπολογίζεται ότι περίπου το 80 τοις εκατό των συνολικών θαλάσσιων πλαστικών και το 98 τοις εκατό των θαλάσσιων μικροπλαστικών προέρχονται από χερσαίες πηγές.) Εξέτασαν το πλαστικό που προέρχεται από την απορροή του ποταμού, την απόρριψη λυμάτων από τις παράκτιες πόλεις και τη συνολική πλαστική ρύπανση από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως ο τουρισμός στην παραλία και η υδατοκαλλιέργεια.

Στη συνέχεια, συνδέσαν αυτήν την πλαστική είσοδο σε ένα μοντέλο μεταφοράς σωματιδίων προσαρμοσμένο από ένα μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό της εξάπλωσης πετρελαιοκηλίδων. Το μοντέλο εξέτασε παράγοντες όπως τα ωκεάνια ρεύματα, τη μίξη, τα κύματα και τον άνεμο.

Το μοντέλο υπολόγισε ότι περίπου 17.600 μετρικοί πλαστικών εισέρχονται στη θάλασσα κάθε χρόνο. Αυτό είναι μικρότερο από κάποιες εκτιμήσεις. Μια μελέτη από το IUCN πέρυσι υπολόγισε ότι σχεδόν 230.000 μετρικοί τόνοι πλαστικών εισέρχονταν στη Μεσόγειο Θάλασσα ετησίως και ότι αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να υπερβεί τους 500.000 μετρικούς τόνους ετησίως εάν δεν αλλάξει τίποτα.

«Συνολικά, οι πηγές πλαστικών που καταλήγουν στο θαλάσσιο περιβάλλον εξακολουθούν να είναι ελάχιστα ποσοτικοποιημένες και χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, τόσο στην ποσότητα όσο και στην κατανομή τους», είπε ο Τσιάρας.

Από τη συνολική μάζα πλαστικών που εισέρχονται στη Μεσόγειο σύμφωνα με το μοντέλο, περίπου το 84 τοις εκατό καταλήγει πίσω στις παραλίες. Το υπόλοιπο περίπου 16 τοις εκατό καταλήγει στη στήλη νερού της θάλασσας  και πάει στον βυθό. Αυτή είναι η πιο κοινή μοίρα των μικροπλαστικών, τα οποία αποτελούν μεγαλύτερη ποσότητα μεσογειακών πλαστικών, αλλά μικρότερο ποσοστό της συνολικής τους μάζας.

Μια σημαντική διαδικασία που περιγράφεται από το μοντέλο είναι η βιορύπανση. Αυτό συμβαίνει όταν τα μικροπλαστικά προσκολλώνται σε μεγαλύτερους οργανισμούς όπως βακτήρια ή φύκια και βυθίζονται στο πάτο της θάλασσας.

Αυτή είναι "μια ελάχιστα γνωστή διαδικασία που περιγράφεται ρητά στο μοντέλο, ως ένας πιθανός μηχανισμός απομάκρυνσης μικροπλαστικών από την επιφάνεια της θάλασσας", δήλωσε ο Τσιάρας.