Πώς μπορούμε να «χτυπήσουμε» τα fake news

Την άποψη ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να μάθει να σκέφτεται κριτικά, να φιλτράρει και να συνθέτει πληροφορίες ώστε να μπορεί να εντοπίζει τα fake news (ψευδείς ειδήσεις) μέσα σε έναν κατακλυσμό πληροφοριών, εξέφρασε ο Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Διοικητικών Επιστημών δρ Χαρίδημος Τσούκας.

Μιλώντας στην εκπομπή «Όλα στο φως» του Ράδιο Πρώτο κι ερωτηθείς σχετικά με τη συμβολή της τεχνολογίας και κατά πόσο αυτή αποτελεί εργαλείο ή εμπόδιο στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου στη

σύγχρονη εποχή, ο κ. Τσούκας απάντησε ότι ανέκαθεν η γρήγορη και εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία δεν οδηγεί απαραιτήτως τον άνθρωπο στη σωστή γνώση.

«Η σημερινή εποχή μάς δίνει τη δυνατότητα της άμεσης επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους ανά τον κόσμο και άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες. Συγχρόνως, όμως, μας θέτει ενώπιον των ευθυνών μας για το τι κάνουμε με αυτές τις πληροφορίες», τόνισε.

Πρόσθεσε δε ότι στη σημερινή εποχή των «fake news» είναι σημαντικό για τον σκεπτόμενο άνθρωπο να μπορεί να ελέγχει την αληθοφάνεια των πληροφοριών και να μπορεί να σκέπτεται κριτικά, να συνθέτει πληροφορίες και να παράγει σκέψη.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πλέον υπάρχουν οι προϋποθέσεις παραγωγής σκέψη και λήψης σωστών αποφάσεων, αλλά, παράλληλα., θα πρέπει να έχει αναπτύξει την κριτική του ικανότητα.

«Τα fake news υπάρχουν όπου υπάρχει πυκνή επικοινωνία, όπου οι άνθρωποι μπορούν να προβάλλουν ό,τι επιθυμούν και να κατασκευάσουν την εικόνα που επιθυμούν. Ο πειρασμός να προβάλει κανείς ό,τι τον βολεύει και ό,τι τον εξυπηρετεί, είναι πάρα πολύ μεγάλος. Το να έχουμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε το ψευδές από το αληθινό, είναι μια δεξιότητα όλο και περισσότερο σημαντική», σημείωσε.

Όσον αφορά στους Κύπριους και την αντίληψη που έχουν επί της πολιτικής πραγματικότητας και την απαξίωση που δείχνουν αρκετοί, κυρίως νέοι, ο κ. Τσούκας επισήμανε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία και την εικόνα που έχει ο ίδιος από τους φοιτητές του, οι νέοι όντως αποστρέφονται την πολιτική, σε σχέση με την προηγούμενη γενιά.

Όπως είπε, πολλά έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν, καθώς θα έλεγε κανείς ότι τα παιδιά που έχουν άμεση επαφή με το διαδίκτυο θα έπρεπε να έχουν καλύτερη ενημέρωση, άρα και περισσότερες ευκαιρίες για εμπλοκή στην πολιτική και τα κοινά. Ωστόσο, εκείνο που παρατηρείται είναι το αντίθετο.

«Υπάρχουν πολλές ερμηνείες γι’ αυτό. Η δική μου προσωπική ερμηνεία, είναι πως αυτό έχει να κάνει με το ότι αυτοί που ασκούν επαγγελματικά την πολιτική, έχουν απαξιωθεί στα μάτια της κοινής γνώμης», είπε, φέρνοντας ως παράδειγμα έναν 20χρονο νέο ο οποίος μπαίνει στο διαδίκτυο, διαβάζει τους τίτλους των εφημερίδων και βλέπει παντού σκάνδαλα, διαφθορά και ατομικό συμφέρον.

«Δικαίως ή αδίκως, αυτή είναι η εικόνα την οποία εισπράττει ένα νέο παιδί σήμερα. Εισπράττει την εικόνα μιας χώρας σχεδόν χρεωκοπημένης -όπως ήμασταν πριν από πέντε χρόνια- η οποία δεν του εξασφαλίζει θέση εργασίας όπως εξασφάλισε στους γονείς του, δεν υπάρχει γενικό σύστημα υγείας, με την εκπαίδευση να μην δίνει και τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Οπότε, η πολιτική δεν είναι εργαλείο που επιλύει κοινά, συλλογικά προβλήματα, αλλά εξελίσσεται σε μια διαδικασία προβολής κομματικών συμφερόντων, ενίοτε και ατομικών. Αυτού του είδους την πολιτική, τα νέα παιδιά την απορρίπτουν», είπε, προσθέτοντας ότι το να σηκώνεις το δάχτυλο και να κατηγορείς τους νέους επειδή δεν ασχολούνται με την πολιτική, αποτελεί «αφόρητη ηθικολογία».

Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά το γεγονός ότι στην Κύπρο υπάρχουν μείζονα θέματα, τα νέα παιδιά δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική, γεγονός που απέδωσε στην «αυτο-απαξίωση» της ίδιας της πολιτικής, αλλά και σε γεγονότα που σχετίζονται με την εξατομίκευση που βλέπουμε στις αναπτυγμένες κοινωνίες, όπου οι νέοι χάνουν το αίσθημα του «συνανήκειν», ότι δηλαδή ανήκουν σε μια κοινότητα στης οποίας την ευημερία θέλουν να συνεισφέρουν.

«Αυτό το αίσθημα αδυνατίζει στη σημερινή εποχή», επισήμανε.

Στην παρατήρηση ότι πολίτης και Πολιτεία δεν είναι «ένα», ο κ. Τσούκας διευκρίνισε ότι αυτό δεν συνέβαινε στον σύγχρονο κόσμο σε σχέση με την αρχαία Αθήνα, θεωρώντας ότι η Πολιτεία σήμερα ισούται με τον κρατικό μηχανισμό.

«Η Πολιτεία, οι εκπρόσωποι του λαού και ο κρατικός μηχανισμός, πάντα είναι σε ένα επίπεδο παραπάνω από τον απλό πολίτη. Αλλά δεν θα έλεγα ότι αυτό είναι το σημαντικό. Νιώθει κανείς αποκομμένος από την πολιτεία του όταν δεν μετέχει στα συλλογικά αγαθά τα οποία αυτή του προσφέρει», τόνισε.

Επιπλέον, ο κ. Τσούκας ανέφερε ότι αν και δεν είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς έναν καλύτερο κόσμο, το πρόβλημα ανέκαθεν ήταν ο τρόπος με τον οποίο κανείς φτάνει εκεί.

«Δεν έχω κάποια γενική συνταγή να δώσω, αλλά μπορώ να πω πώς μπορεί να συμβάλει η επιστήμη και τα γράμματα σε έναν τέτοιο κόσμο. Αυτό που κάνουμε στο Πανεπιστήμιο -και είναι ένα εγγενές στοιχείο της εκπαίδευσης και γενικά της πανεπιστημιακής-, είναι να μορφώνουμε νέα παιδιά προκειμένου να εκτιμήσουν την αξία του ορθού λόγου, την αξία του διαλόγου και την αξία της επιστήμης. Θεωρούμε ότι με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε καλύτερους πολίτες και συμβάλλουμε και στην κοινωνική και οικονομική ευημερία», κατέληξε.