Ποιος ήταν ο φίλος του Κεμάλ που αποκάλυψε τα ψηφιδωτά στην Αγία Σοφία (ΦΩΤΟ)

Ως απάντηση στους Κεμαλικούς τους «Σιωνιστές υποστηρικτές τους»  θεωρούν πολλοί τούρκοι ισλαμιστές την απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφιά σε τζαμί.  

 Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί καταδικάζουν την απόφαση του Μουσταφά Κεμάλ να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε Μουσείο, λέγοντας μάλιστα ότι αυτό υποκινήθηκε από τον Τομας Γουίμορ ο οποίος διέθετε ισχυρές γνωριμίες στην αμερικανική κοινωνία, κυρίως πρόσωπα από τον χώρο της πολιτικής και της οικονομίας  όπως η οικογένεια Ροκφέλερ.

Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1930,

οπότε και υπεγράφη το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας, ο Αμερικανός ακαδημαϊκός και αρχαιολόγος Τόμας Γουίτμορ ίδρυσε το Ινστιτούτο Βυζαντινών Σπουδών Αμερικής. Ο Γουτμορ διατηρούσε άριστες προσωπικές σχέσεις με τον Μουσταφά Κεμάλ και εικάζεται ότι αυτός τον έπεισε να την μετατρέψει σε Μουσείο.  Το Ιούνιο του 1931 του δόθηκε άδεια για την καθαίρεση των οθωμανικών κονιαμάτων από την περίοδο 1847-9 του σουλτάνου Αβδούλ Μετζίτ Α’, και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους του ανατέθηκε η αποκάλυψη των χριστιανικών ψηφιδωτών που είχαν προηγουμένως σκεπαστεί.

Aναπαράσταση της κάλυψης των ψηφιδωτών από Οθωμανούς
 

Για τη ριζική και ξαφνική μετατροπή της Αγίας Σοφίας από ενεργό τζαμί σε κοσμικό μουσείο το 1931 έγραψε ο Γουίτμορ   έγραψε χαρακτηριστικά : "Η Αγία Σοφία ήταν ένα τζαμί την ημέρα που του μίλησα (Μουσταφά Κεμαλ) . Το επόμενο πρωί, όταν πήγα στο τζαμί, υπήρχε πινακίδα στην πόρτα γραμμένη στο χέρι του Ατατούρκ που έγραφε «Το μουσείο είναι κλειστό για επισκευές» "

Ο Γουίτμορ έξω από την Αγιά Σοφιά την δεκαετία του 1930
 

Τα ψηφιδωτά εντυπωσίασαν ακόμα και τον Μουσταφά Κεμάλ, ενώ αριθμημένα αντίγραφά τους διατέθηκαν στις ΗΠΑ προς πώληση ώστε να αναχρηματοδοτηθούν οι εργασίες συντήρησης.

Πάντως η συγκατάθεση του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας για τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε μουσείο, εντασσόταν σε μια γενικότερη πολιτική προβολής της ως κράτος με αυστηρά κοσμική φυσιογνωμία. «Όλα τα ιστορικά έργα στην Τουρκία μαρτυρούν τη δημιουργικότητα και κουλτούρα της τουρκικής φυλής, ακόμα κι αν αναφέρονται ως έργα των Χετταίων, Φρυγών, Λυδών, Ρωμαίων, Βυζαντινών ή Οθωμανών. Η ονομασία ορίζει μόνο περιόδους. Όλα είναι τουρκικά, και ως εκ τούτου είναι καθήκον όλων των Τούρκων να τα διατηρήσουν», δήλωνε το 1930 ο τότε υπουργός Παιδείας, υπονοώντας ότι ο τουρκισμός ήταν το χωνευτήρι των προηγούμενων πολιτισμών.

Φωτογραφίες από την αποκατάσταση-αποκάλυψη των ψηφιδωτών υπό την επίβλεψη Γουίτμορ

Προχθές,  σύμφωνα με πηγές από Υπουργείο Πολιτισμού τα ανεκτίμητης αξίας χρυσά ψηφιδωτά και οι μοναδικές τοιχογραφίες θα καλυφθούν εκ νέου με ξύλινα παραβάν που θα ανοίγουν και θα κλείνουν. Τα ψηφιδωτά που βρίσκονται με προσανατολισμό τη Μέκκα, προς την οποία στρέφονται οι μουσουλμάνοι για να προσευχηθούν, θα καλυφθούν με κουρτίνες.

Σε γενικό πλαίσιο ο  αντισιωνισμός στην Τουρκία έχει καταστεί σημαντικό εργαλείο άντλησης  ψήφων από  συντηρητικούς ψηφοφόρους του ισλαμικού ΑΚΡ και τον Ερντογάν. Μέσα σε αυτό μάλιστα το πλαίσιο θα πρέπει να ερμηνεύεται και η δέσμευση του Τούρκου Προέδρου ότι μετά την «ανάσταση της Αγίας Σοφίας» ως τζαμί  θα «απελευθερώσει το τζαμί Αλ Ακσά» από το Ισραήλ. Στα αραβικά, η ομιλία αναφέρει ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελεί μέρος της «επιστροφής της ελευθερίας στο Αλ Ακσά», ουσιαστικά σημαίνει ότι το Ισραήλ πρέπει να εκδιωχθεί από τον έλεγχο της Παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ όπου βρίσκεται το Αλ Ακσά, σημειώνει η Jerusalem Post.