Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας: Ετοιμάζεται η «Συμφωνία της Πανδημίας»

Οι παγκόσμιοι ηγέτες στον τομέα της υγείας θα συγκεντρωθούν στη Γενεύη στις 27 Μαΐου στην ετήσια Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, όπου μια νέα συμφωνία για τις χώρες να συνεργαστούν για να προετοιμαστούν, να αποτρέψουν και να ανταποκριθούν στις πανδημίες – γνωστή ως «συμφωνία πανδημίας» – θα είναι στην κορυφή της ατζέντας.

Προτάθηκε για πρώτη φορά από παγκόσμιους ηγέτες στις αρχές του 2021, με την υπόσχεση να αποφευχθούν

Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ της Guardian, Η διαπραγματευτική διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν σχεδόν 200 χώρες, έχει αποδειχτεί απαιτητική και το σχέδιο υπόκειται σε αυτό που ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, αποκάλεσε «χείμαρρο ψεύτικων ειδήσεων, ψεμάτων και θεωριών συνωμοσίας».

Οι συνομιλίες είναι πιθανό να μην καταλήξουν και ένα ολοκληρωμένο κείμενο μπορεί να μην είναι έτοιμο μέχρι την προθεσμία που δόθηκε. Αλλά οι εμπλεκόμενοι λένε ότι αυτή είναι μια ευκαιρία να γίνει ο κόσμος πιο ασφαλής  και πιο δίκαιος

Ποια είναι η ιδέα πίσω από τη συμφωνία;

Η πανδημία Covid-19 είχε καταστροφικές επιπτώσεις παγκοσμίως. Περίπου 7 εκατομμύρια θάνατοι έχουν αποδοθεί απευθείας στον ιό, αλλά οι έμμεσοι θάνατοι πιστεύεται ότι είναι τουλάχιστον διπλάσιοι από αυτόν. Η αναστάτωση που προκλήθηκε από τον ιό είδε τη φτώχεια και την πείνα να αυξάνονται. Τα συστήματα υγείας δεν ήταν πλέον σε θέση να παρέχουν αξιόπιστα την τακτική φροντίδα που χρειάζονταν οι άνθρωποι, και οι άνθρωποι που ζούσαν σε φτωχότερες χώρες ήταν συχνά οι πιο σκληροί.

Η υπόσχεση της συμφωνίας είναι να διασφαλίσει ότι ο κόσμος θα είναι καλύτερα προετοιμασμένος και προστατευμένος από μελλοντικές πανδημίες – με δίκαιη πρόσβαση στα εργαλεία που απαιτούνται για να σταματήσουν πιθανές επιδημίες πανδημίας, καθώς και σε εμβόλια και θεραπείες.

Ανακοινώνοντας τα σχέδια, οι παγκόσμιοι ηγέτες είπαν ότι μια συνθήκη θα είναι «η κληρονομιά μας που προστατεύει τα παιδιά και τα εγγόνια μας» και υποσχέθηκαν ότι «θα καθοδηγούνται από την αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη, τη διαφάνεια, τη συμπερίληψη και την ισότητα».

Αντιδράσεις προβληματισμοί

Πολλοί ακτιβιστές εξέφρασαν την απογοήτευσή τους καθώς προέκυψαν λεπτομέρειες των διαπραγματεύσεων. Αυτόν τον μήνα, η Global Justice Now κατηγόρησε τις πλούσιες χώρες ότι «αρνούνται να μάθουν από τα μαθήματα της  πανδημία Covid-19» και ότι μπλοκάρουν κινήσεις για να αναλάβουν τα κεκτημένα συμφέροντα μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών.

Άλλοι αμφισβήτησαν εξ ολοκλήρου την ανάγκη για μια συνθήκη, υποδηλώνοντας ότι δεν θα λύσει απαραίτητα τα προβλήματα που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid, με τις χώρες να αγνοούν τυχόν στοιχεία μιας συνθήκης με την οποία διαφωνούν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Ο Δρ Precious Matsoso από τη Νότια Αφρική, ο συμπρόεδρος του διακυβερνητικού διαπραγματευτικού σώματος που επιβλέπει τις συνομιλίες, είπε ότι σημειώνεται πρόοδος και υποσχέθηκε «μια ουσιαστική, διαρκή συμφωνία».

Ο Michel Kazatchkine, πρώην μέλος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ετοιμότητα και την Αντίδραση στην Πανδημία, δήλωσε: «Αξίζει τον κόπο, γιατί παρέχει τα θεμέλια. Είναι πολύ απίθανο να απαντήσει σε όλες τις προκλήσεις που βρίσκονται στο πιάτο – αλλά πιστεύω ότι μια αποτυχία θα ήταν πραγματικά τρομερή για το πολυμερές σύστημα, για τον κόσμο της αλληλεγγύης που όλοι θέλουμε να δούμε στο μέλλον, για τον ΠΟΥ, για το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών. Πρέπει λοιπόν να δουλέψουμε πολύ σκληρά μέχρι την τελευταία στιγμή για να πάρουμε κάτι».

Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις;

Αυτή την εβδομάδα, οι διαπραγματευτές συναντώνται σχεδόν καθημερινά από τις 9 π.μ. έως τις 9 μ.μ. σε μια προσπάθεια να ολοκληρωθούν έγκαιρα οι διαπραγματεύσεις για τη συνέλευση.

Ακολουθούν πολλαπλές συνεδριάσεις διαπραγματεύσεων στις οποίες παρουσιάστηκαν προσχέδια κειμένων και αποσύρθηκαν. Το πιο πρόσφατο διαθέσιμο προσχέδιο υποδηλώνει ότι υπήρξε συμφωνία σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης οι χώρες να «ενισχύουν την επιστήμη, τη δημόσια υγεία και τον αλφαβητισμό για την πανδημία στον πληθυσμό». Περιλαμβάνει σχέδια για τη σύσταση μιας «διάσκεψης των μερών (Cop)» για την τακτική επανεξέταση της εφαρμογής της συμφωνίας και υποσχέσεις για πρόσθετους οικονομικούς πόρους για τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν τομείς με πραγματικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος της «πρόσβασης στα παθογόνα και της κατανομής των οφελών». Εάν οι φτωχότερες χώρες παρέχουν σε πλουσιότερα έθνη – και στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες τους – πρόσβαση σε υλικά και πληροφορίες για παθογόνους παράγοντες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πανδημία, μπορούν αυτές οι φτωχότερες χώρες να έχουν πρόσβαση σε τυχόν εμβόλια και φάρμακα που θα προκύψουν. Πιο πρόσφατα σχέδια της συμφωνίας υποδεικνύουν ότι ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να συμφωνηθεί κατ' αρχήν, αλλά οι λεπτομέρειες αναβλήθηκαν για μελλοντική συζήτηση.

Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η συμφωνία θα είναι μια συνθήκη – που θα της δίνει μεγαλύτερη ισχύ στο διεθνές δίκαιο – ή έναν κανονισμό.

Η συμφωνία αφαιρεί την κυριαρχία των χωρών;

Η συμφωνία έχει αποτελέσει αντικείμενο τεράστιου όγκου παραπληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένων ψευδών ισχυρισμών ότι η συμφωνία θα έδινε στον ΠΟΥ την εξουσία να επιβάλει lockdown ή θα απαιτούσε από τις χώρες να χορηγήσουν το ένα πέμπτο των εμβολίων τους.

Ένας εκπρόσωπος του ΠΟΥ απάντησε σε πρόσφατους παρόμοιους ισχυρισμούς του Νάιτζελ Φάρατζ του Ηνωμένου Βασιλείου λέγοντας ότι τέτοιοι ισχυρισμοί ήταν «ψευδείς και ποτέ δεν ζητήθηκαν ούτε προτάθηκαν. Αυτή η συμφωνία δεν θα παραχωρήσει και δεν μπορεί να παραχωρήσει κυριαρχία στον ΠΟΥ».

Αλλά σε πολλές χώρες, η συζήτηση έχει πολιτικοποιηθεί και οι ανησυχίες για την κυριαρχία έχουν πλήξει την κυρίαρχη πολιτική. Αυτόν τον μήνα, ο υπουργός Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, Άντριου Στίβενσον, είπε ότι το τρέχον κείμενο «δεν είναι αποδεκτό» από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, τονίζοντας ότι «η προστασία της κυριαρχίας μας είναι μια βρετανική κόκκινη γραμμή». Στη Νέα Ζηλανδία, επίσης, έχουν πει στους διαπραγματευτές να δώσουν προτεραιότητα στην κυριαρχία.

Το σχέδιο κειμένου της συμφωνίας επιβεβαιώνει «την αρχή της κυριαρχίας των κρατών στην αντιμετώπιση θεμάτων δημόσιας υγείας» και αναγνωρίζει «το κυριαρχικό δικαίωμα των κρατών επί των βιολογικών τους πόρων».