Όταν οι Έλληνες τολμούν, μεγαλουργούν

Οι εθνικές επέτειοι, δεν αποτελούν μόνο ευκαιρία έκφρασης τιμής και πανηγυρικών εκδηλώσεων, αλλά δυνατότητα πιο βαθιάς ανάλυσης και προβληματισμού ως προς το νόημα και τα μηνύματα κάθε ιστορικής διαδρομής. Αξιολόγηση δεδομένων, λαθών και παραλήψεων, όπως βέβαια και εκείνων των στοιχείων που θα πρέπει να υιοθετηθούν, ξανά, έτσι ώστε το παρελθόν να μπορεί να έχει μια συνεκτική και εξελικτική συνέχεια με το παρόν αλλά και με το μέλλον.

Αυτή η δυνατότητα, γίνεται ακόμα πιο επιτακτική φέτος, με την ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης για αποτίναξη

του Οθωμανικού ζυγού. Μια ευκαιρία για ανασύνταξη, μακριά από μεμψιμοιρίες, εθνικιστικά ατεκμηρίωτες υπερβολές, όπως βέβαια και από ισοπεδωτικά παγκοσμιοποιημένες και πολυπολιτισμικές θεωρήσεις. Έχουμε ανάγκη, ως έθνος και ως κοινωνία να αντλήσουμε δύναμη και κουράγιο από το ένδοξο παρελθόν και να αποφύγουμε λάθη που οδήγησαν στην ανατροπή όσων με κόπους και θυσίες επιτεύχθηκαν και οικοδομήθηκαν. 

Ας συγκροτήσουμε και συγχρονίσουμε το βηματισμό μας, για να συναντήσουμε ξανά, εκείνα τα στοιχεία του Ελληνισμού που μπορούν να μας βγάλουν από τα σημερινά καταθλιπτικά και οριακά επικίνδυνα, αδιέξοδα, αντλώντας δύναμη και αισιοδοξία, πίστη, αυτοπεποίθηση και σιγουριά για το δίκαιο του αγώνα μας. 

Η μεγαλύτερη τιμή για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, θα είναι η αξιοπρεπής διαχείριση των Ελληνοτουρκικών θεμάτων στην Κύπρο, στο Αιγαίο και όπου αλλού χρειάζεται υψηλή πολιτική, με Ελληνοπρέπεια. 

Να κερδίσει ξανά την αξιοπιστία του ο Ελληνισμός, μέσα από την ανάδειξη των αρχών και αξιών, του πολιτισμού, της δημοκρατίας, της ισοπολιτείας, της ευταξίας και της διαφάνειας. Να εμπνεύσει και πάλι ο Ελληνισμός τον κόσμο όλο, όπως και τότε, το 1821, αναδεικνύοντας τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και δημιουργώντας συνειδητούς φιλέλληνες. Να αποδείξει πως το απώτερο, όπως και το πιο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, δημιουργούν προοπτικές και για το μέλλον. 

«Χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά». Ένα Έθνος που δοξάζει, υμνεί και χαιρετά τη λευτεριά, πρωί και βράδυ, προσδίδοντάς της ανθρώπινη μορφή, «κόρη πανώρια θα σου πω» και ταυτιζόμενο με όλα όσα πρεσβεύει αυτή η αξιακή έννοια, δεν μπορεί παρά να μεγαλουργήσει, ξανά.

«Μία δύναμις με άρπαξε από τη λιτανεία πριν φύγουμε από τα Ψαρά για την Χίο. Μία δύναμις θεϊκή με γιγάντωσε….», εξιστορεί ο Κωνσταντίνος Κανάρης.

Ομοίως και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, προτρέπει τους νέους στην Πνύκα, λέγοντας, «νέοι, πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και να την στερεώσετε, διότι, όταν επιάσαμε τα  άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος». 

Στ’ αλήθεια, η άντληση πίστης για το νικηφόρο αποτέλεσμα, η δύναμη και το κουράγιο αψηφώντας τον κίνδυνο, την υπεροπλία όπως και το υπεράριθμο του εχθρού, ήταν απότοκο της βαθιάς πίστης στη δύναμη του Χριστού και της Παναγιάς και βέβαια του ίδιου του «Θεού που είναι Έλληνας», όπως αναδείκνυε ο γέρος του Μωριά. 

«Όταν σηκώσαμεν την σημαίαν εναντίον της τυραγνίας ξέραμε ότι είναι πολλοί αυτείνοι και μαχητικοί κι΄έχουν και κανόνια κι΄όλα τα μέσα. Εμείς σε ούλα είμαστε αδύνατοι. Όμως ο Θεός φυλάγει και τους αδύνατους, κι’ αν πεθάνωμεν πεθαίνομεν διά την Πατρίδα μας, διά την Θρησκείαν μας και πολεμούμεν όσο μπορούμε εναντίον της τυραγνίας κι’ ο Θεός βοηθός», καταγράφει ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. 

Ο ρόλος της εκκλησίας, πνευματικά, ψυχικά και αγωνιστικά, ευδιάκριτος και απόλυτα σημαντικός. Από την ύψωση του Λαβάρου της Επανάστασης από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, ανήμερα της Παναγιάς, μέχρι τα κρυφά σχολειά και τους λεβέντες παπάδες αγωνιστές. Παράλληλα όμως, υπήρξε μια τεράστια συνύπαρξη, με κοινή στόχευση και ενιαία έμπνευση τη λευτεριά, ανάμεσα στην εκκλησία, τη διανόηση, την επιχειρηματικότητα, τους οπλαρχηγούς, τους απλούς ανθρώπους και όλη την κοινωνία. 

Πέτυχαν να περάσουν από το «εγώ» στο «εμείς», αναδεικνύει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, κατανοώντας πως, «είναι καιρός….να κρημνίσωμεν από τα νέφη την Ημισέληνον δια να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν, λέγω τον Σταυρόν και ούτω να εκδικήσωμεν την πατρίδα και την ορθόδοξον ημών πίστιν από την ασεβή των ασεβών καταφρόνησιν», αντλώντας έμπνευση από το Βυζαντινό «εν τούτω νίκα».

Ο πόθος για λευτεριά, η αυταπάρνηση και το Ελληνικό πνεύμα αγωνιστικότητας, αξιοπρέπειας και μαχητικής αντίστασης και αντίδρασης, ένωσαν, μέσα από το μοναδικά Ελληνικό σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος», που στη συνέχεια θα εμπνεύσει και τον σχεδιασμό της γαλανόλευκης, όλο τον πληθυσμό, πλούσιους και φτωχούς, δημιουργώντας και πάλι ήρωες. 

Φωτεινές φυσιογνωμίες που η ιστορία τους κατατάσσει στο πάνθεον των Αθανάτων ηρώων, όπως οι Μπουμπουλίνα, Μαντώ Μαυρογένους, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Αθανάσιος Διάκος, Παπαφλέσσας, Μιαούλης, Κανάρης, Ανδρούτσος, Καραϊσκάκης, μαζί με τόσους άλλους επιφανείς και αφανείς ήρωες. Μαζί με αυτούς βέβαια και οι εμβληματικές προσωπικότητες των Ρήγα Φεραίου, Αλέξανδρου Υψηλάντη,  Μακρυγιάννη, Παλαιών Πατρών Γερμανού και βέβαια του Ιωάννη Καποδίστρια που ανέλαβε να καθοδηγήσει τα πρώτα πολιτικά βήματα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, μετά την απελευθέρωση. 

Σε αυτή τη μεγάλη εξέγερση του Ελληνισμού, δεν μπορούσε να απουσιάζει η μαρτυρική και παλαιόθεν Ελληνίς, Κύπρος. Η συμμετοχή και συμβολή των Ελλήνων Κυπρίων καταγράφεται ως ιδιαίτερα σημαντική, σε όλα τα στάδια της Επανάστασης, τόσο μέσα από προσωπικές συνεργασίες με τους ηγέτες της Φιλικής Εταιρείας και χρηματική στήριξη του αγώνα, όσο και στα πεδία των μαχών. 

Κορύφωση της Οθωμανικής βαρβαρότητας και βιαιότητας στην Κύπρο, πέρα από το Σουλτανικό Διάταγμα για γενικό αφοπλισμό των Χριστιανών και το κλίμα ανασφάλειας και ανησυχίας, σε συνάρτηση με τα άλλα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, αποτέλεσαν οι σφαγές της 9ης Ιουλίου 1821, του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, ο οποίος αρνήθηκε την επιλογή της διαφυγής παραμένοντας πιστός στο ποίμνιό του και στον αγώνα ενάντια στην Οθωμανική κυριαρχία, μαζί και άλλων μητροπολιτών, κληρικών, προκρίτων, εμπόρων και κτηματιών. 

Μνημειώδης ιστορική αποτύπωση των γεγονότων, αλλά και των μηνυμάτων που εξάγονται από τα Ιουλιανά γεγονότα, αποτελούν οι στίχοι του Βασίλη Μιχαηλίδη, 

«Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου 

κανένας δεν ευρέθηκεν για να την ιξηλείψη 

κανένας γιατί σσιέπει την που τάψη ο Θεός της

η Ρωμιοσύνη εν να χαθεί όντας ο κόσμος λείψη».  

Ο φόβος της εξάπλωσης και επέκτασης του πανελλήνιου χαρακτήρα της Επανάστασης και η αναγνώριση της Ελληνικότητας των Κυπρίων, οδήγησε τους Οθωμανούς να αποστείλουν στο νησί, επιπρόσθετες 4.000 Οθωμανούς στρατιώτες. Παράλληλα, κυρίως από την περίοδο αυτή μέχρι και την άφιξη των Άγγλων το 1878 παρατηρείται μία στοχευμένη προσπάθεια δημογραφικής αλλοίωσης του νησιού, κυρίως μέσα από μαζικούς εξισλαμισμούς οι οποίοι επέφεραν αύξηση των ολιγάριθμων αρχικά Τούρκων κατοίκων, στρατιωτικών και πολιτών.

Ο ρόλος και η εμπλοκή της Κύπρου στην Ελληνική Επανάσταση έχει αναγνωριστεί μέσα και από ιστορικές αναφορές και κείμενα της εποχής και κατατάσσεται ως μέρος της γενικής προσπάθειας και της συνδρομής του απανταχού Ελληνισμού για απαλλαγή από την Τουρκική τυραννία.  

Πέρα όμως, από τη διθυραμβική θεώρηση της Ελληνικής Επανάστασης, το αίσθημα περηφάνειας που μας διακατέχει για το ένδοξο παρελθόν και τα επιτεύγματα που επήλθαν ως απότοκο του αγώνα, θα πρέπει να μας προβληματίσει η ιστορικά επαναλαμβανόμενη διχόνοια που έπεται κάθε μεγάλης ιστορικής στιγμής. 

Αυτή η διχόνοια ως απότοκο του φθόνου και της πολιτικής ανεπάρκειας για διαχείριση των επιτευγμάτων στο πεδίο των μαχών, που οδήγησε στη φυλάκιση οπλαρχηγών συμπεριλαμβανομένου και του Κολοκοτρώνη και στη δολοφονία της πιο εμβληματικής και συναινετικής ίσως φυσιογνωμίας στη σύγχρονη Ελληνική ιστορία, του Ιωάννη Καποδίστρια.

Στο πλαίσιο αυτής της παραδοχής, ας μας προβληματίσει και η σημερινή κατάσταση σε όλα τα επίπεδα και ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας πως, «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία». Τρεις βασικές αρχές και αξίες της ανθρώπινης φύσης, οι οποίες όχι μόνο δεν υποδιαιρούνται ή διαβαθμίζονται, αλλά και που σίγουρα δεν υποβαθμίζονται. 

Η ΣΕΚ δοξάζει και τιμά τους ωραίους Έλληνες της φυλής μας, για όλα όσα μας κληροδότησαν, με την ευχή πως, σύντομα θα μπορούμε να υπερηφανευόμαστε και για την αναγέννηση του σύγχρονου Ελληνισμού στο σύνολό του, στη βάση των αρχών της ελευθερίας, της ισότητας και της δικαιοσύνης.  

Ανδρέας Φ. Μάτσας Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ