Μ. Λοττίδου: Σε σωστό δρόμο η διαχείριση θυμάτων trafficking αλλά έχουμε δρόμο

Έκθεση αναφορικά με τη στήριξη που λαμβάνουν τα θύματα εμπορίας προσώπων που διαμένουν στο Κρατικό Καταφύγιο, δημοσιοποιεί η Επίτροπος Διοικήσεως.

Στην έκθεσή της, η Μ. Λοττίδου επισημαίνει τα βήματα που πρέπει να κάνει η Κύπρος, ενώ τονίζει, παράλληλα, ότι είμαστε στον σωστό δρόμο με περιθώρια βελτίωσης.

Η αφορμή για την έκθεση ήταν παράπονο που υποβλήθηκε στο γραφείο της Επιτρόπου, το οποίο αναφερόταν σε διάφορα ζητήματα που άπτονταν στη διάρκεια της παραμονής ορισμένων θυμάτων εντός του Καταφυγίου (περισσότερο

από 3 μήνες), στην πρόσβασή τους σε τηλέφωνο, στον χειρισμό της ψυχολογικής τους στήριξης, στην επάρκεια του προσωπικού του Καταφυγίου κατά τη νυχτερινή βάρδια και στη διαμονή εντός του Καταφυγίου ατόμων με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και επικίνδυνη συμπεριφορά.

Στα πλαίσια διερεύνησης των πιο πάνω ζητημάτων, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη Λειτουργού στο Κρατικό Καταφύγιο, με σκοπό να διερευνηθεί το πλαίσιο στήριξης των θυμάτων που φιλοξενούνται εκεί. Το Κρατικό Καταφύγιο διαθέτει μέγιστη χωρητικότητα 15 ατόμων, και έχει φιλοξενήσει από το 2015-2018  συνολικά 172 γυναίκες θέματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2019 έγιναν 32 νέες εισδοχές στο Καταφύγιο.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Από τις συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν κατά την επίσκεψη Λειτουργού του Γραφείου στο Καταφύγιο, με τρεις φιλοξενούμενες, συνοψίζω τα ακόλουθα σημαντικά σημεία:

o Τα δύο θύματα φιλοξενούνταν στο Καταφύγιο για λιγότερο από 3 μήνες, ενώ το τρίτο διέμενε εκεί για διάστημα 8 μηνών.

o Και οι τρεις δήλωσαν ότι αισθάνονται ασφάλεια στο Καταφύγιο, ότι το προσωπικό καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη φροντίδα και τη στήριξή τους και ότι συμμετέχουν στις δραστηριότητες που παρέχονται στο Καταφύγιο.

o Η φιλοξενούμενη με τη μεγαλύτερη διάρκεια διαμονής στο Καταφύγιο δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί από το ΓΚΕΠ και εξέφρασε αγωνία για το γεγονός ότι δεν ενημερώνεται επαρκώς για την πορεία εξέτασης της υπόθεσής της. Στην ίδια, σε αντίθεση με τις άλλες δύο, δεν επιτρέπονται οι έξοδοι, ούτε η χρήση τηλεφώνου για λόγους ασφαλείας, γεγονός που της προκαλεί το αίσθημα του «εγκλεισμού». Αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας και παρακολουθείται από ψυχολόγο και ψυχίατρο, οι οποίες την βοήθησαν, σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή την οποία λαμβάνει, να ξεπεράσει τις κρίσεις τις οποίες βίωνε στην αρχή της φιλοξενίας της στο Καταφύγιο.

o Μία από τις φιλοξενούμενες αντιμετώπισε, στην αρχή, δυσκολία προσαρμογής στο Καταφύγιο, λόγω της γλώσσας επικοινωνίας και της νέας διατροφής, ωστόσο η δυσκολία έχει παρέλθει με την πάροδο του χρόνου.

Στις συστάσεις η Επίτροπος αναφέρει μεταξύ άλλων,

- Παρότι η στήριξη των θυμάτων του trafficking αποτελεί ένα σύνθετο εγχείρημα και άπτεται ενός φάσματος δικαιωμάτων κατά πολύ ευρύτερου του ζητήματος της πρώτης φιλοξενίας τους, η παρούσα Έκθεση επικεντρώνεται στο ειδικό αυτό θέμα, με αφορμή το παράπονο που μου υποβλήθηκε, αλλά και με γνώμονα την ιδιαίτερη σημασία του για τη στήριξη των θυμάτων από τις πρώτες κιόλας ώρες του εντοπισμού και της υπαγωγής τους υπό την προστασία του κράτους.

- Το Καταφύγιο θα πρέπει να στελεχώνεται από άτομα που έχουν εκπαιδευτεί καταλλήλως, που είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται την ιδιαιτερότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα θύματα και που χειρίζονται με τη δέουσα ευαισθησία και αποτελεσματικότητα τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη διάρκεια της φιλοξενίας.

- Όταν η φιλοξενία στο Καταφύγιο υπερβαίνει το αναμενόμενο διάστημα, τα θύματα θα πρέπει να ενημερώνονται επαρκώς για τους λόγους αυτής της παράτασης, καθώς και για την πορεία εξέτασης των υποθέσεών τους από την Αστυνομία ή ενώπιον δικαστηρίου, όπως προβλέπει ο Νόμος. Η ενημέρωση αυτή να γίνεται αυτοβούλως από τις αρμόδιες υπηρεσίες, σε τακτική βάση, ούτως ώστε να ελαχιστοποιείται η αγωνία και το άγχος που διακατέχει τα θύματα και να διευκολύνεται η διαδικασία ανάρρωσης και αποκατάστασής τους. Με τον τρόπο αυτό, θεωρώ ότι διατηρείται, παράλληλα, το αίσθημα εμπιστοσύνης των θυμάτων προς τις αρχές και αυξάνονται οι πιθανότητες συνεργασίας τους για σκοπούς εκδίκασης των υποθέσεων που τους αφορούν.

- Στο παρόν στάδιο, προβλέπεται μόνο μία επίσκεψη των θυμάτων σε ψυχολόγο των ΥΨΥ, για σκοπούς αξιολόγησης, και περισσότερες επισκέψεις, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές κρίνονται αναγκαίες από την ψυχολόγο και το θύμα εκφράζει επιθυμία συνέχισής τους. Παρότι η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα, με διευθέτηση ραντεβού και μεταφορά των θυμάτων στις ΥΨΥ, δεν φαίνεται να παρουσιάζει καθυστερήσεις και εμπόδια, εντούτοις, για τις γυναίκες αυτές, που έχουν υποστεί εξαιρετικά τραυματικές εμπειρίες, η ψυχολογική στήριξη θα πρέπει να είναι άμεση και συνεχώς διαθέσιμη.

- Ο ρόλος των Λειτουργών Ευημερίας στην πολύπλευρη στήριξη των θυμάτων, ιδίως στα πρώτα στάδια της διαδικασίας, αλλά και μέχρι την τελική αποκατάστασή τους στην ανεξάρτητη ζωή, είναι εξαιρετικής σημασίας. Όπως διαπιστώθηκε, στην παρούσα φάση, μόνο 1-2 Λειτουργοί Ευημερίας ασχολούνται, στη Λευκωσία με θέματα trafficking, ενώ η μία εξ αυτών απουσιάζει με άδεια ασθενείας. Κατά συνέπεια, εισηγούμαι όπως εξεταστεί το ενδεχόμενο ενίσχυσης του προσωπικού των ΥΚΕ που ασχολείται στο συγκεκριμένο τομέα.

Πέραν της αριθμητικής επάρκειας των ΛΕ που διαχειρίζονται τις υποθέσεις του trafficking, θα πρέπει, να προωθηθεί η εξειδίκευση του προσωπικού αυτού ώστε να είναι σε θέση, στο πλαίσιο επιτέλεσης των ειδικών αυτών καθηκόντων τους, να επιδεικνύουν τη απαραίτητη ευελιξία για ικανοποίηση των αναγκών των θυμάτων, με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο.

Η Έκθεση υποβλήθηκε στην Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (στις αρμοδιότητες της οποίας εμπίπτουν η Λειτουργία του Καταφυγίου και οι ενέργειες των ΥΚΕ), στον Αρχηγό Αστυνομίας και στον Υπουργό Εσωτερικών (ως τον Εθνικό Συντονιστή των κρατικών ενεργειών για την πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων και για προστασία των θυμάτων), για τις δικές τους ενέργειες.

Κοινοποιήθηκε, παράλληλα, στη Διευθύντρια των ΥΚΕ, στη Διευθύντρια των ΥΨΥ και στο Γραφείο Καταπολέμησης της Εμπορίας Προσώπων της Αστυνομίας, για τη δική τους συμβολή στην υλοποίηση των εισηγήσεών μου.