Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Μια από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της Τρόικα είναι η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Είναι παραδεκτό από όλους, ότι με τη σημερινή της μορφή, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αρκετές παθογένειες, με αποτέλεσμα να μην προσφέρει στον πολίτη τις αναμενόμενες υπηρεσίες ή την αναμενόμενη ποιότητα.

Οι παθογένειες αυτές εμφανίζονται ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο με κύριο ανασταλτικό παράγοντα τις περιορισμένες οργανωτικές δυνατότητες των Δήμων και

Κοινοτήτων, όπου λόγω του μικρού πληθυσμιακού και χωρικού τους μεγέθους, αδυνατούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στον αναπτυξιακό προγραμματισμό, αλλά και στην επίτευξη των απαραίτητων οικονομιών κλίμακας στην παροχή βασικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Η συντριπτική πλειονότητα των Δήμων και Κοινοτήτων δεν έχει σήμερα οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, καθώς εξαρτώνται κυρίως από την χρηματοδότηση της κεντρικής κυβέρνησης ή την παροχή εγγυήσεων από την κεντρική κυβέρνηση για δανεισμό.

Όπως έχει διαπιστωθεί οι επιχειρησιακές και διαχειριστικές δυνατότητές τους είναι περιορισμένες, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να εκμεταλλευτούν τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που υπάρχουν.

Η επιδιωκόμενη μεταρρύθμιση θα πρέπει να απαντά στα πιο πάνω προβλήματα. Θα πρέπει δηλαδή, να σταματήσει ο κατακερματισμός της εξουσίας και να δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο με λιγότερους αλλά ισχυρότερους οικονομικά και διοικητικά Δήμους.

Το αποτέλεσμα της μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι η δημιουργία Τοπικής Αυτοδιοίκησης ικανής να προσφέρει καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών με μικρότερο κόστος, νέες υπηρεσίες έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής, αξιοποιώντας την τεχνολογία και τις σύγχρονες μεθόδους διοίκησης. Η μεταρρύθμιση θα πρέπει επίσης να επιδιώκει την αποκέντρωση των εξουσιών μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται όσο το δυνατό πιο κοντά στον πολίτη με την ενεργή συμμετοχή του.

Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των Δήμων θα μπορούσε να επιτευχτεί με την δημιουργία αρχικά συμπλεγμάτων υπηρεσιών, και στην συνέχεια με την μείωση Δήμων και παράλληλα την δημιουργία Επαρχιακών Συμβουλίων ως πιο κάτω:

Τοπικά Συμπλέγματα

Η συμπλεγματοποίηση υπηρεσίων μπορεί να έχει τρεις διαφορετικές μορφές:
• Συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών μεταξύ Δήμων,
• Συμπλεγματοποίηση υπηρεσιών μεταξύ Κοινοτήτων και
• Συμπλεγματοποίηση μεταξύ Δήμων και Κοινοτήτων (Τοπικό Σύμπλεγμα).

Ο αριθμός των τοπικών συμπλεγμάτων που θα δημιουργηθούν θα αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων και στο τέλος θα υπάρχει νομοθετική ρύθμιση. Τα Τοπικά Συμπλέγματα που θα δημιουργηθούν θα αποφασιστούν στην βάση των πιο κάτω κριτηρίων:

1. Πληθυσμός
2. Υφιστάμενες Οικοδομές
3. Πραγματικές οικονομικές ανάγκες που προκύπτουν από την ανάγκη συντήρησης των υποδομών και παροχής υπηρεσιών
4. Γεωγραφική περιφέρεια
5. Έσοδα
6. Άλλα που πιθανό να προταθούν

Λειτουργία Τοπικών Συμβουλίων

Οι Τοπικές Αρχές που θα απαρτίζουν το σύμπλεγμα θα στελεχώνουν κατά αναλογία και το Τοπικό Συμβούλιο.
Η διεύθυνση ενός συμπλέγματος υπηρεσιών θα ασκείται από το Γενικό Διευθυντή, ο οποίος θα είναι υπόλογος και θα αναφέρεται στο Τοπικό Συμβούλιο. Οι κοινές υπηρεσίες που θα λειτουργούν στα πλαίσια του συμπλέγματος θα έχουν από ένα επικεφαλής ο οποίος θα διευθύνει την υπηρεσία και θα αναφέρεται στο Γενικό Διευθυντή του συμπλέγματος.

Επαρχιακό Συμβούλιο (ΕΣ)

Η σύνθεση του Επαρχιακού Συμβουλίου θα καθορίζεται με την αναλογική συμμετοχή Δήμων και Κοινοτήτων σε ποσοστό που θα συμφωνηθεί. Τα όρια του κάθε ΕΣ μπορούν να είναι τα υφιστάμενα γεωγραφικά όρια των επαρχιών. Θα δημιουργηθούν δηλαδή έξι Επαρχιακά Συμβούλια.

Στα ΕΣ θα μπορούσαν να ενταχθούν:
• Συμβούλια Υδατοπρομήθειας Υδάτων.
• Τα Συμβούλια Αποχετεύσεως/Όμβριων.
• Το Χ.Υ.Τ.Υ. (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) - στερεά οικιακά απόβλητα και Ο.Ε.Δ.Α. (Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων) – μονάδα μηχανικής ανακύκλωσης, μονάδα επεξεργασίας οργανικού υλικού, μονάδα υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων να ανήκουν στα Επαρχιακά Συμπλέγματα.
Ενιαία Πολεοδομική Αρχή

Η εξέταση και η έκδοση πολεοδομικών αδειών σε ότι αφορά τους Δήμους να μεταφερθεί στους Μητροπολιτικούς Δήμους. Η έκδοση των οικοδομικών άδειων, αδειών τελικής έγκρισης και η επιβολή να παραμένει στα τοπικά συμπλέγματα. Σε ενδεχόμενο ενοποίησης της πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας, οι πιο πάνω αρμοδιότητες θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε επαρχιακό συμβούλιο.

Για τις κοινότητες εισηγούμαστε να παραμένει το καθεστώς έκδοσης των πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών ως έχει σήμερα, και σε περίπτωση ενοποίησης των αδειών μεταφέρεται στο Επαρχιακό Συμβούλιο.

Εργασιακά Ζητήματα που προκύπτουν από την μεταρρύθμιση

Η οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν θα πρέπει να θυματοποιεί τους δημοτικούς υπαλλήλους με αποτέλεσμα να χάσουν την δουλεία τους.

Η μείωση του προσωπικού θα πρέπει να προέλθει μέσω των σχεδίων εθελούσιας αφυπηρέτησης και με την συνταξιοδότηση χωρίς αντικατάσταση του αποχωρήσαντα.

Τα θέματα που αφορούν διορισμούς, προαγωγές, πειθαρχικά παραπτώματα προσωπικού να χειρίζονται από την Ε.Δ.Υ. που είναι ανεξάρτητο σώμα. Με τέτοιο χειρισμό θα μπορέσουμε να αποφύγουμε την πελατειακή σχέση υπαλλήλου – Δημοτικού Συμβούλου – Δημάρχου. Αυτό θα ενισχύσει την αξιοπιστία και αμεροληψία του συστήματος.

Εισηγούμαστε επίσης όπως εφαρμοστεί νέο σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων για έλεγχο της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας του κάθε υπαλλήλου.
Σχολικές Εφορείες

Σε περίπτωση προώθησης των Τοπικών Συμπλεγμάτων, κάθε Σύμπλεγμα θα πρέπει να έχει μια μόνο Σχολική Εφορεία, εκλεγμένη με απευθείας εκλογές όπως γίνεται σήμερα.

Συμπεράσματα

H ενδυνάμωση της διοικητικής ικανότητας των ΤΑ δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη ουσιαστική βελτίωση των οικονομικών της ΤΑ, βελτίωση των υφιστάμενων υπηρεσιών και μεταβίβαση σημαντικών αρμοδιοτήτων ιδίως στους τομείς της υγείας, της απασχόλησης, του περιβάλλοντος, των μεταφορών, της τοπικής ανάπτυξης από το επίπεδο της κεντρικής κυβέρνησης στο επίπεδο της ΤΑ.

Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των Δήμων επιβάλλει τον επανασχεδιασμό του συστήματος τοπικής διακυβέρνησης. Η συμμετοχή των πολιτών στην λήψη αποφάσεων, η διαφάνεια και η λογοδοσία είναι απαραίτητοι πυλώνες για την επιτυχία της μεταρρύθμισης. Η δημιουργία μεγαλύτερης ΤΑ θα συνοδεύεται από την ενδοδημοτική αποκέντρωση, με στόχο την παροχή διοικητικών υπηρεσιών όσο το δυνατόν πιο κοντά στο δημότη, στο επίπεδο αν είναι δυνατό της γειτονιάς και του χωριού.

*Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Λευκωσίας - Δημοκρατικό Κόμμα - Αρ. 8