Κυπριακό: Τι είναι οι Όροι Αναφοράς, πού είμαστε και πού πάμε

Σε τροχιά έντονης κινητικότητας βρίσκεται το Κυπριακό τα τελευταία 24ωρα με την άφιξη στο νησί της Ειδικής Συμβούλου του Γ.Γ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λούτ και στην προσπάθεια της να διαμορφωθούν οι «Όροι Αναφοράς», οι οποίοι με την σειρά τους θα δώσουν ώθηση για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. 

Τι είναι οι «Όροι Αναφοράς»

Μετά από το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά, τον Ιούλιο του 2017, το Κυπριακό, εισήλθε σε μια περίοδο στασιμότητας,

αλληλοεπίρριψης ευθυνών ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη, καθώς επίσης και στην εισαγωγή νέων ορολογιών. Μια εξ αυτών είναι και οι περιβόητοι «όροι αναφοράς» (terms of reference), ορολογία – νεολογισμός, ο οποίος δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ξανά στην ιστορία του Κυπριακού. Ο διορισμός της Αμερικανίδας διπλωμάτη, Τζέιν Χολ Λουτ, τον Ιούλιο του 2018, ως ειδική σύμβουλος – απεσταλμένη του Γ.Γ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, είχε ως στόχο την άρση του παρατεταμένου αδιεξόδου. Το ρόλο αυτό, δηλαδή, του εργαλείου, το οποίο θα έθετε τέλος στο τέλμα που δημιουργήθηκε σε σχέση με τις συνομιλίες ανέλαβαν οι «Όροι Αναφοράς». Αναζητώντας ορισμό για το τι είναι «Όροι Αναφοράς», κυβερνητικοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες τους προσδιόρισαν άλλοτε ως κείμενο - εγχειρίδιο κοινής αποδοχής ή περίγραμμα ή οδικό χάρτη όπου θα καθορίζει την μεθοδολογία – διαδικασία που θα ακολουθηθεί  αλλά και το περιεχόμενο των νέων διαπραγματεύσεων. Η ε/κ πλευρά, εκλαμβάνει τους «όρους αναφοράς», ως την απάντηση του Γ.Γ του ΟΗΕ, στην ανάγκη καλή προετοιμασίας της όποια νέας διάσκεψης για το Κυπριακό, ούτως ώστε, να μην δημιουργηθούν παρόμοιες δυσκολίες όπως αυτές που παρουσιάστηκαν στο Κραν Μοντανά.

Πού είμαστε και πού πάμε

Η τρίωρη συνάντηση της 9ης Αυγούστου, ανάμεσα στον Νίκο Αναστασιάδη και τον Μουσταφά Ακιντζί δημιούργησε την κατάλληλη δυναμική για εξελίξεις και είχε ως επακόλουθο την κάθοδο στο νησί, της Τζέιν Χολ Λούτ. Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, η κυρία Λουτ θα συναντούσε του δυο ηγέτες την Κυριακή (01/09/2019)  και θα αναχωρούσε την Δευτέρα (02/09/2019) από την Κύπρο. Ωστόσο, ο κύκλος επαφών διευρύνθηκε με αποτέλεσμα να συναντηθεί μέχρι την Τρίτη (3/9) τρεις φορές με Αναστασιάδη και Ακιντζί. Μέχρι στιγμής έχει καθοριστεί και τέταρτος κύκλος επαφών με τους δυο ηγέτες για την Τετάρτη χωρίς να αποκλείεται να πάμε και σε πέμπτη κατά σειρά συνάντηση. Η Ειδική Σύμβουλος του Γ.Γ του ΟΗΕ, την πρώτη ημέρα άκουσε τους δυο ηγέτες σε σχέση με τα όσα διαμείφθηκαν ανάμεσα στους δυο στις 9 Αυγούστου. Στην δεύτερη συνάντηση  η Αμερικανίδα διπλωμάτης άρχισε να καταγράφει τα όσα άκουσε από τους δυο ηγέτες. Την Τρίτη (3/9) προσπάθησε να «κλειδώσει» τους «όρους αναφοράς» κάτι που προφανώς δεν επετεύχθη. Σύμφωνα με πληροφορίες, η διαφορά δεν έγκειται στο περιεχόμενο των «όρων αναφοράς» αλλά στους τίτλους των όρων αναφοράς. 

Οι «όροι αναφοράς» στους οποίους κατέληξαν οι δυο ηγέτες βασίζονται σε τρεις πυλώνες:

Στο Κοινό Ανακοινωθέν του Φεβρουαρίου του 2014Οι συγκλίσεις που οδήγησαν στις διαπραγματεύσεις του Κραν ΜοντανάΣτις έξι παραμέτρους του Πλαισίου Γκουτέρες όπως τα παρουσίασε ο Γ.Γ του ΟΗΕ στις 30 Ιουνίου

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, από εδώ και μπρος το μόνο που μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο είναι η τριμερής συνάντηση ανάμεσα στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, τον Μουσταφά Ακιντζί και τον Γ.Γ του ΟΗΕ. Η συνάντηση αυτή ενδέχεται να μην πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την Γ.Σ του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, λόγω του βεβαρημένου προγράμματος του Αντόνιο Γκουτέρες, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη.

Κυβερνητικές πηγές, μας ανέφεραν ότι δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη η άτυπη πενταμερής, καθότι, ενδέχεται οι εγγυήτριες δυνάμεις (σ.σ για την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι βέβαιο) να συνηγορήσουν επί των Όρων Αναφοράς πριν την διεξαγωγή της Τριμερούς στη Νέα Υόρκη. Κλειδί παραμένει η στάση της Τουρκίας τις προθέσεις της οποία η Ε/κ πλευρά δεν μπορεί να γνωρίζει. Παρόλα αυτά τα επόμενα βήματα θα ανακοινωθούν από τον ίδιο τον Γ.Γ του ΟΗΕ κατά την Τριμερή και επί τη βάση των δεδομένων που θα έχει μπροστά του.