«Ιμπεριαλιστικό σχέδιο η μετανάστευση για αποσταθεροποίηση της Τουρκίας»

Χάρτες της Τουρκίας και πορτρέτα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, του ιδρυτή της σύγχρονης τoυρκικής δημοκρατίας, διακοσμούν τους τοίχους του γραφείου του Umit Ozdag στα κεντρικά γραφεία του Κόμματος της Νίκης στην Άγκυρα. Ένα ξεχωρίζει. Περιλαμβάνει τη Συρία και το Ιράκ, χρωματισμένα σε πράσινο και κόκκινο. Οι τουρκικές πόλεις με τους μεγαλύτερους αριθμούς Σύριων προσφύγων είναι χρωματισμένες με κίτρινο χρώμα και οι φιλοκουρδικές περιοχές στα ανατολικά, όπου κυριαρχεί το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), είναι μωβ. 

Το

Foreign Policy (12/07/22) αφιερώνει ένα εκτενές άρθρο για την δράση του Ozdag και τα όσα υποστηρίζει για αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος στην Τουρκία  από την Συρία που θεωρεί ως σκόπιμο σχέδιο της Δύσης για αποσταθεροποίηση της Τουρκίας. 

Σύμφωνα με τον Ozdag, οι κίτρινες ορδές περίπου 3,7 εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων στην Τουρκία θα ξεπεράσουν τελικά τους Τούρκους στον άνυδρο νότο και η περιοχή σύντομα θα πέσει σε έναν εμφύλιο πόλεμο που επιδεινώνεται από την κλιματική κρίση. Εν τω μεταξύ, μια πορφυρή παλίρροια Κούρδων από τα ανατολικά θα επιτεθεί στην Τουρκία, ενώνοντας τις κόκκινες και πράσινες δυνάμεις του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) που σπεύδουν να τους βοηθήσουν από τη Συρία και το Ιράκ. Ο 61χρονος πολιτικός μεταφέρει μια μικρότερη εκδοχή αυτού του χάρτη στις τηλεοπτικές του συνεντεύξεις στην prime time, προειδοποιώντας τους απλούς Τούρκους για μια «σιωπηλή εισβολή».

Ο Ozdag ίδρυσε το πολιτικό του κόμμα τον Αύγουστο του 2021. Το Κόμμα της Νίκης είναι η τελευταία προσθήκη σε μια μακρά παράδοση υπερεθνικιστικών κινημάτων στην Τουρκία. Αλλά σε αντίθεση με τους προκατόχους της, έχει υιοθετήσει την εχθρότητα προς τη μετανάστευση ως την κύρια αιτία της, εισάγοντας μια νέα πρακτική ακροδεξιών πολιτικών.

Ακολουθώντας ένα παρόμοιο μοτίβο με το Κόμμα της Ιταλίας, το Κόμμα της Νίκης υποστηρίζει πολιτικές ευημερίας για τα ιθαγενή μέλη της τουρκικής κοινωνίας, ενώ μειώνει την πρόσβαση για τους ξένους. Όμως, το κόμμα προχωρά την εθνικιστική του ρητορική ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι οι πρόσφυγες εγκαθίστανται σκόπιμα στην Τουρκία για να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα.

Το ιδρυτικό μανιφέστο του Κόμματος Νίκης έχει πολυάριθμες αναφορές στον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας Ατατούρκ και την εθνικιστική του επανάσταση μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ozdag ορίζει τη μαζική εισροή προσφύγων από τη Μέση Ανατολή στην Τουρκία ως «στρατηγικά σχεδιασμένη μετανάστευση» - ένα ανανεωμένο ιμπεριαλιστικό σχέδιο, που επανεμφανίζεται έναν αιώνα μετά την ίδρυση της Τουρκικής δημοκρατίας.

Μόνο που αυτή τη φορά, προτείνει ο Ozdag, οι ιμπεριαλιστές δεν θα χρησιμοποιήσουν έναν «ενοικιαζόμενο ελληνικό στρατό» για να ανατρέψουν την κυριαρχία της Τουρκίας. Αντίθετα, θα εγκαταστήσουν έναν σουνιτικό αραβικό πληθυσμό προσφύγων για να υπονομεύσουν την εθνική ταυτότητα των Τούρκων.

Αν και ο Ozdag επικρίνει την 20χρονη ισλαμιστική κυβέρνηση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο κύριος στόχος του είναι η αντιπολίτευση. Συχνά κατηγορεί το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που ιδρύθηκε από τον Ατατούρκ το 1923, ότι εγκατέλειψε τις αξίες του ιδρυτή του.

Τουλάχιστον το 16 τοις εκατό των ψηφοφόρων στην Τουρκία αυτοπροσδιορίζονται ως αναποφάσιστοι και η πλειοψηφία αυτής της ομάδας πιστεύεται ότι είναι δυσαρεστημένοι υποστηρικτές του Ερντογάν. Το CHP και ο κεντροδεξιός σύμμαχός του, το Καλό Κόμμα, προσπαθούν να προσελκύσουν αυτήν την ευσεβή ομάδα ψηφοφόρων και να διατηρήσουν μια συμμαχία με μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης που ιδρύθηκαν από πρώην βαριά στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Η στρατηγική εκτελείται συχνά σε βάρος του κοσμικού εκλογικού σώματος.

Ο Ozdag προσπαθεί να καλύψει αυτό το εκλογικό κενό - στοχεύοντας ανησυχίες για τον τρόπο ζωής και παραμελημένο θυμό για την ανεξέλεγκτη μετανάστευση.

Ενώ οι αντίπαλοι του Ερντογάν δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σε ένα οικονομικό πρόγραμμα που θα μπορούσε να τον κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους, ο Ozdag κήρυξε τον νεοφιλελευθερισμό νεκρό και πρότεινε μια εποχή ανοικοδόμησης.

Η  πρόταση του Ozdag είναι να απομακρυνθούν όλοι οι πρόσφυγες εντός ενός έτους — είτε θέλουν να πάνε είτε όχι.

Μια βασική πρότασή του είναι να αυξήσει τα κοινωνικά επιδόματα και να ενισχύσει την απασχόληση, κάτι που ο Ozdag ισχυρίζεται ότι μπορεί να συμβεί μόνο εάν η Τουρκία απαλλαγεί από το προσφυγικό της φορτίο - μια απόηχος του σοβινισμού της πρόνοιας που χρησιμοποίησαν τα ακροδεξιά κόμματα στη Σκανδιναβία για να προσελκύσουν πρώην αριστερούς ψηφοφόροι και ότι η Μαρίν Λεπέν συνήθιζε να φλερτάρει με επιτυχία πρώην κομμουνιστές και σοσιαλιστές στη Γαλλία υπό τη σημαία της «εθνικής προτίμησης». Η εμβληματική πρόταση του κόμματός του είναι να απομακρυνθούν όλοι οι πρόσφυγες εντός ενός έτους — είτε θέλουν να πάνε είτε όχι.

«Εάν αυτοί οι [πρόσφυγες] μείνουν εδώ, σε 10 χρόνια τα σύνορα της Μέσης Ανατολής θα ξεκινήσουν από τα βορειοδυτικά της Τουρκίας. Σχεδιάσαμε τα πάντα για να μην συμβεί αυτό», είπε ο Ozdag στο Foreign Policy, παρουσιάζοντας ένα έργο που αποκαλεί «Φρούριο της Ανατολίας».

«Σε ένα μόνο ταξίδι, είμαστε σε θέση να στείλουμε 7.500 πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη στη Λατάκια [στη Συρία]. …Μπορούν να μεταφερθούν εύκολα.”

Το Φρούριο της Ανατολίας συνεπάγεται αναγκαστική επιστροφή όλων των προσφύγων στην Τουρκία και προτείνει ένα ακόμη πιο φρικτό πρωτόκολλο συνοριακής ασφάλειας από το χαλύβδινο τείχος του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Το Κόμμα της Νίκης υποστηρίζει την απόσυρση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Οτάβα του 1997 προκειμένου να τοποθετηθούν νάρκες κατά προσωπικού κατά μήκος των συνόρων, προτείνοντας ουσιαστικά τη θανάτωση όλων των παραβατών.

Όταν ρωτήθηκε αν ανησυχεί για τον ανθρωπιστικό φόρο αυτής της αποστολής και την οπτική της, ο Ozdag φαίνεται να μην έχει ενδοιασμούς. «Τίποτα δεν θα ήταν χειρότερο από το να πέσει η Τουρκία σε εμφύλιο πόλεμο», είπε.

Για να διαδώσει τη ρητορική του κατά της μετανάστευσης, ο γνώστης των μέσων ενημέρωσης πολιτικός χρησιμοποιεί προκλητικές τακτικές για να εξασφαλίσει μια συνεχή παρουσία στον κύκλο των ειδήσεων. Μόνο τον Μάιο έδωσε περισσότερες από 15 συνεντεύξεις σε μεγάλα δίκτυα και εφημερίδες. Προκάλεσε τον υπουργό Εσωτερικών σε μονομαχία, άρχισε να συζητά με άλλους πολιτικούς ηγέτες και παρήγγειλε μια ευρέως διαδεδομένη δυστοπική μικρού μήκους ταινία με τίτλο Silent Invasion, στην οποία ένα συριακό κόμμα κερδίζει τις τουρκικές εκλογές το 2043 και δηλώνει τα αραβικά ως επίσημη γλώσσα.

Ο παραγωγός της ταινίας, Hande Karacasu, ο οποίος κρατήθηκε για λίγο από την αστυνομία για «διασπορά παραπληροφόρησης για τους πρόσφυγες», είναι πρώην σύμβουλος πωλήσεων και ραδιοφωνικός παρουσιαστής. Τώρα έχει περισσότερους από 170.000 ακολούθους στο Twitter και είναι μέρος του δικτύου χρηστών του Διαδικτύου που διαδίδουν τις ατάκες του Ozdag, τις συνεντεύξεις, τα μιμίδια και τα υποτιθέμενα βίντεο με πρόσφυγες που περνούν τα σύνορα.

[…] 

Παρά την ένθερμη κριτική των υποστηρικτών του για την ΕΕ, το σχέδιο μετεγκατάστασης του Οζντάγκ για τους Σύρους πρόσφυγες δεν περιλαμβάνει ασφαλές πέρασμα στην Ευρώπη για όσους επιθυμούν να φύγουν. «Δεν μας ενδιαφέρει να απειλήσουμε την Ευρώπη», είπε ο Ozdag.

«Μπορούμε να οικοδομήσουμε τη βόρεια Συρία μαζί: η Ευρώπη μπορεί να τη χρηματοδοτήσει, οι τουρκικές εταιρείες μπορούν να την χτίσουν και όσοι στέλνουμε πίσω μπορούν να λειτουργήσουν. Αυτό είναι και προς το συμφέρον της Ευρώπης», πρόσθεσε. «Μια αποσταθεροποιημένη Τουρκία δεν θα μοιάζει με τη Γιουγκοσλαβία, τη Συρία ή το Ιράκ. Θα σκούπαζε ολόκληρη την περιοχή σαν μια μαύρη τρύπα».

Η πλειοψηφία των επικριτών του Ozdag υποβαθμίζει τον πιθανό αντίκτυπό του και αποδίδουν την τρέχουσα δημοτικότητά του σε εντυπωσιακές τακτικές και στο δυσανάλογο ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης. Ούτε οι φιλοκυβερνητικές ούτε οι ειδήμονες της αντιπολίτευσης είναι πρόθυμοι να παραδεχτούν ότι κάποιος όπως ο Ozdag θα μπορούσε να επηρεάσει τη στενή προεδρική κούρσα του επόμενου έτους. Αλλά η μετανάστευση θα είναι ένα σημαντικό θέμα στις εκλογές του 2023 και ο Ozdag είναι ένα σύμπτωμα της αυξανόμενης δυσαρέσκειας που θα έχει επιπτώσεις τόσο στην Τουρκία όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

«Υπάρχουν δύο λόγοι που τα αντιμεταναστευτικά αισθήματα γίνονται πολύ πιο ορατά από το 2018: η οικονομική κρίση και η απογοήτευση του κοινού με την κυβέρνηση του AKP», δήλωσε η Σινέμ Αντάρ, αναλύτρια  στο Κέντρο Εφαρμοσμένων Σπουδών για την Τουρκία στο Βερολίνο.

Η Τουρκία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο, ωστόσο με τα χρόνια η αξιοπιστία των επίσημων στοιχείων έχει διαβρωθεί τόσο πολύ που δεν υπάρχει συναίνεση για τον πραγματικό αριθμό. Ο επίσημος αριθμός που δίνει η κυβέρνηση είναι 4,8 εκατομμύρια από έναν πληθυσμό 86 εκατομμυρίων. Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι ο πραγματικός αριθμός είναι τουλάχιστον διπλάσιος από αυτόν.

Το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών λέει ότι 500.000 Σύροι επέστρεψαν στα σπίτια τους από τον Απρίλιο του 2022, ενώ ο αριθμός που επαληθεύτηκε από τα Ηνωμένα Έθνη είναι περίπου 81.000. Και παρά τις αναφερόμενες επιστροφές, τα στοιχεία από την υπηρεσία μετανάστευσης της Τουρκίας δείχνουν αύξηση του αριθμού των Σύριων στη χώρα.

«Υπάρχει σίγουρα μια κρίση διακυβέρνησης εδώ», είπε ο Akkoyunlu. «Η τουρκική κυβέρνηση λειτουργεί κεκλεισμένων των θυρών με ανεξέλεγκτες, ανεξέλεγκτες πολιτικές, ανοίγοντας το δρόμο για τους οπορτουνιστές».

Η μετάβαση σε ένα εκτελεστικό προεδρικό σύστημα το 2017 έδωσε στον Ερντογάν απόλυτη ηγεμονία σε κάθε θεσμό στην Τουρκία. Από τότε όμως, οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών χειροτέρευαν κάθε χρόνο. Για να διατηρήσει την εξουσία, η κυβέρνηση του Ερντογάν πρέπει να ελέγχει κάθε πληροφορία που βγαίνει στο κοινό.

Η έλλειψη θεσμικής διαφάνειας δίνει στον Ozdag πολλά περιθώρια λειτουργίας. Ισχυρίζεται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 10 εκατομμύρια αλλοδαποί στη χώρα και λέει ότι η τουρκική κυβέρνηση έχει ξοδέψει 100 δισεκατομμύρια δολάρια για τους πρόσφυγες, βαθαίνοντας την οικονομική κρίση της χώρας.

Η φθίνουσα οικονομία της Τουρκίας είναι ένας ισχυρός παράγοντας που σιγοβράζει τις εντάσεις. Η λίρα έχει χάσει περισσότερο από το 40 τοις εκατό της αξίας της από το 2018. Με ρυθμούς πληθωρισμού άνω του 70 τοις εκατό, το κόστος διαβίωσης είναι δυσβάσταχτο για πολλά νοικοκυριά. Η εκμετάλλευση των προσφύγων ως φθηνού εργατικού δυναμικού δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες να μειώσουν τους μισθούς παντού προς απογοήτευση των ντόπιων εργαζομένων.