Η επένδυση στην υγεία μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας

Στη συνεδρίαση του EUROGROUP στις 9 Απριλίου αποφασίστηκαν κάποια αρχικά μέτρα για την οικονομική στήριξη των Κρατών Μελών στην κρίση του κορωνοϊού. Συγκεκριμένα αποφασίστηκε η δημιουργία του μηχανισμού SURE για την προστασία της απασχόλησης και καταπολέμησης της ανεργίας ύψους 100 δισεκατομμυρίων και η ευκαιρία άντλησης δανείων ύψους 200 δισεκατομμυρίων μέσω εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) για την στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Περαιτέρω, αποφασίστηκε όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας

(ESM) παραχωρήσει στα Κράτη Μέλη χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους ύψους 2% του ΑΕΠ τους. Ο μόνος όρος για την άντληση του ποσού είναι ότι τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να το χρησιμοποιήσουν άμεσα ή έμμεσα για θέματα υγείας. Το ποσό που αναλογεί στην Κύπρο είναι περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ. Ο Υπουργός Οικονομικών είναι αρνητικός στην άντληση αυτής της χρηματοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας αφού σύμφωνα με τον ίδιο και την κυβέρνηση, προϋποθέτει την ένταξη της χώρας σε μνημόνιο. 

Η χρηματοδότηση ενός τέτοιου ποσού για σκοπούς υγείας όμως είναι σημαντική και αναγκαία εν μέσω της κρίσης. Η Κύπρος, από τις 4 Μαΐου θα μπει στο δεύτερο στάδιο αντιμετώπισης του κορωνοϊού, χαλαρώνοντας αρκετά από τα μέτρα που ίσχυαν αλλά κυρίως λειτουργώντας ξανά επιχειρήσεις και καταστήματα λιανικού εμπορίου. Το γεγονός αυτό εγκυμονεί κίνδυνο αύξησης κρουσμάτων του ιού με αποτέλεσμα αντί να προχωρήσει η χώρα σταδιακά στην πλήρη κατάργηση των μέτρων, να επιβληθούν ξανά αυστηρότερα μέτρα. Λαμβάνοντας την χρηματοδότηση του ESM, η Κύπρος θα μπορεί να επενδύσει σε tests του κορωνοϊού έτσι ώστε το κράτος να έχει την ευχέρεια να πραγματοποιεί περισσότερες εξετάσεις σε συντομότερο χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα τη διασφάλιση της σταθερής λειτουργίας της αγοράς, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο σε πισωγύρισμα. Η επένδυση στις εξετάσεις για τον κορωνοϊό θα είναι τεράστιας σημασίας λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα που επικρατεί σε σχέση με τον ιό και το αν θα υπάρξει δεύτερο κύμα κρουσμάτων.

Παράλληλα, με το ποσό που αναλογεί στην Κύπρο, το κράτος μπορεί να επενδύσει είτε στην βελτίωση των υφιστάμενων νοσοκομειακών μονάδων του με αγορά αναπνευστήρων ή άλλων αναγκαίων μηχανημάτων είτε να προχωρήσει ακόμα και στη δημιουργία νέων μονάδων. Είναι ενδιαφέρον ότι σύμφωνα με τον ιστότοπο του Νέου Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, η δαπάνη ανέγερσης και εξοπλισμού του έφτασε περίπου τα 200 εκατομμύρια ευρώ, το μισό ποσό δηλαδή που μπορεί να αντλήσει η Κύπρος. Η χρηματοδότηση από τον ESM με αυτό τον τρόπο θα μπορεί να έχει και αναπτυξιακό προσανατολισμό.

Οι επιφυλάξεις σχετικά με το ότι η χρηματοδότηση προϋποθέτει την ένταξη της χώρας σε μνημόνιο μπορούν να ξεπεραστούν αφού η χρηματοδότηση από τον ESM θα έχει ευνοϊκούς όρους από την στιγμή που θα χρησιμοποιηθεί άμεσα ή έμμεσα για την υγεία. Ο ESM ήδη συζητά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αποπληρωμής (maturity), ενώ ανοικτό παραμένει και το ζήτημα της προτεραιότητας της αποπληρωμής (seniority). Το κυριότερο πλεονέκτημα όμως είναι ότι δεν θα περιλαμβάνει λεπτομερείς προϋποθέσεις υπό μορφή μνημονίου συμφωνίας (MoU). Η κάκιστη εμπειρία του προηγούμενου μνημονίου δεν έχει καμιά σχέση με τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.

Η σημερινή κρίση ανέδειξε για ακόμα μια φορά το πόσο σημαντική είναι η επένδυση στην υγεία. Ο ESM δίνει την ευκαιρία στην Κύπρο να μπορεί να έχει πρόσβαση με ευνοϊκούς όρους σε ένα σημαντικό ποσό για την ενίσχυση και βελτίωση των υποδομών της υγείας. Παράλληλα έχουμε την ευκαιρία να προσθέσουμε ακόμα ένα όπλο στην αντιμετώπιση της επόμενης μέρας του κορωνοϊού. Η κυβέρνηση οφείλει να επαναξιολογήσει τη στάση της και να αντλήσει τα ποσά που δικαιούται. Στο τέλος της ημέρας, η επένδυση στην υγεία μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει για τη χώρα μας. 

 

O Oλύμπιος Χριστοφή είναι Νομικός