Επιτακτική ανάγκη για νέες προσεγγίσεις

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό παραπέμπουν σε περίπτωση αδιεξόδου στην ανάγκη διαχείρισης της επόμενης μέρας τόσο σε επίπεδο στρατηγικής όσο και τακτικής. Προφανώς είναι σημαντικό να μην αποδοθούν ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Ταυτόχρονα θα πρέπει να προετοιμασθούμε για την επόμενη μέρα. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να προβληματίσουν έντονα το πολιτικό σύστημα.

Πέραν του εθνικού προβλήματος, το οποίο είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα, η Κύπρος εξακολουθεί να ταλανίζεται και από άλλα σοβαρά προβλήματα και προκλήσεις. Το χειρότερο

είναι ότι παρά τις διαπιστώσεις και αξιολογήσεις διαφαίνεται ότι υπάρχει μια απραξία. Οι συνέπειες της συνεχιζόμενης τάξης πραγμάτων θα έχει πολύ αρνητικά αποτελέσματα.

Μπορεί να έχει υπάρξει κάποια σταθεροποίηση της οικονομίας αλλά τα διαρθρωτικά προβλήματα παραμένουν. Μετά τη συντριβή του τραπεζικού τομέα, την τεράστια απώλεια πλούτου, τη βαθειά ύφεση που διήρκησε τέσσερα σχεδόν χρόνια, ήταν αναμενόμενο να υπάρξουν θετικοί δείκτες οικονομικής μεγέθυνσης. Αυτό όμως δεν πρέπει να μας παραπλανεί. Θα είναι επίσης μοιραίο σφάλμα και για την ίδια την κυβέρνηση να θεωρήσει ότι η επικοινωνιακή της πολιτική ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η ωμή αλήθεια είναι ότι μετά το κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας, η Τράπεζα Κύπρου και η Ελληνική Τράπεζα είναι σε ξένα χέρια ενώ το μέλλον του Συνεργατισμού είναι αβέβαιο.

Εξακολουθούν επίσης να υπάρχουν €24 δισεκατομμύρια μη εξυπηρετούμενα δάνεια, περίπου το 48% του συνόλου. Επιπρόσθετα, το πρόβλημα της ανεργίας εξακολουθεί να ταλανίζει την κοινωνία ποικιλοτρόπως. Και θα ήταν ακόμη πιο οξύ εάν δεν υπήρχε η δυνατότητα Κυπρίων να δουλέψουν στο εξωτερικό. Η μετανάστευση όμως έχει αρνητικές συνέπειες καθώς σε συνδυασμό με τον πολύ χαμηλό δείκτη γονιμότητας οδηγεί σε σοβαρά δημογραφικά, κοινωνικοοικονομικά και πολιτικά προβλήματα.

Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά η ανισότητα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Gini Coefficient έχει αυξηθεί από 0.28 το 2008 στο 0.35 το 2016. Η άνοδος της ανεργίας, η αυξανόμενη ανισότητα, η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης και η φτωχοποίηση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα με αρνητικές συνέπειες. Ταυτόχρονα, η αναξιοκρατία, η διαπλοκή, η διαφθορά, ο άκρατος ατομισμός, οι αυθαίρετες αποφάσεις και η έλλειψη σεβασμού προς τους φορολογούμενους πολίτες δυστυχώς διαιωνίζονται σχεδόν σε όλες της εκφάνσεις του δημόσιου βίου.

Δυστυχώς παρά τη μεγάλη κρίση και την κατάρρευση του προηγούμενου οικονομικού μοντέλου δεν υπάρχει σήμερα ένα νέο υπόδειγμα. Είναι σημαντικό η κυβέρνηση καθώς και το ευρύτερο πολιτικοοικονομικοκοινωνικό οικοδόμημα της Κύπρου να κατανοήσουν επαρκώς τα νέα χαρακτηριστικά του νέου αναδυόμενου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος τα οποία συνιστούν κορυφαία πρόκληση.

Υπογραμμίζεται, μεταξύ άλλων, ότι το υπόδειγμα της παγκοσμιοποίησης και της συνεχούς νομισματικής επέκτασης έχουν αρχίσει να διαφοροποιούνται προ πολλού. Επιπρόσθετα, τα προβλήματα της ΕΕ και της Ευρωζώνης εξακολουθούν να υφίστανται και η Κύπρος, ως μέλος, εκ των πραγμάτων επηρεάζεται. Οι εξελίξεις επίσης στη Βρετανία ιδίως μετά, το Brexit, καθώς και τη Ρωσία με τις οποίες η Κύπρος έχει ιδιαίτερη σχέση έχουν τις δικές τους προεκτάσεις. Το μήνυμα είναι σαφές: η Κύπρος θα έπρεπε προ πολλού να αναζητήσει ένα νέο υπόδειγμα εφ’ όλης της ύλης. Θα αναμένετο επίσης ότι η μεγάλη κρίση αλλά και οι ευρύτερες εξελίξεις θα προβλημάτιζαν τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ούτε και αυτό γίνεται. Και η στάση αυτή δημιουργεί κινδύνους.

Για να μπορέσει να αντεπεξέλθει η Κύπρος με επιτυχία στις ποικιλόμορφες προκλήσεις απαιτείται η ευνομία, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και αξιακό σύστημα καθώς και αποτελεσματική και έντιμη ηγεσία σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου. Επιπρόσθετα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της αμφισβήτησης και απαξίωσης των θεσμών καθώς και της συλλογικής δράσης θα πρέπει να αντιστραφεί. Εν ολίγοις η αλλαγή προβάλλει ως αναγκαία προϋπόθεση για εθνική επιβίωση.

O Aνδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής.

Tα σχόλια αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι αυτή του Sigmalive.com