Ενδεχόμενο ποινικό αδίκημα στα μέτρα στήριξης των γεωργών

Ενδεχόμενο ποινικού αδικήματος θέτει η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεσή της για το Υπουργείο Γεωργίας, σε σχέση με τα μέτρα στήριξης του γεωργικού τομέα, καθώς, όπως αναφέρει, όταν λάβει τα σχόλια του Υπουργείου Οικονομικών, θα εξετάσει αν θα αποστείλει το ζήτημα στον Γενικό Εισαγγελέα ο οποίος και θα κρίνει την τύχη του.

Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έκθεση, το άρθρο δαπανών 04.202 «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» δεν περιλήφθηκε στον αρχικό εγκριμένο Προϋπολογισμό του Υπουργείου. Στη συνέχεια, παραχωρήθηκαν πιστώσεις για το άρθρο αυτό, ύψους €16.000.000 (€10.000.000

σύμφωνα με τον περί Συμπληρωματικό Προϋπολογισμό που δημοσιεύτηκε στις 6.12.2016, πρόσθετες πιστώσεις €1.981.200 και ανακατανομή πιστώσεων ύψους €4.018.800 από το άρθρο 04.019 «Συνεισφορά στον Οργανισμό Γεωργικής Ασφάλισης»).

Οι πραγματικές δαπάνες του Κονδυλιού ανήλθαν στα €16.000.000 και καταβλήθηκαν στον ΟΓΑ, ώστε να προβεί στις πληρωμές προς τους δικαιούχους γεωργοκτηνοτρόφους, ως Φορέας Υλοποίησης του Εθνικού Πλαισίου Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων, για την αντιστάθμιση ζημιών στον Τομέα της Γεωργίας, ως ακολούθως:

• Στις 6.10.2016 διενεργήθηκε πληρωμή ύψους €6.000.000 στη βάση Aπόφασης Υπουργικού Συμβουλίου, ημερ. 28.9.2016, που αφορούσε στην πρώτη δόση των προτεινόμενων αποζημιώσεων για τις καλλιέργειες για τις οποίες έχουν ολοκληρωθεί οι εκτιμήσεις ζημιών (σιτηρά, αγκινάρες, μέσπιλα, εσπεριδοειδή) κατά το 2016.

• Το ποσό των €10.000.000 καταβλήθηκε στις 22.12.2016, στη βάση προσχεδίου Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 12.12.2016, που αφορούσε στο υπόλοιπο των αποζημιώσεων στους πληγέντες καλλιεργητές σιτηρών και κτηνοτροφικών φυτών, μεσπίλων, εσπεριδοειδών και αγκινάρας, λόγω σοβαρών ζημιών που προκλήθηκαν κατά το έτος 2016.

Όπως αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία, με επιστολή του ημερ. 6.5.2016 προς το Υπουργείο Οικονομικών, υπέβαλε αίτηση χορήγησης πιστώσεων ύψους €1.405.215 (δεν είχε περιληφθεί αρχική πρόνοια) που αφορούσε στο άρθρο δαπανών 04.202 «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» του Κεφ. 12.01 Υπουργείο ΓΑΑΠ – Διοίκηση, για την καταβολή ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis) που αφορούσαν σε ζημιές που προκλήθηκαν στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από θεομηνίες και δυσμενείς συνθήκες κατά το 2011 και 2012, καθώς και για κατά χάριν βοήθεια σε γεωργοκτηνοτρόφους για ζημιές από θεομηνίες και απρόβλεπτα γεγονότα ως οι Αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 80.029, 80.030 και 80.031, όλες ημερ. 28.12.2015.

Ωστόσο, όπως παρατηρήθηκε, η παραχώρηση των πιστώσεων διατέθηκε, από το Υπουργείο Οικονομικών, με το ειδικό ένταλμα πληρωμής αρ.20/16 ημερ. 13.5.2016 στο άρθρο δαπανών 04.202 «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» του Κεφ. 12.02 Υπουργείο ΓΑΑΠ – Τμήμα Γεωργίας, το οποίο διενήργησε τις πληρωμές στις 16.5.2016.

Μετά την καταβολή των αποζημιώσεων από τον ΟΓΑ, παρέμεινε αδαπάνητο ποσό ύψους €4.000.000, το οποίο επιστράφηκε στο Υπουργείο ΓΑΑΠ και εμβάστηκε σε λογαριασμό καταθέσεων του Υπουργείου ΓΑΑΠ (όπως αναφέρεται σε σημείωμα της Λογίστριας, αυτό έγινε σε συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών).

Το ποσό αυτό χρησιμοποιήθηκε για διενέργεια πληρωμών ύψους €3.916.174 προς τον Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών, για καταβολή αποζημιώσεων στη βάση αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 82.146 ημερ. 1.3.2017 και 82.306 ημερ. 29.3.2017, καθώς και 82.450 ημερ. 12.4.2017, που αφορούσαν σε «μέτρα έκτακτης ενίσχυσης προσαρμογής των χοιροτρόφων» με κάλυψη μέρους του κόστους, που υπολογίστηκε στις €297.165 και στην καταβολή μεταβατικής εθνικής ενίσχυσης στην αιγοπροβατοτροφία ως αντιστάθμισμα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι αιγοπροβατοτρόφοι από την παρατεταμένη ανομβρία κατά την καλλιεργητική περίοδο 2015-2016 ύψους €4,27 εκ., αντίστοιχα.

Αναφορικά με τα πιο πάνω θέματα, οι παρατηρήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας έχουν ως εξής:

• Στα δελτία πληρωμών ήταν επισυνημμένη, στη μια περίπτωση, η Πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο (για το ποσό των €6 εκ.) και στην άλλη προσχέδιο της Πρότασης (για το ποσό των €10 εκ.). Οι σχετικές Αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστούν.

• Η καταβολή των €10.000.000 στις 22.12.2016 προς τον ΟΓΑ, μόλις πέντε εργάσιμες ημέρες πριν τη λήξη του ημερολογιακού έτους, παρείχε ελάχιστα χρονικά περιθώρια στον Οργανισμό για καταβολή των αποζημιώσεων εντός του υπό αναφορά έτους. Επίσης, όπως διαφάνηκε στη συνέχεια, ο υπολογισμός των αποζημιώσεων δεν ήταν επαρκώς τεκμηριωμένος, αφού €4.000.000 επιστράφηκαν ως αδιάθετα.

• Κατά το 2016 το άρθρο δαπανών 04.202 «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» επιβαρύνθηκε με €4.000.000, τα οποία κάλυψαν ανάγκες των αιγοπροβατοτρόφων και χοιροτρόφων το 2017. Στην ουσία αυτό αποτελεί μεταφορά πιστώσεων από το ένα οικονομικό έτος στο επόμενο, το οποίο απαγορεύεται ρητά από τον Νόμο. Επίσης, με τον τρόπο αυτό, οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν το 2017 δεν ήταν σύννομες, αφού σε κανένα κονδύλι του Προϋπολογισμού του 2017 δεν γίνεται αναφορά, ούτε δόθηκε από τη Βουλή έγκριση για το είδος της δαπάνης αυτής. Επίσης, δεν δίδεται η ορθή εικόνα του ύψους των αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν για τα «Μέτρα Στήριξης Γεωργοκτηνοτροφικών Προϊόντων» κατά το 2016.

• Σε επιστολή του ΟΓΑ ημερ. 17.5.2017, αναφέρεται ποσό εθνικού πλαισίου επιστρεπτέου στο Κράτος ύψους €4.300.000, ενώ, όπως διαφάνηκε, επιστράφηκαν €4.000.000.

Οι συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας

Το θέμα της γεωργικής ασφάλισης θα πρέπει να τυγχάνει σφαιρικής αντιμετώπισης, αφού χορηγίες καταβάλλονται τόσο από εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς πόρους, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία.

Οι χορηγίες που δίνονται από τα διάφορα κονδύλια του κρατικού Προϋπολογισμού, από διαφορετικά Τμήματα/Υπουργεία, θα πρέπει να αποδίδουν την πραγματική και συνολική εικόνα. Το θέμα του τρόπου της διάθεσης των €4 εκ. θα πρέπει να διερευνηθεί, για απόδοση τυχόν ευθυνών, στο πλαίσιο του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου του 2014 (Ν. 20(Ι)/2014).

Η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου πληροφόρησε την Υπηρεσία ότι σε συνεργασία και συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών θα προωθήσει, όπου είναι δυνατό, τις αναγκαίες λογιστικές εγγραφές, ώστε οι οικονομικές καταστάσεις να αποτυπώνουν τις πραγματικές δαπάνες και έσοδα του Κράτους στον χρόνο που διενεργήθηκαν, καθώς επίσης θα ενημερώσουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων για την καταβολή της εθνικής μεταβατικής ενίσχυσης στην αιγοπροβατοτροφία και χοιροτροφία.

Επιπλέον, όπως ενημέρωσε την Υπηρεσία, το λογιστήριο του Υπουργείου, διαπιστώνοντας τις δυσκολίες/αδυναμίες στη διαχείριση των διαφόρων χορηγιών /αποζημιώσεων/ ενισχύσεων που καταβάλλονται, άρχισε τη λεπτομερή καταγραφή και αξιολόγηση των διαδικασιών που διέπουν τις αποζημιώσεις τόσο σε γεωργούς όσο και σε κτηνοτρόφους με στόχο την απλοποίηση όσο το δυνατόν των διαδικασιών και την υιοθέτηση και εφαρμογή ασφαλιστικών δικλίδων/συστημάτων ελέγχου, σε μια προσπάθεια να γίνει πιο αποτελεσματική η εφαρμογή των κυβερνητικών πολιτικών προς τους γεωργούς/ κτηνοτρόφους και να περιοριστεί στο ελάχιστο η πιθανότητα λάθους ή/και απάτης.

Η Υπηρεσία επισημαίνει ότι, επί του πιο πάνω θέματος, ζητήθηκαν και τα σχόλια του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών, ωστόσο μέχρι και τη δημοσίευση της Έκθεσης αυτής, η Υπηρεσία δεν έχει λάβει απάντηση, σημειώνοντας ότι αφού λάβει τα σχόλια αυτά θα εξετάσει κατά πόσο συντρέχει λόγος παραπομπής του θέματος στον Γενικό Εισαγγελέα για διερεύνηση του ενδεχομένου διάπραξης ποινικού αδικήματος.