Ένα σύγχρονο πρόβλημα: Η διαδικτυακή πειρατεία

Κάθε δημιουργός ενός πρωτότυπου πνευματικού έργου έχει το δικαίωμα να αποφασίσει σε ποιον και με ποιες προϋποθέσεις (οικονομικές ή άλλες) θα επιτρέψει την χρήση του έργου του, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγής, διανομής και πώλησης αντιγράφων. Το έργο αυτό μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, μουσική σύνθεση ή οπτικοακουστικό έργο, συμπεριλαμβανομένων ταινιών, ντοκιμαντέρ, σειρών, κινούμενων σχεδίων κ.α.

Με τη σύνδεση στο διαδίκτυο να αποτελεί πια ένα αγαθό στο οποίο στην Ευρώπη των 28 κρατών-μελών έχει τουλάχιστον συχνή πρόσβαση το 83% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού (στοιχεία Eurostat), οι τάσεις

παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης οπτικοακουστικών έργων και μουσικής έχουν γνωρίσει ραγδαίες αλλαγές τα τελευταία χρόνια. Έτσι, διάφορες νόμιμες πλατφόρμες έχουν δημιουργηθεί όπου ο χρήστης είτε επί πληρωμή είτε δωρεάν έχει πρόσβαση στο ως άνω προϊόν πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, ταυτόχρονα με τις νόμιμες πηγές, η πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο αποτελεί τις τελευταίες δεκαετίες μία όλο και μεγαλύτερη απειλή για τους δημιουργούς και γενικότερα για την οικονομία που στηρίζεται πάνω στην παραγωγή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας (π.χ. δισκογραφικές εταιρείες, εταιρείες διανομής ταινιών, κτλ.).

Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευθείσα έρευνα [Online Copyright Infringement in the European Union. Music, Films and TV (2017-2018), Trends and Drivers] του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), για το πρώτο ενιάμηνο του 2018, στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος χρήστης του διαδικτύου είχε πρόσβαση σε οπτικοακουστικό περιεχόμενο (τηλεόραση, ταινίες και μουσική) μέσω μη νόμιμων πηγών 9,7 φορές το μήνα. Η Κύπρος βρίσκεται στην έβδομη θέση της σχετικής κατάταξης με πρόσβαση στο ως άνω υλικό μέσω μη νόμιμων πηγών 15 φορές κάθε μήνα ενώ η Ελλάδα ακολουθεί στην ενδέκατη θέση με περίπου 12,5 φορές το μήνα. Τόσο για τους χρήστες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και σε εθνικό επίπεδο αναφορικά με την Κύπρο και την Ελλάδα, η έρευνα καταδεικνύει ότι οι χρήστες προτιμούν να έχουν πρόσβαση από μη νόμιμες πηγές κυρίως σε τηλεοπτικό υλικό και ταινίες ενώ η μουσική συγκεντρώνει λιγότερες προτιμήσεις.

Σύμφωνα πάντα με την ίδια έρευνα, οι διαφορές μεταξύ των διαφόρων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζονται κυρίως σε κοινωνικοοικονομικά κριτήρια. Όσο μεγαλύτερος ο μέσος μισθός της χώρας και μικρότερη η ανισότητα, τόσο μικρότερα τα ποσοστά χρήσης παράνομων πηγών κατανάλωσης έργων πνευματικής ιδιοκτησίας. Επίσης, όσο πιο κατακριτέα ως πρακτική είναι η πειρατεία σε κάθε χώρα, τόσο μικρότερη η πρόσβαση του πληθυσμού σε υλικό μέσω παράνομων πηγών.      

Υπάρχουν όμως και καλά νέα. Οι προσπάθειες πλήθους φορέων για την συνειδητοποίηση από το κοινό της σημασίας του σεβασμού των πνευματικών δικαιωμάτων αποφέρει καρπούς καθώς μεταξύ του 2017 και του 2018, η πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο μέσω διαδικτύου μειώθηκε κατά 15%.

Ο αγώνας κατά της πειρατείας πρέπει να είναι διαρκής και μας αφορά όλους. Τα έργα μας έχουν αξία και ο σεβασμός της Πνευματικής Ιδιοκτησίας δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικό αλλά και οικονομικό.