Εισηγήσεις της Πρωτοβουλίας διάσωσης Φυσικών Ακτών για Ακάμα

Πρόσβαση στην πληροφόρηση και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, για τη διαχείριση της Χερσονήσου του Ακάμα, ζητά μεταξύ άλλων η Πρωτοβουλία για τη διάσωση των Φυσικών Ακτών.

Σε ανακοίνωσή της, αναφέρει ότι η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για τη Διαχείριση της Χερσονήσου του Ακάμα, με Αρ. 134 και ημερ. 11.1.2016, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας την Παρασκευή, 26.2.2016.

Στο πλαίσιο της δημοσίευσης προβάλλει

σειρά εισηγήσεων προς το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και το Υπουργικό Συμβούλιο:

Συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων

1. Να δημοσιευτεί η Πρόταση (Αρ. 10/2016) που κατέθεσε στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Νίκος Κουγιάλης, εκ μέρους της αρμόδιας πενταμελούς Υπουργικής Επιτροπής, έτσι ώστε το κοινό να έχει πλήρη πρόσβαση στην πληροφόρηση για ένα τόσο κρίσιμο περιβαλλοντικό ζήτημα και να είναι σε θέση να αξιολογήσει επαρκώς την αιτιολογική βάση της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου.

2. Να δημοσιευτεί επίσης το «Παράρτημα Ι» της Πρότασης, το οποίο παραθέτει συνοπτικά τα μέτρα που έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, έτσι ώστε να μπορεί να επιβεβαιωθεί η έγκριση όλων των «Μέτρων Διατήρησης και Προστασίας της Περιοχής» και των «Μέτρων Ανάδειξης της Περιοχής και Εξυπηρέτησης των Επισκεπτών» (όπως η τοποθέτηση επιπρόσθετων δεξαμενών πυρόσβεσης και πυροφυλακίων για τη διατήρηση και την προστασία των οικοτόπων της περιοχής).

Ευημερία των τοπικών κοινοτήτων και στήριξη της τοπικής οικονομίας

3. Να αιτιολογηθεί η απόρριψη των «Μέτρων Συμβολής στην Αειφόρο Ανάπτυξη της Περιοχής», τα οποία προνοούν την εκπόνηση εξειδικευμένων μελετών, με στόχο την προώθηση της δημιουργίας τοπικών συνεταιρισμών, την κατοχύρωση σήματος Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης και Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης των προϊόντων τοπικής παραγωγής, την ανάδειξη των μεθόδων οργανικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, καθώς επίσης και την ενίσχυση της αειφόρου αλιείας και του αειφόρου τουρισμού, μέσω της προώθησης οικοτουριστικών δράσεων και την εφαρμογή προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης. Χωρίς τη σύνδεση των βασικών τομέων της τοπικής οικονομίας με τους γενικούς στόχους και τα ειδικά μέτρα διατήρησης και διαχείρισης της Χερσονήσου του Ακάμα δεν μπορεί να διασφαλιστεί ούτε η κοινωνική δικαιοσύνη και η ευημερία των τοπικών κοινοτήτων του Οροπεδίου της Λαόνας, αλλά ούτε και η περιβαλλοντική δικαιοσύνη και η προστασία του τοπικού οικοσυστήματος της Χερσονήσου του Ακάμα.

Αιτιολόγηση στη βάση οικολογικών κριτηρίων και επιστημονικών δεδομένων

4. Να αιτιολογηθεί η απόρριψη των «Μέτρων Βέλτιστης Διαχείρισης και Λειτουργίας της Περιοχής», τα οποία προβλέπουν: α) τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών, β) τη θεσμοθέτηση ενός ενιαίου πλαισίου διαχείρισης της Χερσονήσου του Ακάμα, γ) τη λειτουργία της Επιτροπής Διαχείρισης και δ) τη ρύθμιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Ειδικά όσον αφορά τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών, υπογραμμίζεται ότι αυτές περιλαμβάνουν:

Τη διαμόρφωση θέσεων εισόδου και αγκυροβολίας,Τη δημιουργία οργανωμένων χώρων στάθμευσης,Τη διαχείριση απορριμμάτων και τον καθαρισμό παραλιών, καθώς επίσης καιΤη συντήρηση και βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου, με σαφείς εισηγήσεις για αποτροπή: α) της ασφαλτόστρωσης των υφιστάμενων δασικών δρόμων, β) της ένταξης τους στο δημόσιο οδικό δίκτυο και γ) της κατασκευής άλλων έργων υποδομής, όπως δικτύου φωτισμού και αποχετευτικού συστήματος.

Τυχόν απόρριψη των συγκεκριμένων εισηγήσεων και κατασκευή επιπλέον έργων υποδομής (όπως ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο, αποχετευτικό σύστημα και δίκτυο φωτισμού) εκτιμάται ότι θα επιφέρει σοβαρές, αρνητικές και μη-αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, ενώ παράλληλα θα ανοίξει το δρόμο για την οικοπεδοποίηση και τσιμεντοποίηση της Χερσονήσου του Ακάμα.

5. Να εγκριθούν και να υλοποιηθούν τα «Μέτρα Συμβολής στην Αειφόρο Ανάπτυξη της Περιοχής» και τα «Μέτρα Βέλτιστης Διαχείρισης και Λειτουργίας της Περιοχής», που περιλαμβάνονται στο «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Χερσόνησος Ακάμα» (το οποίο εκπονήθηκε τον Ιούνιο του 2014, τέθηκε σε δημόσια παρουσίαση τον Ιανουάριο του 2015 και υπήρξε αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης μέχρι τον Μάρτιο του 2015) και προβλέπουν τρόπους ενιαίας διαχείρισης ολόκληρης της περιοχής.

Προστατευόμενη Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 της Χερσονήσου του Ακάμα

6. Να οριστικοποιηθεί, να εγκριθεί, να δημοσιευτεί και να τεθεί σε εφαρμογή από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος το «Διαχειριστικό Σχέδιο για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Χερσόνησος Ακάμα», καθώς επίσης και το σχετικό «Διάταγμα Διαχείρισης και Προστασίας της Φύσης», στη βάση του Άρθρου 15(1) των «περί της Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003-2015» και του Άρθρου 6(1) της «Οδηγίας 92/43/EOK του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας».

7. Να κηρυχθεί ο «Τόπος Κοινοτικής Σημασίας» της Χερσονήσου του Ακάμα σε «Ειδική Ζώνη Διατήρησης», καθώς εκπνέει το διάστημα των έξι ετών που προβλέπεται σύμφωνα με το Άρθρο 4(4) της «Οδηγίας 92/43/EOK του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», ενώ έχει ήδη εκπνεύσει το διάστημα των τεσσάρων ετών που προνοείται από το Άρθρο 13(1) των «περί της Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003-2015».

Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα

8. Να αιτιολογηθεί ο αποκλεισμός από τα προτεινόμενα όρια του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα περίπου της μισής χαλίτικης γης που εμπίπτει εντός της Προστατευόμενης Περιοχής του Δικτύου Natura 2000, με ιδιαίτερη αναφορά σε δύο μεγάλες και σημαντικές περιοχές χαλίτικης γης, οι οποίες μάλιστα σύμφωνα με το «Προσχέδιο» του «Διαχειριστικού Σχεδίου για την Περιοχή του Δικτύου Natura 2000 Χερσόνησος Ακάμα» πρέπει να κηρυχθούν σε «Χερσαίες Ζώνες Υψηλής Προστασίας της Φύσης» και περιλαμβάνουν:

Τα Φαράγγια της Ανδρολύκου – συγκεκριμένα του Πετράτη, του Καρδαμίλη και το Κρανάζι – καιΤο παραλιακό μέτωπο και τις θαλασσινές σπηλιές από το νότιο άκρο της Τοξεύτρας και την εκβολή του Άσπρου Ποταμού μέχρι τον Άγιο Γεώργιο της Πέγειας και τη Νήσο Γερόνησο.

9. Να συμπεριληφθεί όλη η κρατική δασική και χαλίτικη γη, αλλά και οι περίκλειστες ιδιωτικές περιουσίες (που βρίσκονται εντός των Κρατικών Δασών Ακάμα, Πέγειας και Μελέτη και δεν αποτελούν το σύνολο των ιδιωτικών περιουσιών εντός της Προστατευόμενης Περιοχής του Δικτύου Natura 2000), για σκοπούς αποτελεσματικότερης οριοθέτησης, προστασίας, διατήρησης και διαχείρισης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα, στο πλαίσιο της υφιστάμενης νομοθεσίας και συγκεκριμένα:

Του Άρθρου 13, περί της «Απόκτησης ακίνητης ιδιοκτησίας από τη Δημοκρατία», και του Άρθρου 15, περί της «Κήρυξης φυσικών αποθεμάτων, εθνικών δασικών πάρκων, προστατευτικών πάρκων και δασικών πάρκων», του «περί Δασών Νόμου του 2012», καθώς επίσης καιΤου Άρθρου 3, περί των «Προϋποθέσεων αναγκαστικής απαλλοτριώσεως», του «περί Αναγκαστικής Απαλλοτριώσεως Νόμου του 1962».

Η απαλλοτρίωση των περίκλειστων ιδιωτικών περιουσιών εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα και ο καθορισμός της αγοραίας αξίας της ακίνητης ιδιοκτησίας πρέπει να καθοριστεί στη βάση νόμιμων και διαφανών κριτηρίων από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας του Υπουργείου Εσωτερικών.

Πάρκα Βιόσφαιρας Χερσονήσου του Ακάμα και Παραλίας της Λίμνης

10. Να υλοποιηθεί η πρόταση του «Διαχειριστικού Σχεδίου Διατήρησης της Χερσονήσου του Ακάμα» (“Conservation Management Plan for the Akamas Peninsula”), το οποίο εκπονήθηκε από ομάδα εξειδικευμένων συμβούλων και ανώτατων δημοσίων λειτουργών μεταξύ 1990-95, στο πλαίσιο του «Μεσογειακού Περιβαλλοντικού Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας» (“Mediterranean Environment Technical Assistance Programme” – METAP), με τη στήριξη του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το «Διαχειριστικό Σχέδιο Διατήρησης της Χερσονήσου του Ακάμα» προβλέπει τη δημιουργία του πρώτου «Πάρκου Βιόσφαιρας» (“Biosphere Reserve”) στην Κύπρο, το οποίο θα τελεί υπό την αιγίδα του «Προγράμματος Άνθρωπος και Περιβάλλον» (“Man and Biosphere Programme”) της UNESCO.

11. Να υλοποιηθεί η «Σύσταση Αρ. 63 (1997) για τη Διατήρηση της Χερσονήσου του Ακάμα, στην Κύπρο, και συγκεκριμένα των παραλιών ωοτοκίας της χελώνας καρέτα-καρέτα και της πράσινης χελώνας», η οποία υιοθετήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1997, από τη Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης για τη Διατήρηση της Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων της Ευρώπης. Η Σύσταση της Μόνιμης Επιτροπής της Σύμβασης της Βέρνης του Συμβουλίου της Ευρώπης προτείνει «να ανακηρυχθεί η Χερσόνησος του Ακάμα σε Πάρκο Βιόσφαιρας» και «να δοθεί παρόμοιο καθεστώς στην Παραλία της Λίμνης» (μεταξύ της Πόλις Χρυσοχούς, της Αργάκας και της Γιαλιάς), η οποία βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Χερσόνησο του Ακάμα.

Τοπικό Σχέδιο ευρύτερης περιοχής Ακάμα

12. Να εναρμονιστούν οι όροι εντολής για την επανεξέταση του υφιστάμενου πολεοδομικού καθεστώτος και την εκπόνηση ενός νέου Τοπικού Σχεδίου με τους γενικούς στόχους και τα ειδικά μέτρα του «Διαχειριστικού Σχεδίου» και του σχετικού «Διατάγματος Διαχείρισης και Προστασίας της Φύσης», καθώς επίσης με τους σκοπούς κήρυξης του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα και του «Τόπου Κοινοτικής Σημασίας» / της «Ειδικής Ζώνης Διατήρησης» της Χερσονήσου του Ακάμα.

13. Να υποβληθεί «Στρατηγική Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον» και να εκδοθεί σχετική «Γνωμάτευση» από την Περιβαλλοντική Αρχή κατά την εκπόνηση και πριν από την έγκριση του Τοπικού Σχεδίου, σύμφωνα με το Άρθρο 6(2), περί της «Υποχρέωσης εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον», του «περί της Εκτίµησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισµένα Σχέδια και/ή Προγράµµατα Νόµου του 2005 [Ν. 102(Ι)/2005]» και το Άρθρο 3(2), περί του «Πεδίου Εφαρμογής», της «Οδηγίας 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001 σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων».

14. Να διεξαχθεί δημόσια παρουσίαση, ακρόαση και διαβούλευση κατά την εκπόνηση και πριν από την έγκριση του Τοπικού Σχεδίου. Η Πολεοδομική Αρχή πρέπει να λάβει υπόψη τις απόψεις ή εισηγήσεις των εμπλεκόμενων αρχών και ενδιαφερόμενων μερών, οι οποίες θα πρέπει να υποβληθούν γραπτώς, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης που θα πρέπει να δημοσιευτεί και να ορίζει το χρονικό περιθώριο της υποβολής τους. Οι υποβαλλόμενες απόψεις και εισηγήσεις θα πρέπει να κατατίθενται σε ειδικό μητρώο, το οποίο θα μπορεί να επιθεωρήσει κάθε ενδιαφερόμενος, σύμφωνα με το Άρθρο 12(Γ), περί «Διαβούλευσης με πρόσωπο, σώμα ή αρχή», των «περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμων του 1972-2015».

Περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη

Η Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών τονίζει ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί οποιεσδήποτε αποφάσεις, προγράμματα, σχέδια ή/και έργα αφορούν τη Χερσόνησο του Ακάμα και την Παραλία της Λίμνης, έχοντας ως στόχους:

Την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αποκατάσταση των οικοτόπων,Την ευημερία των τοπικών κοινοτήτων, μέσω της διασφάλισης της περιβαλλοντικής και κοινωνικής δικαιοσύνης, καιΤη διαφύλαξη του δημόσιου συμφέροντος και των κοινών αγαθών από οικονομικά συμφέροντα και πολιτικές σκοπιμότητες.